Roedd Nietzsche yn 35 oed pan arweiniodd ei gur pen cyson a’i boen stumog ato i gefnu ar ei athro ym Mhrifysgol Basel i ddechrau bywyd unig a chrwydrol, gan chwilio am lannau heulog Môr y Canoldir yn y gaeaf a chopaon tawel Alpau’r Swistir yn yr haf. Wrth iddo adael y cyfnod academaidd ar ei ôl, daeth ei feddwl athronyddol yn fwy gwreiddiol. miniog. Ysgogi. Amhrhaus.
O ganlyniad, gwelodd dueddiadau yn y gymdeithas yr oedd y rhan fwyaf o bobl yn eu methu. Yn "Aurora", ysgrifennodd Nietzsche: “Mae’n siŵr bod dyn ifanc ar goll pan gaiff ei ddysgu i werthfawrogi’r rhai sy’n meddwl fel ef yn fwy na’r rhai sy’n meddwl yn wahanol”. Mae ei eiriau o ddiwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg yn atseinio heddiw yn fwy nag erioed.
Rydyn ni'n byw mewn siambrau atsain peryglus sy'n bwydo arnyn nhw eu hunain
Mae technoleg wedi chwyddo tuedd ddynol iawn: y rhagfarn cadarnhau. Mae rhwydweithiau cymdeithasol a pheiriannau chwilio yn atgyfnerthu chwaeth a hoffterau eu defnyddwyr yn gyson. Mae ei algorithmau yn dilyn syniad syml iawn: os oeddech chi'n hoffi rhywbeth, mae'n debygol y byddwch chi'n hoffi rhywbeth tebyg hefyd.
O ganlyniad, mae'r "deallusrwydd" artiffisial honedig yn dangos i ni gynnwys tebyg i'r hyn yr ydym eisoes wedi'i fwyta. Mae'n cynnig cynhyrchion tebyg i'r rhai yr ydym wedi'u prynu a newyddion sy'n gysylltiedig â'r rhai yr ydym wedi'u darllen i ni. Fyddai dim byd o’i le ar y syniad, heblaw ei fod yn creu siambr atsain hunanbarhaol o’n cwmpas drwy’r amser.
Mae’r algorithmau hyn yn atgyfnerthu ein tueddiad i geisio cadarnhad o’n credoau, ein syniadau, ein stereoteipiau a’n gwerthoedd. Maent yn ein hamgáu mewn swigen o gynnwys sy'n atgyfnerthu ei gilydd, gan ddangos yn bennaf y negeseuon yr ydym yn cytuno â nhw.
Yn y bôn, rydyn ni'n cael pat ar y cefn yn barhaus sy'n gwneud i ni gredu ein bod ni ar y trywydd iawn. Mae'r adborth cadarnhaol cyson hwnnw'n braf. Wrth gwrs! Ond mae iddi ochr dywyll: Mae'n ein gwneud ni'n hawdd i fod yn hunanfodlon ac yn hunanfodlon. Mae'n gwneud i ni gredu ein bod ni bob amser yn GYWIR.
Ar yr un pryd, mae'r siambrau adlais hynny yn ein cadw rhag meddwl yn wahanol. Maent yn dileu anghytundeb. Ac maen nhw'n atgyfnerthu ein golwg ar y byd. O ganlyniad, gallwn ddod yn fwy anoddefgar ac anhyblyg yn y pen draw. Pobl yn methu â wynebu'r gwahanol, yn gwrando ar wahanol safbwyntiau a ffyrdd newydd o ddeall bywyd.
Mewn gwirionedd, mae'r siambrau adlais hyn yn y pen draw yn ysgogi safbwyntiau eithafol sy'n ffinio â ffanatigiaeth. Mae'r "twneli realiti" maen nhw'n eu creu mor gul fel nad oes lle i wahaniaeth na hyd yn oed deialog. Maent yn ein harwain i gau i mewn ar yr un peth a gwrthod y gwahanol.
