Isu tese takanzwa kusachengeteka pane imwe nguva muhupenyu hwedu. Iwe pamwe wakanzwa kusachengeteka kanopfuura kamwe. Pamwe iwe wakanzwa usina kuchengeteka nguva yekutanga yawakava kumashure kwegumbo remota, pawakatora bvunzo usina kudzidza zvakakwana, kana usati waita sarudzo hombe muhupenyu.
Kusachengeteka ndiko kunzwa kunotinyevera kuti tinogona kukanganisa. Kana isu tine kukahadzika pamusoro penzira yekutevera, tinogona kusangana nemwero wekusachengeteka. Uku kusachengeteka kunowanzo kuperekedzwa nekunzwa kwekusagadzikana uye kusagadzikana kunogona kusvika pakuenzana.
Kana isu tisingakwanise kutsungirira nekunzwa kwekusachengeteka, zvinoramba zvichikura mukati medu, zvichitipusha zvakanyanya. Vanhu vazhinji vanotakura mamwe marudzi ekusachengeteka kwemakore, vachivabvumidza kuraira zvisarudzo zvavo, kudzikamisa zvavanogona, uye kuvafukidza nekushushikana, mhosva uye kushushikana.
Iwo mashanu akajairika marudzi ekusagadzikana
Kusachengeteka chiitiko chakadzama chega, saka kune mhando dzakawanda dzekusachengeteka sekunge kune vanhu. Kusachengeteka kunogona kuuya kubva kwakasiyana masosi uye ndokupararira kunzvimbo dzakawanda dzehupenyu hwedu kana kutozviwisira zvachose. Asi kune dzimwe nzira dzakajairika dzekusagadzikana kwevanhu dzinova hwaro hunobva kwese kusahadzika, makakatanwa uye kusava nechokwadi.
1. Kusachengeteka muhukama hwehukama
Rudzi urwu rwekusachengeteka runobva mukutya kuti vamwe vachatikuvadza kana kutigumbura, saka hatizvibvumire isu kuenda zvachose muhukama, asi isu tinoramba tiri kure nepfungwa. Daro iro rinoshanda senhovo inotichengeta "takachengeteka", asi ichichengetedza vamwe kure futi.
Vanhu vasina kuchengetedzeka muhukama hwavo havadi kuratidza kwavo kusagadzikana uye havavimba zvizere nevamwe. Nekuda kweizvozvo, vanowanzo kuvandudza hukama hwepamusoro hwavasinga bvumidze hwumwe - angave mudiwa, shamwari yepedyo, kana kunyange vana kana vabereki - kuti vaswedere padyo zvakakwana kuti hukama hwepedyo pakati pemweya miviri huitike.
Kusachengeteka muhukama hwehukama kunoitika kubva kunzvenga kunamatira. Munhu wacho anonetseka kutaura manzwiro ake uye anotya kushamwaridzana, saka pavanonzwa kuti mumwe ave kuswedera padhuze, vanobva vaenda. Kusachengeteka uku uye kusavimba kunoguma kwaunza kusagadzikana uye kusavimba mune imwe futi, kudzivirira kugadzirwa kwehwaro hwakasimba hwehukama kubereka michero.
2. Kusachengeteka munharaunda
Iye munhu anosangana nerudzi urwu rwekusachengeteka haana dambudziko rine chekuita neavo vari chikamu chavo denderedzwa rekuvimba, asi kazhinji zvinodzivirira mamiriro ezvinhu munharaunda. Anonzwa kusagadzikana zvakanyanya mumapoka akakura kana kana achitaurirana nemunhu waasingazive.
Kusagadzikana munharaunda kunowanzoitika nekuda kwekushaya chivimbo mumano edu ekuita nemazvo kana kuve nechero chikamu chebudiriro munzvimbo dzekugarisana. Pazasi inodyisa kutya kwekushoropodzwa uye kurambwa munharaunda. Kana isu tichinetseka zvakanyanya pamusoro peizvo vamwe vanofunga nezvedu, tinonzwa kunetseka uye kusagadzikana uye hatizive maitiro ekuzvibata.
Iye munhu anotambura nerudzi urwu rwekusachengeteka anodzivirira mamiriro enharaunda nekuti aya mamiriro anounza kukakavara kukuru uye anozvitadzisa. Anotya kukanganisa, kuzviita benzi, kwekusaziva zvekutaura kana kuendesa zvisirizvo kana zvakashata kuzvifananidza. Nekuda kweizvozvo, iye anopedzisira achiganhurira hupenyu hwake hwemagariro uye anorasikirwa nemikana kungodzivirira kufumurwa neruzhinji.
