ራሽንላይዜሽን ፣ እራሳችንን የምናታልልበት የመከላከያ ዘዴ

ራሽንላይዜሽን ማንም የማያመልጠው የመከላከያ ዘዴ ነው ፡፡ ነገሮች ሲሳሳቱ እና የማዕዘን ስሜት ሲሰማን ፣ ከመጠን በላይ ጫና ሊሰማን ስለሚችል በተመጣጣኝ ሁኔታ እውነታውን መቋቋም አንችልም። ለ “እኔ” በተለይ አስጊ ሁኔታዎች ሲያጋጥሙን በእምነታችን ላይ በትንሹ ሊደርስ በሚችል ጉዳት ወደ ፊት እንድንጓዝ የሚያስችለንን የተወሰነ የስነልቦና ሚዛን ለመጠበቅ እራሳችንን እንጠብቃለን ፡፡ ምክንያታዊነት ምናልባት ሊሆን ይችላል የመከላከያ ዘዴ በጣም የተስፋፋ ፡፡

በስነ-ልቦና ውስጥ ምክንያታዊነት ምንድነው?

የማመዛዘን ፅንሰ-ሀሳብ የተጀመረው ከስነ-ልቦና ባለሙያው ኤርነስት ጆንስ ነው ፡፡ እ.ኤ.አ. በ 1908 አመክንዮአዊነትን የመጀመሪያ ትርጓሜ አቀረበ ፡፡ “አመለካከቱን ወይም ዓላማውን ያልታወቀ እርምጃን ለማስረዳት ምክንያት መፈልሰፍ” ፡፡ ሲግመንድ ፍሮይድ በሽተኞቻቸው ለኒውሮቲክ ምልክቶቻቸው የሚሰጧቸውን ማብራሪያዎች ትርጉም ለመስጠት ምክንያታዊነት ያለውን ፅንሰ ሀሳብ በፍጥነት ተቀበለ ፡፡

በመሰረቱ ምክንያታዊነት የሚያስከትለውን ግጭትና ብስጭት ለማስወገድ የሚያስችለን የመካድ አይነት ነው ፡፡ እንዴት ነው የሚሰራው? እኛ ለመቀበል የማንፈልጋቸውን ወይም እንዴት ማስተዳደር እንደምንችል የማናውቀውን ስህተቶች ፣ ድክመቶች ወይም ተቃርኖዎች ለማመፃደቅ ወይም ለመደበቅ ምክንያቶችን - ምናልባትም አመክንዮአዊ ይመስላል ፡፡

በተግባር ምክንያታዊነት እውነተኛ ዓላማዎችን ለመሸፈን ለእኛ ወይም ለሌሎች ሰዎች አስተሳሰቦች ፣ ድርጊቶች ወይም ስሜቶች የሚያረጋግጡ ግን የተሳሳቱ ማብራሪያዎችን በመፍጠር ስሜታዊ ግጭቶችን ወይም ውስጣዊ ወይም ውጫዊ አስጨናቂ ሁኔታዎችን ለመቋቋም የሚያስችል ውድቅ ዘዴ ነው ፡፡

እውቅና የመስጠት ዘዴ ፣ እውቅና ለመስጠት ባልፈለግነው ተይ traል

በአጠቃላይ ሲታይ እነዚህ ባህሪዎች መቻቻል ወይም አልፎ ተርፎም አዎንታዊ እንዲሆኑ ባህሪያችንን ወይም ምክንያታዊ በሆነ ወይም ምክንያታዊ በሆነ መንገድ በእኛ ላይ የደረሰብንን ለማብራራት እና ለማስረዳት ወደ ምክንያታዊነት እንወስዳለን ፡፡

ራሽንላይዜሽን በሁለት ደረጃዎች ይካሄዳል ፡፡ መጀመሪያ ላይ እኛ ውሳኔ እንወስናለን ወይም በተወሰነ ምክንያት የተነሳሳ ባህሪን ተግባራዊ እናደርጋለን ፡፡ በሁለተኛ አፍታ ውስጥ እኛ በራሳችንም ሆነ በሌሎች ላይ ውሳኔያችንን ወይም ባህርያችንን ለማፅደቅ በግልፅ አመክንዮ እና አብሮነት ተሸፍኖ ሌላ ምክንያት እንገነባለን ፡፡

