Mhondi dzemhondi ndidzo mhondi. Vanotyora mitemo ibhinya. Mhosva dzehumbavha ndidzo mbavha. Zviri corny. Asi dzimwe nguva mitsetse yacho inodzima uye imwe inowira munzvimbo ine machakwi yemunhu ari kupomera mhosva.
Mwero wemhosva, chokwadika, unosiyana. Mhosva yevakabatwa inotora zviyero zvakawanda uye nuances. Kune avo vanoisa mutoro wose wezvakaitika panyajambwa uye avo vanongopa rutivi ruduku bedzi rwemhaka yacho. Kune avo vanofunga kuti munhu wacho angadai akaita neimwe nzira kuti asarwiswa, sokunge ane bhora rekristaro kuti afanotaura zvaizoitika.
Zvechokwadi, hazvisi nguva dzose zvinogoneka kupomera pachena mhosva uyo akabatwa nekutaura zvakasimba pamusoro pemutoro wake muchokwadi, nokuti nzanga inowanzoshora nzvimbo dzakadaro. Muzviitiko izvi vanhu vanoshandisa nzira dzakajeka dzekupomera mhosva, seongororo yakaitwa pa Brock University, kuti chiitiko chacho chinokonzerwa nemaitiro anogona kudzorwa nevanotambudzwa. Kozotiwo vamwe vanopomera nyakubhinywa nekuda kwe "kusava nehanya" kwake uye vanomupomera mhosva yekusaziva kwake.
Sei tichipomera vanenge vawirwa nenjodzi pane kuvatsigira?
Katsika kekupomera munhu anenge abatwa mhosva inobva kutenda munyika ine ruramisiro. Kutaura idi, zvakaratidzirwa kuti kudavira munyika yakarurama kunogona kutiita kuti tisava nehanya zvikuru nokutambura kwavamwe.
Pasinei nechokwadi chokuti kururamisira hakuna munyika yemhuka kana muchisiko, tinodavira kuti nyika nezvinoitika kwatiri zvinoteerera mimwe mitemo yeruramisiro yapose pose. Tese tine pfungwa yekusaziva kuti vanhu vanokodzera zvinoitika kwavari, zvese zvakanaka nezvakaipa. Kufunga kuti zvinhu zvinotyisa zvinoitika kuvanhu vakanaka zvinopikisa kutenda uku uye zvinotishungurudza zvikuru.
Kuti tidzivise kusanzwisisana, tinosarudza kutsvaga imwe tsananguro, zvinoreva zvine musoro kune zvakaitika, kunyanya iyo inonyaradza uye inoenderana nemaonero atinoita nyika iyoyo yakarurama. Tinosarudza kusafunga kuti zvimwe zvinhu zvinoitika netsaona uye tinotsvaka chikonzero chinogutsa kutenda kwedu kuti zvinhu zvakaipa, mupfungwa yakati, rudzi rwechirango.
Kana taifunga kuti nyika inzvimbo ine nyonganyonga uye isina kururama, tinofanira kubvuma bviro yokuti munhu upi noupi anogona kuva nyajambwa wengwavaira. Vabereki vedu, vana vedu, mumwe wedu kana isu pachedu. Kutenda mururamisiro iyoyo yepasi rose kunopa pfungwa yenhema yekuchengeteka. Zvinotibatsira kufunga kuti zvinhu zvakaipa izvi hazvizoitike kwatiri, nekuti tinoziva kutora matanho akakodzera, takangwara kana kungwarira zvakanyanya.
Somuenzaniso, tinogona kufunga: “Dai asina kuburitsa chikwama chake, vangadai vasina kuchibvuta mumaoko ake”, “dai akanga asarudza nzira isina ngozi, angadai asina kurwiswa” kana “Dai akaisa alarm, vangadai vasina kuba imba yake”.