3. Kusachengeteka mumuviri
Chitarisiko, kunyangwe tichichifarira kana kwete, chikamu chedu bhizinesi kadhi. Muviri wedu uye kumeso zvinowedzera kana kubvisa pfungwa kune yekutanga ratidziro yatinoita pane vamwe. Kupfuurirazve, munzanga yakaita seyedu, inokatyamadzwa nechitarisiko uye dzimwe pfungwa dzekunaka, chimiro chako chinotora nzvimbo yepakati.
Saka kana vanhu vasingagadzikane nechitarisiko chemuviri wavo, vanogona kusangana nekusagadzikana kukuru kunoenderera kumatunhu ese ehupenyu. Kusachengeteka kwemuviri kunouya kubva mukusanzwa kusununguka paganda rako chairo, kubva pakurambwa kwenhengo dzemuviri wedu dzatisingade.
Mushure mezvose, vanhu vanoona rudzi urwu rwekusachengeteka havana maonero akaenzana nezvehunhu hwavo, asi vanowanzo tarisa pane icho chikamu chemuviri chavasingade uye kuwedzera kukosha kwayo. Ivo vanotenda kuti vamwe vanovatonga ivo chete zvichibva pamufananidzo wavo, saka vanoguma vave vatongi vavo vakaipisisa.
4. Kusachengeteka pabasa
Mune zvimwe zviitiko, kusachengeteka kunotarisa kunzvimbo yebasa. Sezvo isu tichipedza rakawanda rezuva redu tichishanda, rudzi urwu rwekusachengeteka runogona kukuvadza, kuchikanganisa chikamu icho chedu che "ini" chinozivisa nebasa.
Kana munhu achinzwa kushaya ruzivo kana hunyanzvi hwekuita basa ravo zvinobudirira, vanogona kunzwa kusachengeteka zvakanyanya. Muzviitiko zvakanyanyisa, anogona kutonzwa kunge munyengeri; mune mamwe mazwi, kusachengeteka kunoita kuti afunge kuti haana kukodzera kuita basa iri.
Pakati payo, kusagadzikana kwehunyanzvi kunosanganisira kubvunza huchenjeri hwedu uye kugona kwedu, pamwe nekutya kwakavanzika kwekushoropodzwa nekusabvumidzwa nevanhu avo vatinoona sevakangwara kana kugona. Muchokwadi, ongororo yakaitwa paUniversity yeHong Kong yakaratidza kuti kusachengeteka kwemabasa hakuna hukama zvakanyanya nekuita basa, zvinoreva kuti isu tinogona kuve nemwero wakaringana kana kunyatsoita basa tichiri kunzwa kusachengeteka zvakanyanya. Izvi zvinodaro nekuti kusachengeteka, kana kwambosimbiswa, kunopesana neuchapupu hunopesana.
5. Kusachengeteka kwako pachako
Pamhando dzese dzekusagadzikana, kusagadzikana kwevanhu pachezvako ndiko kunogona kunge kuri kwakavanzika uye kwakaomarara kubvisa nekuti hazvibatanidzwe kune mamwe mamiriro akaita sekusagadzikana munharaunda kana hunyanzvi, asi zvinopararira semoto wemusango kumatunhu ese ehupenyu.
Iko kusagadzikana kwakadzika, kunowanzo kukura muhudiki kana kuyaruka, izvo zvinosanganisira kutya izvo vamwe vanofunga nezvedu, zvekusararama maererano nekuodza mwoyo zvinotarisirwa nevamwe. Iyo inowanzo fudza pane yakaderera kuzviremekedza uye kushaya kwekuzvivimba.
Pazasi payo pane kukamurwa kwakadzama neyedu "Ini". Kusachengeteka kwevanhu ndiko kuratidzwa kwemakakatanwa emukati asina kugadziriswa. Nekuda kweizvozvo, munhu anotambura nerudzi urwu rwekusachengeteka anogona kupedza yakawanda yehupenyu hwavo akaoma mitezo, achiita sarudzo chete kana mamiriro achivamanikidza.
Ungaita sei nemhando dzakasiyana dzekusagadzikana?