ብዙውን ጊዜ አንድ ሰው በእውነቱ የተገነቡ ምክንያቶችን ማመንን እንደሚያጠናቅቅ ምክንያታዊነት መዋሸት ውሸትን እንደማያመለክት ልብ ሊባል የሚገባው ነው ፡፡ የማመዛዘን ዘዴ ከንቃተ-ህሊናችን የሚወጡ መንገዶችን ይከተላል; ማለትም እኛ እያወቅን እራሳችንንም ሆነ ሌሎችን አናታልልም ፡፡

በእርግጥ አንድ የሥነ ልቦና ባለሙያ እነዚህን ምክንያቶች ለመግለጥ ሲሞክር ግለሰቡ ምክንያቶቹ ትክክለኛ እንደሆኑ ስለተረጋገጠ እነሱን መካዱ የተለመደ ነው ፡፡ ምክንያታዊነት በምክንያታዊነት ላይ የተመሠረተ ነው ፣ ምንም እንኳን ሐሰት ቢሆንም ግን አሳማኝ ነው። የምናቀርባቸው ክርክሮች ፍፁም ምክንያታዊ ስለሆኑ እኛን ለማሳመን የሚተዳደሩ ናቸው ስለሆነም የእኛን አለመቻል ፣ ስህተት ፣ ውስንነት ወይም ጉድለቶች መገንዘብ አያስፈልገንም ፡፡

ራሽንላይዜሽን እንደ መበታተን ዘዴ ይሠራል ፡፡ ሳናውቀው በ “ጥሩው” እና “በመጥፎው” መካከል ርቀትን እናረጋግጣለን ፣ እራሳችንን “መልካምውን” በመለየት እና “መጥፎውን” ባለመቀበል ፣ የማንፈልጋቸውን የፀጥታ ፣ የአደጋ ወይም የስሜት ውጥረቶችን ለማስወገድ ፡፡ መገንዘብ ግጭቶቻችንን በትክክል ባንፈታ እንኳን በዚህ መንገድ ከአከባቢው ጋር “መላመድ” ችለናል ፡፡ ኢጎችንን በአጭር ጊዜ ውስጥ እናድናለን ፣ ግን እኛ ለዘላለም አንጠብቀውም ፡፡

ጭንቀትን ለማስታገስ የውሳኔ አሰጣጥ ውጤት እንደመሆንዎ መጠን ረዘም ያለ ነጸብራቅ ሳይኖር ከባድ ውሳኔዎችን ለማድረግ ወይም ድብቅ ግጭቶች ሲያጋጥሙን ምክንያታዊነት ያለው ዘዴ በፍጥነት ሊነቃ እንደሚችል በካሊፎርኒያ ዩኒቨርሲቲ የነርቭ ሳይንስ ተመራማሪዎች ተገንዝበዋል ፡ በራሱ በውሳኔ አሰጣጥ ሂደት የሚወሰን።

ስለዚህ ፣ ሁል ጊዜ ምክንያታዊ ስለመሆን የምናውቅ አይደለንም ፡፡ የሆነ ሆኖ ፣ ይህ “እምቢታ” ለ “እኔ” የበለጠ ወይም ያነሰ አስጊ የሆነውን እውነታ በምንገነዘብበት ሁኔታ ላይ በመመስረት የበለጠ ወይም ያነሰ ከባድ እና ዘላቂ ይሆናል።

በዕለት ተዕለት ሕይወት ውስጥ እንደ መከላከያ ዘዴ ምክንያታዊነት ምሳሌዎች

በዕለት ተዕለት ሕይወት ውስጥ ሳናውቀው ልንጠቀምበት የምንችለው የመከላከያ ዘዴ (Rationalization) ነው ፡፡ ምናልባትም አመክንዮአዊነት እጅግ ጥንታዊው ምሳሌ ከአይሶፕ ተረት “ቀበሮው እና ከወይኖቹ” የመጣ ነው ፡፡

በዚህ ተረት ውስጥ ቀበሮው ዘለላዎችን አይቶ እነሱን ለመድረስ ይሞክራል ፡፡ ግን ከበርካታ ያልተሳኩ ሙከራዎች በኋላ በጣም ከፍተኛ መሆናቸውን ይገነዘባል ፡፡ ስለዚህ “አልበሰሉም!” እያለ ይንቋቸዋል ፡፡

