„Szaleństwem jest robić w kółko to samo i oczekiwać innych rezultatów” napisała Rita Mae Brown. Jednak wiele razy potykamy się o ten sam kamień po prostu dlatego, że nie zdajemy sobie sprawy, że idziemy tą samą ścieżką, jakkolwiek może się to wydawać dziwne. Z tego powodu, zamiast zastanawiać się w rozpaczy lub zakłopotaniu, dlaczego zawsze przytrafia nam się to samo, powinniśmy zadać sobie pytanie, dlaczego zawsze wybieramy tę samą drogę.
Nie uczymy się na błędach tak wiele, jak nam się wydaje
Możemy uczyć się na własnych błędach. Oczywiście. Ale wszystko wskazuje na to, że z dobrych i złych decyzji nie uczymy się tak dużo, jak zakładamy lub powinniśmy. Co ciekawe, zwykłe pamiętanie o błędach z przeszłości może skazać nas na ich powtórzenie.
W serii eksperymentów przeprowadzonych w Boston College, psychologowie poprosili niektórych ludzi, aby przypomnieli sobie czasy, kiedy byli w stanie skutecznie kontrolować pokusy kupowania pod wpływem impulsu, a inni, aby przypomnieli sobie czasy, kiedy im się to nie udało. Co ciekawe, ci, którzy pamiętali swoje niepowodzenia, byli bardziej skłonni wydać na upragniony produkt. Najwyraźniej poczucie porażki wyłącza samokontrolę i zachęcadogadzanie sobie.
Nie był to jedyny eksperyment, który wystawił na próbę naszą zdolność uczenia się na błędach. Naukowcy z Uniwersytet McMaster w Kanadzie stworzyli sytuacje takie jak „na końcu języka”, gdy ludzie próbowali znaleźć właściwe słowo. Kiedy osoba nie mogła znaleźć odpowiedzi i popełniała błędy, prosili ją, aby próbowała dalej przez 10 lub 30 sekund.
Kilka dni później powtórzyli te same testy. Psychologowie zauważyli, że im dłużej uczestnicy koncentrowali się na problemie w poprzedniej rundzie, tym bardziej prawdopodobne było, że ponownie staną przed problemem, co sugeruje, że ich mózgi nauczyły się popełniać błędy, zamiast znajdować rozwiązanie.
Dzieje się tak, że po popełnieniu błędu, gdy następnym razem pojawi się podobny problem, nasz mózg spowalnia proces podejmowania decyzji, co jest zjawiskiem znanym jako „spowolnienie po błędzie”. Jednak nie zawsze sprawia to, że następna decyzja jest lepsza.
Najprawdopodobniej nasz mózg jest tak zajęty odkrywaniem błędu, że nigdy nie dochodzi do rozwiązania, które jest niezbędnym krokiem w nauczeniu się lekcji. Zasadniczo skupiamy się tak bardzo na próbach ustalenia, dlaczego popełniliśmy błąd, że rozprasza nas przepływ informacji i nie szukamy lepszego rozwiązania.
Innymi słowy, podążamy ścieżką podatną na błędy ze względu na wartość, jaką im przywiązujemy. Postrzegamy błędy jako anomalie, które musimy analizować w naszych „mentalnych laboratoriach”, ale możemy się zgubić w tym procesie, nie widząc innego wyjścia.
Nasze mentalne wzorce wyznaczają drogę
„Ci, którzy niczego nie uczą się z przykrych faktów życia, zmuszają kosmiczną świadomość do powtarzania ich tyle razy, ile jest to konieczne, aby dowiedzieć się, czego uczy dramat tego, co się wydarzyło” napisał Carl Jung.
W rzeczywistości nie chodzi o to, że istnieje kosmiczna świadomość gotowa nas „ukarać”, ale raczej nasze postawy, opory, wzorce mentalne i sposoby widzenia świata prowadzą nas do podejmowania tych samych decyzji, aby powielać błędy.
W dużej mierze tendencja do dwukrotnego potknięcia się o ten sam kamień wynika ze sposobu, w jaki nasz mózg jest skonfigurowany. Ścieżki neuronowe są tworzone podczas wykonywania różnych czynności. Kiedy robimy coś dobrze, powstaje połączenie neuronowe. Niestety, powstaje również wtedy, gdy robimy coś źle. Zasadniczo w ten sposób budujemy nasze nawyki, zarówno korzystne, jak i szkodliwe.
To jeden z powodów, dla których ciągle popełniamy te same błędy. Domyślnie opieramy się na istniejących ścieżkach neuronowych, co oznacza aktywację pewnych wzorców myślowych, stylów radzenia sobie lub systemów wartości. Nie musimy więc stawiać czoła przytłaczającemu zadaniu zmian.
Ale powtarzanie tych samych błędów i ponowne przeżywanie naszych zaczynam od Capo (film 1993), staje się problemem, jeśli chodzi o toksyczne zachowania i sposoby myślenia, które rujnują nam życie, ponieważ czym innym jest zapominanie kluczy wychodząc z domu, a czym innym jest ciągłe popadanie w nadużycia, podsycające cykle zadłużenia lub trzymanie się toksycznych nawyków.
Jak przerwać błędne koło decyzji?
Aby uniknąć popełniania tych samych błędów, być może powinniśmy przestać przywiązywać tak dużą wagę do niepowodzeń i skupić się bardziej na rozwiązaniu. Zamiast krytykować i mieć obsesję na punkcie momentu, w którym dokonaliśmy złego wyboru, powinniśmy opracować strategię na przyszłość.
Analiza błędów jest w porządku. Ale obsesja na ich punkcie może przynieść odwrotny skutek i przywiązać nas do przeszłości. Zamiast tego możemy skupić się na przyszłości i przemyśleć naszą ścieżkę z myślą o rozwiązaniu.
Musimy pamiętać, że jeśli cierpimy na tzw przymus powtarzaniaJak Freud nazwał tendencję do ciągłego powtarzania tych samych błędów, problem nie leży na zewnątrz, ale w środku. Wyjaśnienie tkwi w naszych wzorcach mentalnych, oczekiwaniach i sposobach widzenia świata. Dlatego nie ma sensu zadawać sobie pytania, dlaczego zawsze przytrafiają nam się te same rzeczy, ale raczej dlaczego zawsze wybieramy tę samą drogę.
Źródła:
Nikołowa, H. et. Al (2016) Nawiedza lub pomaga z przeszłości: Zrozumienie wpływu przywołania na obecną samokontrolę. Journal of Consumer Psychology; 26 (2): 245-256.
Warriner, AB i Humphreys, KR (2008) Nauka porażek: powtarzające się stany końcówki języka. Kwartalnik Psychologii Eksperymentalnej; 61 (4): 535-542.
Wejście Nie pytaj siebie, dlaczego zawsze przytrafiają ci się te same rzeczy, ale dlaczego zawsze wybierasz tę samą ścieżkę po raz pierwszy opublikowano w Kącik Psychologii.
