Pelé, pan oedd pêl-droed yn samba a llawenydd. Cafodd nos Sul ar y teledu ei bywiogi gan gyfarfod cyffrous, gydag un o chwaraeonwyr mwyaf pob oes: Mae Edson Arantes yn gwneud Nascimento, i bawb Pelé.
Yn ffodus, mae yna gipolwg o hyd ar deledu hardd, lle nad oes ffrae ac nad yw un yn sarhau ei gilydd, lle nad yw un yn ceisio ffrindiau enaid, lle nad yw un yn cael ei symud ar orchymyn, efallai ychydig cyn hysbysebu. "Pa amser y mae'n ei wneud"Mae wedi bod, ers blynyddoedd bellach, yn ddarllediad lle mae gwybodaeth yn cydblethu ag adloniant, bob amser yn osgeiddig a chyda'r tonau cywir llais. Nos ddoe, o fewn y trosglwyddiad a gynhaliwyd gan Fabio Fazio, cafodd gwylwyr syrpréis i'w groesawu.
Mewn cysylltiad o'r eich Mae Santos, ym Mrasil, ffigwr chwedlonol o bêl-droed wedi ymddangos ar ein sgriniau teledu, sef Edson Arantes do Nascimento, yn syml Pele ar gyfer y byd i gyd. Ffigwr chwedlonol o bêl-droed, i lawer, er nad i bawb, y pêl-droediwr mwyaf mewn hanes. Pelé, ym mhedair cornel y byd, yw symbol absoliwt pêl-droed, sy'n gyfystyr â dosbarth, dychymyg, creadigrwydd yn ei ffurf buraf. Yn yr Unol Daleithiau cafodd ei ddewis fel y chwaraewr eiconig i'w lansio yng ngwlad y sêr a'r streipiau, yr Pêl-droed, Pel droed americanaidd.
Pelé a'i bêl-droed du a gwyn
Roedd y cyfarfod â hyrwyddwr Brasil hefyd yn gyfle i adolygu delweddau’r chwaraewr pêl-droed Pele, y rhai sydd wedi gwneud i genedlaethau cyfan freuddwydio, llawenhau a chrio. Roedd y delweddau du a gwyn hanner cant, chwe deg mlynedd yn ôl. Du a gwyn a oedd yn cynrychioli pêl-droed anadnabyddadwy o'i gymharu â heddiw. Roedd gan bêl-droed Pele enaid Brasil, samba pur ydoedd. Roedd y bêl, rhwng ei draed, fel offeryn cerdd, i gychwyn dawns llawenydd gyda hi, rhwng gwrthwynebwyr nad oeddent yn sylweddoli beth oedd yn digwydd ar y cae.
Roedd hi'n bêl-droed gwahanol iawn i heddiw. Pêl-droed Pele oedd y pleser o swyno, o geisio’r ddrama hud a allai wneud y cyhoedd yn ecstatig. Pêl-droed oedd hi lle roedd pawb yn rhoi eu barn tu i'r bêl, neu lle roedd pawb yn gwybod ycelf o gicio pêl. Nid yw pêl-droed heddiw fel hyn bellach. Mae gan chwaraewyr gwych heddiw, sy'n gwisgo crysau timau pêl-droed mwyaf mawreddog y byd, sy'n ennill ffigurau hyperbolig, nodweddion gwahanol iawn.
Yn aml maent yn gabinetau pedair drws, gyda masau cyhyrau mawr, oherwydd rhaid fod yn chwaraewyr llwyr, hynny rhaid gwneud yn dda y ddau gam, yr amddiffynnol a'r tramgwyddus, rhaid rhedeg, bob amser a llawer. Ond, gydag eithriadau prin, gyda'r bêl wrth eu traed, maen nhw'n cynnig sbectol anweddus. Mae cyflymder chwarae wedi cynyddu mewn cyfrannedd gwrthdro â'r dechneg. Mae hyn yn achosi i'r coesau redeg, ond mae'r ymennydd yn parhau i fod yn drist i ffwrdd.
Gyda'r ymennydd i ffwrdd, diffoddir pob posibilrwydd o greu. Mewn pêl-droed, fel mewn celf, mae'n angenrheidiol sempre mynd ar ôl y bello. Rhaid i dalent sempre o gael y cyfle i ddangos ei wyneb gorau, ni ellir ei gloi mewn cewyll, yn enw trylwyredd tactegol, mor aml yn ddi-haint ag y mae'n undonog ac yn ddiflas. Pêl-droed Pele, fel honno John Rivera, yn ei DNA, roedd golau bob amser ymlaen, yn gallu goleuo'r olygfa, gyda'r ddrama nad ydych chi'n ei disgwyl, ond y mae'r cyhoedd yn aros amdani.
Nid yw'n gyd-ddigwyddiad mai enw go iawn Pele yw Edson, er anrhydedd i Thomas Edison, yr un a ddyfeisiodd y bwlb golau. A chyda Edson Arantes do Nascimento, aka Pele roedd y Goleuni. La luce Pêl-droed.