በእውነተኛ ህይወት ሳናውቀው እንደታሪክ ቀበሮ እንሆናለን ፡፡ በእውነቱ (Rationalization) በእውነቱ የተለያዩ ሥነ-ልቦናዊ ተግባራትን ያከናውናል-

• ተስፋ መቁረጥን ያስወግዱ ፡፡ በችሎታችን ውስጥ ላለመበሳጨት እና ስለራሳችን ያለንን አዎንታዊ ምስል ለመጠበቅ ምክንያታዊነትን መጠቀም እንችላለን ፡፡ ለምሳሌ ፣ የሥራ ቃለ መጠይቅ ከተሳሳተ እኛ ያንን ሥራ በትክክል እንደማንፈልግ ለራሳችን በመናገር ለራሳችን መዋሸት እንችላለን ፡፡

• ገደቦችን አይገነዘቡ ፡፡ ራሽንላይዜሽን አንዳንድ ውስንነቶቻችንን እንድንገነዘብ ያደርገናል ፣ በተለይም እንድንመች የሚያደርጉን ፡፡ ወደ ጭፈራ ቤት ከሄድን እውነታው በጭፈራ የምናፍርበት ጊዜ ላብ ስለማንፈልግ አንጨፍርም ማለት እንችላለን ፡፡

• የጥፋተኝነት ማምለጥ. ስህተቶቻችንን ለመደበቅ እና ለማገድ ምክንያታዊ የማድረግ ዘዴን ተግባራዊ እናደርጋለን የጥፋተኝነት ስሜት. የሚያስጨንቀን ችግር አሁንም እንደሚነሳ ለራሳችን መናገር እንችላለን ወይም ፕሮጀክቱ ገና ከመጀመሪያው እንደፈረሰ ማሰብ እንችላለን ፡፡

• ውስጠ-ምርመራን ያስወግዱ ፡፡ ራሽንላይዜሽን እንዲሁ ብዙውን ጊዜ የምናገኘውን ለማግኘት በመፍራት ወደራሳችን ላለመግባት ስትራቴጂ ነው ፡፡ ለምሳሌ ፣ በእውነቱ እነዚህ አመለካከቶች ሊደበቁ በሚችሉበት በትራፊክ መጨናነቅ ውስጥ ባደግነው ጭንቀት መጥፎ ስሜታችንን ወይም ጨዋነት የተሞላበት ባህሪያችንን ትክክለኛነት ማረጋገጥ እንችላለን ፡፡ ድብቅ ግጭት ከዚያ ሰው ጋር ፡፡

• እውነታውን እውቅና አይስጥ. እውነቱን ለመጋፈጥ ከአቅማችን በላይ በሚሆንበት ጊዜ እኛን ለመጠበቅ እንደ መከላከያ ዘዴ ምክንያታዊነት እንጠቀማለን ፡፡ አንድ ተሳዳቢ ግንኙነት ውስጥ ያለ ሰው ፣ ለምሳሌ አጋሩ ተሳዳቢ ሰው መሆኑን ወይም እሱ እንደማይወደው ባለማወቅ የእርሱ ጥፋት ነው ብሎ ሊያስብ ይችላል ፡፡

ምክንያታዊነት ችግር የሚሆነው መቼ ነው?

በዚያን ጊዜ ልናስተናግዳቸው የማንችላቸውን ስሜቶች እና ተነሳሽነቶች ስለሚጠብቀን አመክንዮአዊ አመቻች ሊሆን ይችላል ፡፡ ባህሪያችን እንደ በሽታ አምጭ ተደርጎ ሳይቆጠር ሁላችንም የተወሰኑ የመከላከያ ዘዴዎችን በተግባር ላይ ማዋል እንችላለን ፡፡ ምክንያታዊነትን በእውነት ችግር የሚያደርገው ራሱን የሚያሳየው ግትርነት እና ረዘም ላለ ጊዜ ማራዘሙ ነው ፡፡