Chidzidzo chakaitwa ku Brigham Young University vakawana kuti vanhu vane masimba, avo vanoda kudzora zvese, vanowana yakakwira yekusagadzikana. Muchokwadi, zvakadzika pasi, mhando dzakasiyana dzekusachengeteka dzinovanza kutya kwakadzika kwekusava nechokwadi, nezve izvo zvatisingakwanise kudzora uye mhedzisiro yazvo. Ichi ndicho chikonzero kusachengeteka kunorwirwa nekugadzira nzvimbo yekusava nechokwadi.
• Kunyura mukusachengeteka. Zvingaite sekunge kupokana mumashoko, asi sezvo iwe usingakwanise kutiza kubva pauri, haugone kupukunyuka kusagadzikana kwako futi. Kuvaramba kunongoita kuti vakure kunze kwechikamu chose. Pane kudaro, ona manzwiro aunoita kana kusachengeteka kuchikuwira. Usatarise kune ako mafungiro, kungoita manzwiro uye nemanzwiro aunosangana nawo. Nyura mune icho chiitiko nekuda kuziva, sekunge iwe uri mwana ari kuzviwana kekutanga. Usaedze kuirwisa, usatonge kana kunyunyuta, rarama sezvairi.
• Dzvinyirira chishuwo chekuita. Chero chero rudzii rwekusagadzikana iwe rwaunonzwa, kusagadzikana kwaunogadzira kunogona kunge kuri kukuru zvekuti kunokusundira mukuita. Usaite nekuzvirega uchitungamirirwa nekunzwa kwekusachengeteka. Usarega kusachengeteka kuchikurira. Ramba wakadzikama uye teerera kune kwako kwekutanga kuda. Chii chaunoda kuita? Zvinogona kuve kudzosera kumashure sarudzo, kutiza kubva panzvimbo, kupa chimwe chinhu ... Usazviite! Ramba usina kuchengeteka kwechinguva. Pasina kuita.
• Zorora mukusachengeteka. Zvingaita sezvisingabviri, asi hazvisi. Zvombo zvekusachengeteka, izvo zvinozvishingisa pachazvo uye zvinokusundidzira kuti uite, ndiko kunetsekana kwemukati nekuzvidya mwoyo. Naizvozvo, iwe unofanirwa kudzidza kudzora manzwiro iwayo nekuzorora. Unogona kudzidza a fema pamwe diaphragm kuti unzwe kugadzikana nemanzwiro iwayo, kudzamara waona kuti haazokuvadze uye kuti havana simba pamusoro pako kupfuura raunovapa iwe.
• Zvizadze nekutenda. Kusachengeteka hakugone kurwiwa nekuchengeteka. Kuchengetedza chiroto chepombi. Hupenyu kusagadzikana, kusafungidzira uye kusagadzikana. Uye izvo zvakanaka! Naizvozvo, ikozvino zvaunenge uri mugungwa rekusachengeteka, kuyedza kuzorora, tsvaga kunzwa kwekutenda mukati mako. Inzwa kuonga nekuda kwekusachengeteka ikoko zvakare, nekuti ichi chiratidzo chekuti uri mupenyu, kufunga uye kunzwa.
Nenzira iyi iwe unowana chiyero chaunoda kuti ufambe kuenda kumberi. Iwe haubvise kusagadzikana. Hapana chikonzero. Asi izvi zvinorega kukunetsa kana kukuremadza. Sekutsanangura kunoita yogi Sadhguru Jaggi Vasudev “Kana iwe uchinzwa kusachengeteka unoyedza kunzvenga hupenyu, uye izvi zvinounza nhamo huru. Asi muhupenyu huno isu tiri kungopfuura chete. Hatina chaticharasikirwa nekuti tinosvika tisina kana chinhu uye tinosiya tisina chinhu. Isu tinosarudza kana tichida kurarama nekusagadzikana kwese kana kuzvibvumira kuti tiome mitezo ”.
Zvinyorwa:
Vakuru, HL et. Al. (2008) Ndiani Anotambura Zvakawanda kubva Mukusachengeteka kwaJobho? Ongororo yeMeta-Ongororo. Yakashandiswa Psychology; (57): 2-272.
Larsen, KS & Schwendiman, G. (1969) Authoritarianism, Kuzvikudza uye Kusachengeteka. Psychological Reports; (25): 1-229.
Kupinda Iwo mashanu akanyanya kuremadza marudzi ekusagadzikana muhupenyu yakatanga kubudiswa muna Kona yePsychology.
