Dhaqamada asaasiga ah ee shakhsi ahaaneed waxay qiimeeyaan gaarnimada iyo is-muujinta. Waxay ku dhiirigeliyaan dadka inay noqdaan kuwo gaar ah oo ay kala soocaan, ama ugu yaraan taasi waa farriinta. Laakiin… ma run ahaantii?
Waxaan u jeednaa inaan u maleyno in kuwa ku nool dhaqamada wadajirka ah - kuwa xoogga saaraya muhiimada kooxda ee shakhsi ahaaneed oo qiimeeya isku-tiirsanaanta - waxay u badan tahay inay la qabsadaan qaababka dhaqan ahaan la aqbali karo marka loo eego dadka ku nool dalal badan oo shakhsi ah, sida United Gobolada
Runtii, waxaan guud ahaan u qaadaneynaa in raacitaanka caadooyinka bulsheed ay tahay astaan udub dhexaad u ah nolosha wadamada ururinta, sida Shiinaha. Si kastaba ha ahaatee, waxaa jira wax ka reeban xeerkan: dadka ku dhex nool bulshooyinka shakhsi ahaaneed waxay si aad ah ugu dheggan yihiin caadooyinka shucuureed ee dhaqankooda.
Midnimada shucuureed ee dhaqamada shakhsi ahaaneed
Waxaynu ku dhex nool nahay bulshada, sidaa darteed xeerarka cad iyo kuwa daahsoon ayaa had iyo jeer saamayn nagu leh, xitaa haddii aan ka caga jiidayo inaan qirno. Sida uu qabo cilmi-nafsiga bulshada Serge Moscivici: "Shakhsiyaadka ayaa dhayalsada saamaynta ay bulsho-wadaagu ku yeelan karaan dabeecadahooda iyo dhaqankooda, sidaas darteed saamayntan waxaa loo samayn karaa si aan qarsoodi ahayn oo aan miyir lahayn".
Tijaabadii caadiga ahayd ee uu sameeyay Solomon Asch, waxaa la arkay in dadka intooda badani ay diyaar u yihiin inay aqbalaan jawaab cad oo aan habboonayn si aanay kooxda uga cadhaysiin. Saamaynta bulsheed waxay caadi ahaan heshaa hab lagu soo galo oo loo leexiyo rabitaanka iyo mararka qaarkood xitaa sabab shakhsi ah.
Daraasad lagu sameeyay goobtaMachadka Teknolojiyada Israel waxay muujinaysaa, lid ku ah waxa aynu u malaynayno, dhaqamada shakhsi ahaaneed ayaa cadaadis weyn saaraya xubnahooda si ay u raacaan caadooyinka shucuureed; taas oo ah, waxay si sax ah u dejiyaan noocyada dareenka ee loo arko in la aqbali karo oo laga rabo bulshada dhexdeeda.
Cilmi-baarayaashani waxay sameeyeen afar tijaabo si ay u falanqeeyaan heerka shakhsi ahaaneed iyo u hoggaansanaanta caadooyinka shucuureed ee dhaqamada kala duwan. Waxay qiimeeyeen ilaa 60 shucuur kala duwan waxayna la shaqeeyeen ku dhawaad 100.000 qof oo ka kala yimid 48 wadan, oo ay ku jiraan caruur.
Iyadoo ay jiraan qaar ka mid ah farqiga natiijooyinka, cilmi-baarayaashu waxay heleen qaar ka mid ah qaababka joogtada ah. Natiijooyinka ugu weyni waxa ay ahayd in ay jiraan 'isku-midnimmo shucuureed' oo ka badan dhaqamada shakhsi ahaaneed marka loo eego kuwa ururinta, dadka waaweyn iyo carruurtaba. Taas macneheedu waxa weeye in wadamada shakhsi ahaaneed ee qof kastaa uu la mid yahay shucuurta muwaadiniinta kale. Si kale haddii loo dhigo, way yaraayeen dareen ahaansho iyo u hoggaansanaan shucuureed oo dheeraad ah.
Waa maxay sababta dadka ku nool wadamada shakhsi ahaaneed ay u muujiyaan u hoggaansanaan shucuureed oo weyn?
U hoggaansanaanta shucuurtu waa heerka uu qofku u beddeli karo shucuurtiisa iyo muujintiisa si uu ugu habboonaado xeerarka qof ama koox kale. Sida iska cad qaar badan oo ka mid ah sharciyadani waxay u dhaqmaan si daahsoon, iyaga oo hagaya dawladaheena saamaynta leh anagoon ogaanin.
Iyadoo shucuurta loo tixgeliyo tibaaxaha nafta dhabta ah ee dhammaan dhaqamada, kuwa qaata aragtida shakhsi ahaaneed waxay aad u xoojiyaan nooca dhabta ah ee noocaas ah. Taas lidkeeda, "Markasta oo culeys badan la saaro waayo-aragnimada shucuureed ee shakhsi ahaaneed, waa ka sii weynaanta cadaadiska si loo waafajiyo dareenka bulsheed ee la rabo," cilmi-baarayaashu waxay eegayaan.