በዎተርሎ ዩኒቨርስቲ የሥነ-ልቦና ባለሙያ የሆኑት ክሪስቲን ላውሪን በእውነቱ ምክንያታዊነት ብዙውን ጊዜ ችግሮች መፍትሄ እንደሌላቸው በሚታመንበት ጊዜ ጥቅም ላይ እንደዋለ የሚያሳዩ በጣም አስደሳች ሙከራዎችን አካሂደዋል ፡፡ በመሠረቱ ፣ ትግልን መቀጠሉ ትርጉም የለውም ብለን ስለምናስብ አንድ ዓይነት እጅ መስጠት ነው ፡፡

በአንዱ ሙከራ ውስጥ ተሳታፊዎች በከተሞች ውስጥ የፍጥነት ገደቦችን መቀነስ ሰዎችን ደህንነታቸው የበለጠ እንደሚያረጋግጥ እና የሕግ አውጭዎች እነሱን ዝቅ ለማድረግ እንደወሰኑ አንብበዋል ፡፡ ከእነዚህ ሰዎች መካከል አንዳንዶቹ አዲሱ የትራፊክ ደንብ ተግባራዊ እንደሚሆን ተነግሯቸው ፣ ሌሎች ደግሞ ህጉ ውድቅ የማድረግ እድሉ እንዳለ ተነግሯቸዋል ፡፡

የፍጥነት ገደቡ ይቀነሳል ብለው ያመኑት ለውጡን የበለጠ የሚደግፉ በመሆናቸው አዲሶቹ ገደቦች የማይፀደቁበት ዕድል አለ ብለው ከሚያስቡት አዲሱን ድንጋጌ ለመቀበል ምክንያታዊ ምክንያቶችን ፈለጉ ፡፡ ይህ ማለት ምክንያታዊነት መለወጥ የማንችለውን እውነታ እንድንጋፈጥ ይረዳናል ማለት ነው ፡፡

ሆኖም ምክንያታዊነትን እንደ ልማዳዊ የመቋቋም ዘዴ የመጠቀም አደጋዎች ብዙውን ጊዜ ሊያመጣብን ከሚችለው ጥቅም ይበልጣሉ ፡፡

• ስሜታችንን እንደብቃለን ፡፡ ስሜታችንን ማፈን የረጅም ጊዜ ውጤቶችን ያስከትላል ፡፡ መፍታት ያለብንን ግጭት ለማመላከት ስሜቶች እዚያ አሉ ፡፡ እነሱን ችላ ማለታቸው ብዙውን ጊዜ ችግሩን አይፈታውም ፣ ግን እነሱ በአደራ የተሰጡ ሊሆኑ ይችላሉ ፣ የበለጠ የሚጎዱን እና እነሱን የሚያመጣቸውን የተሳሳተ የአእምሮ ችግር ቀጣይነት ይኖራቸዋል ፡፡

• የእኛን ጥላዎች ለመለየት ፈቃደኛ አይደለንም ፡፡ እንደ መከላከያ ዘዴ ምክንያታዊነት ተግባራዊ ስንሆን ምስላችንን ስለጠበቅን ጥሩ ስሜት ሊሰማን ይችላል ፣ ግን በረጅም ጊዜ ውስጥ ድክመቶቻችንን ፣ ስህተቶቻችንን ወይም አለፍጽምናችንን አለማወቅ እንደ ሰዎች እንዳናድግ ያደርገናል ፡፡ እኛ ማሻሻል የምንችለው ስለራሳችን ተጨባጭ ምስል ሲኖረን እና ለማጠናከር ወይም ለማጣራት የሚያስፈልጉንን ባሕርያትን ስናውቅ ብቻ ነው ፡፡

• ከእውነታው እንርቃለን ፡፡ ምንም እንኳን የምንፈልጋቸው ምክንያቶች አሳማኝ ሊሆኑ ቢችሉም ፣ እነሱ በተሳሳተ አመክንዮ ላይ የተመሰረቱ በመሆናቸው እውነት ካልሆኑ ፣ የረጅም ጊዜ ውጤት በጣም መጥፎ ሊሆን ይችላል ፡፡ ራሽንላይዜሽን ብዙውን ጊዜ ከእውነታው የበለጠ እና ከዚያ የበለጠ ስለሚያስቀይረን ለመቀበል እና ለመለወጥ እንዳንሰራ በሚያደርገን መንገድ ከእውነታው የራቀ እና የሚያርቅ ስለሆነ ፣ እርካታ የማግኘት ሁኔታን ለማራዘም ብቻ የሚያገለግል ነው ፡፡

