We willen allemaal beter leven. We willen gelukkiger zijn en minder zorgen hebben. Het probleem is dat we niet weten hoe we het moeten doen. We hebben een doel, maar het pad naar geluk lijkt kronkelig en verwarrend.
Zelfs in de Hellenistische periode vroegen sommige filosofen zich af hoe ze geluk en evenwicht konden bereiken. Uit hun reacties ontstond een van de belangrijkste filosofische stromingen aller tijden: het stoïcisme.
Epictetus was een van de belangrijkste exponenten. Zijn ideeën zijn eeuwenoud, maar ze zijn zo actueel dat ze kunnen helpen de weg vrij te maken voor geluk in de moderne wereld.
1. Om gelukkig te zijn, moet je eerst vrij zijn
De stoïcijnen zagen geen geluk zonder vrijheid. Epictetus ging zelfs zo ver om te stellen dat: "Geluk bestaat niet in het verlangen naar dingen, maar in het vrij zijn". Hij was ervan overtuigd dat deze vrijheid wordt bereikt door verlangens tot de geringste uitdrukking te herleiden.
"Rijkdom bestaat niet in het hebben van veel goederen, maar in weinig verlangens", verklaarde de filosoof. Gehechtheid aan dingen genereert een koortsachtige toestand die ons weghaalt van geluk en emotioneel evenwicht. Hoe meer dingen we willen, hoe meer we zullen moeten streven om ze te krijgen, waarbij we vergeten te genieten van het hier en nu. Dit veroordeelt ons tot een cyclus van permanente ontevredenheid. Gehechtheid aan materiële dingen wekt ook angst voor verlies op, wat ons steeds verder van het pad van geluk brengt.
Daarom bestaat voor Epictetus de eerste stap in het nastreven van geluk in het verkrijgen van de vrijheid die voortkomt uit onthechting van materiële dingen, uit het besef dat we niet veel dingen nodig hebben. Deze inzicht het verbreekt vele ketens, bevrijdt ons van vele conditioneringen en sociale druk die overweldigend en verontrustend kan worden, waardoor we verder kunnen gaan met een lichtere bagage.
2. Weg met zorgen, voor eens en altijd
Epictetus was de filosoof van de onzorgvuldigheid. Hij begreep dat om geluk te bereiken, we ons niet alleen moeten losmaken van de materie, maar ook van onze gedachten. Hij zei dat "De enige manier om geluk te bereiken, is door te stoppen met je zorgen te maken over dingen die buiten onze controle en onze wil liggen."
Het waarschuwt ons ook dat: "De mens maakt zich niet zozeer zorgen over echte problemen, maar over de angst die hij zich voorstelt dat deze problemen genereren [...] De mens heeft geen last van dingen, maar door zijn mening erover [...] Gebeurtenissen zijn niet dat ze hem pijn doen, maar de perceptie van hen doet ”.
Volgens Epictetus moeten we leren af te rekenen met zorgen die ons leven alleen maar onnodig belasten. Om dit te doen, moeten we ons realiseren dat angst, angst of frustratie vaak niet voortkomt uit de gebeurtenissen zelf, maar uit de manier waarop we ze interpreteren.
Als we bedenken dat er iets negatiefs is gebeurd, zullen we reageren met woede, frustratie of verdriet. Als we denken dat er iets negatiefs kan gebeuren, reageren we met angst, spanning en angst. Maar die emoties zijn meer het product van onze oordelen dan van de gebeurtenissen zelf.
“Het gaat er niet om wat je overkomt, maar hoe je het inhuurt. De pijn en het lijden komen van wat we onszelf vertellen over de gevolgen, de toekomst, wat er zal gebeuren als gevolg van wat er is gebeurd ", Epictetus zei verwijzend naar het verhaal dat we rond gebeurtenissen bouwen. Hoe kom je van die trend af?
Als we begrijpen dat er een kloof is tussen de werkelijkheid en onze reactie, kunnen we precies ingrijpen in de fase waarover we enige controle hebben: onze gedachten over wat er is gebeurd. In feite zei Epictetus dat: "Omstandigheden maken een man niet, ze onthullen alleen wat er in hem is". Het hangt allemaal af van de lens waardoor we kijken. Onze houding en uiteindelijk ons geluk zal afhangen van de langzamen.
3. Vecht niet tegen de omstandigheden, accepteer ze onvoorwaardelijk
Een van de belangrijkste vereisten voor geluk in de stoïcijnse filosofie is deradicale acceptatie. In feite hebben de stoïcijnen verschillende praktische oefeningen ontwikkeld om ons te helpen dingen te accepteren. Seneca adviseerde bijvoorbeeld om aan het eind van elke dag de balans op te maken en te noteren wanneer we boos worden over iets triviaals of boos worden over iets dat het niet verdient. Als we die fouten kunnen waarnemen, kunnen we onze houding de volgende dag verbeteren en met grotere gelijkmoedigheid reageren.
Epictetus, van zijn kant, dacht dat als we verwachten dat het universum ons geeft wat we willen, we onvermijdelijk gedoemd zijn tot teleurstelling. Aan de andere kant, als we omarmen wat het universum ons biedt, zal ons leven draaglijker zijn en kunnen we gelukkiger zijn.
Hij geeft ons wijze raad: “Verwacht niet dat de dingen gaan zoals je wilt. Hoop liever dat ze gebeuren zoals ze doen, en je zult gelukkig zijn ”. De kern van zijn filosofie was onvoorwaardelijke acceptatie, wat geen onderwerping of berusting inhoudt, maar de eenvoudige erkenning van de werkelijkheid zoals die is.
Alleen wanneer we objectief erkennen wat er gebeurt, kunnen we veranderen wat er misschien is veranderd en stoppen we ons zorgen te maken over waar we geen controle over hebben. Op dat moment stoppen we met automatisch reageren om onze reactie te plannen. We nemen de controle over ons leven.
Epictetus stelt ons simpelweg voor om adaptief te reageren op de veranderingen die zich in onze omgeving voordoen, zonder onnodige weerstand te bieden, juist omdat die gebeurtenissen zich niet aanpassen aan onze wensen, verwachtingen of wereldbeeld.
Epictetus geloofde dat "Geluk kan alleen van binnen worden gevonden". Hij probeerde zijn discipelen een pad naar persoonlijk geluk te bieden door 'vereisten' vast te stellen die vandaag nog steeds gelden.
De ingang De 3 vereisten voor het bereiken van geluk, volgens Epictetus werd voor het eerst gepubliceerd in Hoek van de psychologie.