Syniad Nietzsche o ddatblygu ein meddwl ein hunain
Roedd Nietzsche yn deall bod byw yn y siambrau adlais hynny yn beryglus iawn oherwydd bod ein hunaniaeth ni a mynegiant creadigrwydd yn y fantol. Os byddwn yn caniatáu i bobl ifanc gael eu harwain gan dueddiadau a dderbynnir yn eang gan gymdeithas, a fyddai heddiw yn cyfateb iddynt hoff bethau o pynciau sy'n tueddu, gallem fod yn dyst i farwolaeth meddwl beirniadol ac unigoliaeth ei hun.
Yn “Schopenhauer fel addysgwr”, beirniadodd Nietzsche ormes ofnadwy’r farn gyhoeddus, sy’n arwain at “dynion ffug yn cael eu dominyddu gan farn y cyhoedd”. Beirniadodd yr athronydd bobl sy'n cuddio'n segur “tu ôl i arferion a barn”, ildio i "cais confensiynol" y “ofn y cymydog, sy'n gofyn am gonfensiynau ac yn cuddio ynddynt”. Ymddangosai y rhai a ymlynent wrth y farn gyffredinol fel hyn i Nietzsche yn fwy “Cynhyrchion a weithgynhyrchwyd ar raddfa fawr” beth bobl.
Ar hyn o bryd mae globaleiddio, prynwriaeth, cyfresoli a'r ymgais i orfodi rhai gwirioneddau diamheuol wedi creu màs ailadroddus tebyg iawn i'r un a gythryblusodd Nietzsche yn ei amser.
Gall barn y cyhoedd a rhwydweithiau cymdeithasol "atafaelu" meddwl. Yn wir, roedd Nietzsche yn meddwl hynny “efallai y bydd ffurf gyfyngedig y systemau hyn yn denu’r ifanc ac yn gwneud argraff ar y dibrofiad, ond nid yw’n dallu’r rhai addysgedig”.
Mae meddwl nad yw'n cael ei amau yn tueddu i fynd yn ddiog, fel yr honnai'r athronydd. Dyna pam ei fod yn credu bod angen "gelynion" da i dyfu, a ddeellir fel pobl sy'n ein herio. Cydlynwyr sy’n herio ein credoau a’n safbwyntiau er mwyn ein gorfodi i ailfeddwl am yr hyn yr ydym yn ei gredu a hefyd yr hyn yr ydym yn ei ddymuno.
Roedd Nietzsche ei hun yn meddwl hynny “Mae pob collfarn yn garchar”, felly fe osododd y rheol hon ei hun: “rhaid i chi'ch hun beidio byth â chuddio nac atal unrhyw beth sy'n mynd yn groes i'ch meddwl… Dyma ofyniad hanfodol meddwl gonest”.
Heddiw, gydag algorithmau Rhyngrwyd yn culhau ein barn yn barhaus a'r cyfryngau yn ffugio syniadau a ffeithiau, mae angen i ni wneud ymdrech ymwybodol i dorri allan o'r cylch dieflig hwnnw a chwilio am syniadau newydd. Syniadau sy'n gwneud i ni feddwl ac yn ein gwthio i geisio safbwyntiau eraill. Mae'n rhaid i ni “yn ymdrechu i beidio â chael eich amsugno gan y llwyth”.
Yn fyr, mae'n fater o ddadwenwyno'r meddwl rhag firws barn gyffredinol. Symud i ffwrdd oddi wrth syniadau masgynhyrchu ac atal meddwl rhag dilyn ei lwybr yn ddiog. Felly gallwn nid yn unig osgoi diwylliant buches ond hefyd ddod o hyd i'n hystyron ein hunain. Ac mae hon yn daith sy'n werth chweil oherwydd “does dim pris yn rhy uchel am y fraint o fod yn ni ein hunain”, fel y dywedodd Nietzsche.
Ffynonellau:
Hara, LA (2022) O'r herwydd gall Nietzsche ein helpu i osgoi camera ecos a baldio deallusol y rhyngrwyd. Yn: PijamaSurf.
Nietzsche, F. (1999) Shopenhauer fel addysgwr. Madrid: Valdemar.
Nietzsche, F. (1994) Aurora . Madrid: M.E., Golygyddion.
Y fynedfa Cyngor Nietzsche i Agor Eich Meddwl ac Osgoi "Syniadau wedi'u Cynhyrchu'n Dorfol" ei gyhoeddi gyntaf yn Cornel Seicoleg.