እንደ መከላከያ ዘዴ ምክንያታዊነትን መጠቀሙን ለማቆም ቁልፎች

በራሳችን ላይ ስንዋሽ ስሜታችንን እና ዓላማችንን ችላ ማለታችን ብቻ ሳይሆን ጠቃሚ መረጃዎችንም እንደብቃለን ፡፡ ያለ እነዚህ መረጃዎች ጥሩ ውሳኔዎችን ማድረግ ከባድ ነው ፡፡ ዓይኖቻችንን ጨፍነው በሕይወት ውስጥ የምንጓዝ ያህል ነው ፡፡ በሌላ በኩል ፣ የተሟላውን ሥዕል በግልፅ ፣ በተመጣጣኝ እና በተነጠለ መንገድ ማድነቅ ከቻልን ፣ ምንም ያህል ከባድ ቢሆንም ፣ እኛ ልንከተለው የምንችለው ከሁሉ የተሻለ ስትራቴጂ የትኛው ነው ብለን መገምገም እንችላለን ይህ ደግሞ በረጅም ጊዜ የበለጠ ጥቅሞችን ያስገኝልናል ፡

ለዚያም ነው ስሜታችንን ፣ ግፊታችንን እና ተነሳሽነታችንን መገንዘብ መማር አስፈላጊ የሆነው ፡፡ በጣም ሩቅ ሊያደርገን የሚችል ጥያቄ አለ “ለምን?” አንድ ነገር ሲያስጨንቀን ወይም ምቾት ሲሰጠን በቀላሉ ለምን ብለን እራሳችንን መጠየቅ አለብን ፡፡

ወደ አእምሯችን ለሚመጣው የመጀመሪያ መልስ አለመቆየቱ አስፈላጊ ነው ምክንያቱም ምክንያታዊነት ሊሆን ይችላል ፣ በተለይም በተለይ የሚረብሸን ሁኔታ ከሆነ ፡፡ ከፍተኛ ስሜታዊ ምላሾችን የሚያመጣውን ያንን ማብራሪያ እስክንደርስ ድረስ ለምን እራሳችንን በመጠየቅ ዓላማችንን መመርመር መቀጠል አለብን። ይህ የውስጠ-ጥበባት ሂደት ዋጋ ያስከፍላል እናም እርስ በእርሳችን በደንብ እንድንተዋወቅና እኛ እንደሆንን እንድንቀበል ይረዳናል ፣ ስለሆነም ወደ አመክንዮአዊነት እየቀነሰ እና እየቀነስን መሄድ አለብን ፡፡

ፎንቲ      

ቬይት ፣ ወ et. አል. (2019) የማመዛዘን ምክንያት። የባህርይ እና የቦናንስ ሳይንስ; 43.

ላውሪን ፣ ኬ (2018) የአቀራረቡን አመላካችነት-ሶስት የመስክ ጥናቶች የሚጠበቁ እውነታዎች ወቅታዊ በሚሆኑበት ጊዜ የሦስት የመስክ ጥናቶች እየጨመረ መምጣትን ያገኛሉ ፡፡ ሳይክሎል ሳይንስ; 29 (4) 483-495 ፡፡

Knoll, M. et. አል. (2016) አመክንዮ (የመከላከያ ዘዴ) En: Zeigler-Hill V., Shackelford T. (eds) ኢንሳይክሎፔዲያ የግል እና የግለሰብ ልዩነቶች. ስፕሪንግ, ቻም.

ላውሪን ፣ ኬ et. አል. (2012) ግብረመልስ እና አመክንዮአዊነት-ነፃነትን የሚገድቡ ፖሊሲዎች የተለያዩ መልሶች ፡፡ ሳይክሎል ሳይንስ; 23 (2) 205-209 ፡፡

ጃርቾ ፣ ጄኤም et. አል. (2011) ምክንያታዊነት ነርቭ መሠረት-በውሳኔ አሰጣጥ ወቅት የግንዛቤ አለመግባባት ቅነሳ ፡፡ የሶቅ ካንች ተጽዕኖ ኒዮሲስ፤ 6 (4) 460-467 ፡፡

መግቢያው ራሽንላይዜሽን ፣ እራሳችንን የምናታልልበት የመከላከያ ዘዴ se publicó primero en እ.ኤ.አ. የስነ-ልቦና ጥግ.