Waddan shakhsi ahaan aad u sarreeya sida Maraykanka, tusaale ahaan, wuxuu si weyn diiradda u saaraa khibradaha shakhsi ahaaneed wuxuuna qiimeeyaa "farxadda", taas oo keeni karta cadaadis badan oo lagu farxo marka loo eego dhaqamada ururinta. Taasna waanu naqaannay cadaadiska lagu faraxdo inta badan waxay leedahay saameyn lid ku ah: qanacsanaan la'aan qoto dheer iyo niyadjab.
Intaa waxaa dheer, dadka ku jira dhaqamada shakhsi ahaaneed waxay u badan tahay inay ku muujiyaan shucuurtooda isdhexgalka maalinlaha ah, taas oo xoojin karta cadaadiska si ay ugu hoggaansamaan xeerarka bulshada ee ku saabsan sida ay tahay inay dareemaan.
Dhab ahaantii, dadka ku koray dhaqamada shakhsi ahaaneed waxay baahi weyn u qabaan inay si wanaagsan isu arkaan, sida lagu muujiyay daraasad lagu sameeyay Jaamacadda British Columbia, oo taas ogaaday "Baahida loo qabo isku-kalsoonaanta togan, sida hadda la ra'yiga yahay, maaha mid caalami ah, laakiin waxay ku saleysan tahay dhinacyo muhiim ah oo dhaqanka Waqooyiga Ameerika."
Mid ka mid ah siyaabaha aad naftaada ugu arki karto iftiin aad u qurux badan ayaa ah inaad ilaaliso xiriirka bulsho ee togan, taas oo ka dhigaysa dadka ku nool dhaqamada shakhsi ahaaneed inay u nugul yihiin cadaadiska bulsheed ee dareenka. Asal ahaan, haddii ay rabaan inay noqdaan kuwo guulaysta, bulsho ahaan la aqbalo oo la ansixiyo, waa inay ku habboon yihiin qaabka dareenka ee bulshadu dhistay.
Dhanka kale, wax kastaa waxay u muuqdaan inay muujinayaan in dhaqamada kooxuhu ay ka tagaan xubnahooda xoriyad dheeraad ah si ay ula kulmaan adduunkooda shucuur sababtoo ah ma saaraan cadaadis badan waxa ay tahay inay dareemaan, iyagoo doorbidaya inay diiradda saaraan dhinacyo badan oo wax ku ool ah oo hubiya maalinta-ilaa. -maalin shaqada bulshada.
Dhibaatada ugu weyn ee u hoggaansanaanta shucuureed ee lagu dhiirrigeliyay dhaqamada shakhsi ahaaneed waa in ay fududahay in la lumiyo xidhiidhka adduunkeena gudaha, sababtoo ah waxaa nalagu qasbay inaan daboolno shucuur aan bulsho ahaan la aqbali karin. Sidaa darteed waxaan had iyo jeer muujinnaa dhoola cadeynta qasabka ah, waxaan dhiseynaa maaskaro ka tarjumaysa kaliya waxa bulsho ahaan la aqbali karo, inta aan joojineyno sahaminta dareenka la diiday.
Laakiin shucuurta aan la sheegin waxay ku dambayn kartaa xidid, taasoo dhaawac weyn u geysata dheelitirka nafsiyeedkeena iyo caafimaadka maskaxda. Sida Sigmund Freud u qoray: "Dareenka la cadaadiyo waligiis ma dhiman, iyaga oo nool ayaa lagu aasay waxayna ku soo bixi doonaan habka ugu xun".
Isku soo wada duuboo, marka laga hadlayo dabeecadaha, cilmi-baaristu waxay muujinaysaa in dadka ka soo jeeda dhaqamada shakhsi ahaaneed ay yihiin kuwo aad u gaar ah oo ay yar tahay in ay raacaan xeerarka bulshada, laakiin marka ay timaado dareenka, sheekadu aad bay u kala duwan tahay.
Sources:
Vishkin, A. iyo. Al (2022) U hoggaansanaanta caadooyinka shucuurta ayaa ka weyn dhaqamada shakhsi ahaaneed marka loo eego dhaqamada ururinta. Journal of Personality iyo Psychology Social; 10.1037.
Heine, SJ iyo. Al. (1999) Ma jirtaa baahi caalami ah oo loo qabo is-tixgelin togan? Dib-u-eegida Cilmi-nafsiga; 106 (4), 766-794.
Albaabka laga soo galo U hoggaansanaanta shucuurta, sida bulshooyinka shakhsi ahaaneed u gooyaan adduunkeenna saamaynta leh waxaa markii ugu horreysay lagu daabacay Geeska cilmi nafsiga.