Kupomera munhu anenge abatwa nemhosva kunotiita kuti tinzwe takachengeteka nokuti tinotenda kuti tiri kutonga mamiriro acho ezvinhu. Rinopa dzidziso yokuti kana tikasaita zvakafanana kana kuti tisina kufanana nomunhu iyeye, zvimwe chetezvo hazvizoitiki kwatiri. Ichi ndicho chikonzero nei tichifunga kuti mutoro uri kune munhu akatambura kurwiswa.
Pakupedzisira, zvose zvinowira kune pfungwa yokuti kana tikaita "chinhu chakanaka," tichave takachengeteka. Naizvozvo, kana tikapomera munhu akabatwa mhosva, zvatiri kunyatsoita kutsvaga kuchengeteka munyika yatinoona nekusaziva seyakanyanya mhirizhonga, hutsinye kana kusaruramisira.
Marwadzo anokonzerwa nekudzokorora
Uye chakanyanya kushata ndechekuti kuita kwehutsinye kunowedzera, ndiko kukura kwetsika yekupomera munhu akabatwa nekuti isu tine chido chikuru chekutsvaga mhinduro uye kunzwa takachengeteka. Kutaura zvazviri, chidzidzo chakaitwa pa Franklin Pierce Yunivhesiti yakaratidza kuti kunzwa kwokushaya betsero muvakadzi kunokombamira kuwedzera chinoitika chokupomera vanyajambwa vechisimba chevatano.
Ndisingazvizive, pfungwa dzekupomera idzi, kunyanya kana dzagovaniswa pachena, ndeimwe nzira yekuita kuti munhu anenge abatwa azvidavirire. Nokudaro, vanova chiito chechipiri chechisimba.
Zvamazvirokwazvo, kubvunza utsotsi kana kuti kukura kwekuvadziko yacho kunowanzova chipingamupinyi chokupora. Nzanga inopomera munhu anenge atambura kakawanda inomutsiura, zvichiita kuti zvive zvakaoma kuti akunde mamiriro ezvinhu anoshungurudza.
Kushungurudzwa zvakare uku kunotadzisa zviuru nezviuru zvevanhu kutaura kushungurudzwa kwavanenge vasangana nazvo kana kutoshinga kuudza vanhu vari pedyo navo nekuti havazive kuti vachawana rutsigiro nerutsigiro rwavanoda. Ndosaka vanhu vakawanda vachitambura zvavo vakanyarara kushungurudzika mupfungwa.
Kana munhu akabatwa achipomerwa, kwete chete manzwiro avo haashande, asiwo zviitiko zvavo, chaizvo munguva yekusagadzikana kukuru, pavanenge vachida rubatsiro rwakanyanya. Kutarisa kune akabatwa hakungobvisi mhosva kubva kune anoshungurudza, asi zvinogona kutoita kuti munhu akabatwa azvipokane uye afunge kuti yaive mhosva yake. Nokudaro, tisingazivi, tinogona kupedzisira taruramisa zvisina kufanira.
Zvisinei, chinhu chakaipisisa chingaitika kumunhu anenge arwiswa kunzwa achitongwa, kutsoropodzwa, kupomerwa mhosva uye kusakodzera. Ndosaka isu tese, tisina kana chimwe, tichifanira kubvunza vavariro dzedu uye kunyatsoteerera kumashoko edu, kuve nechokwadi kuti hatikonzere kurwadziwa uye panzvimbo pacho tova nzvimbo yakachengeteka inodiwa nevanotambudzwa.
Zvinyorwa:
Hafer, CL nevamwe. Al. (2019) Humbowo hwekuyedza hwekupomerwa mhosva pasina kujeka. PLoS One; 14 (12): e0227229.
Gravelin, C. et. Al. (2017) Kukanganisa kwesimba uye kushaya simba pakupa mhosva munhu akabatwa chibharo. Maitiro eBoka & Hukama hweIntergroup; 22 (1): 10.1177.
Kupinda Kupomera munhu akabatwa mhosva, chiito chechipiri chechisimba yakatanga kubudiswa muna Kona yePsychology.
