Zvinotyisa, pasina kana chokwadi.
Kuverenga mapepanhau nekuteerera nhau tinogara tichikundwa nemisoro yenhau
zvinotyisa. Tinoona huwandu hwevanhu vane hutachiwana huchiwedzera nekukurumidza
uye zvemufi, tinonzwa dzungu uye dzimwe nguva kunyange pfungwa ye
chisiri chaicho, nekuti zvakaoma kujaira kune iyo pfungwa yezviri kuitika. Iyo
hurukuro dzedu dzichiwedzera kutenderera nekonaona. Zvemagariro
network dzakazara nemafoni asingataure nezve chimwe chinhu. Uye saka, kunyudzwa mukati
iyi isina kumboitika uye isina chokwadi mamiriro, hazvishamise kuti coronavirus kushushikana kunomuka.
“Epidemics inogona kuumba husiku hweHobbesian: iyo
hondo yezvose kurwisa vese. Kupararira nekukurumidza kwechirwere chitsva
denda uye zvinouraya, inogona kukurumidza kuburitsa kutya, kuvhunduka, kufungirana uye kushorwa ", Philip Strong akanyora. Ichi chikonzero nei zvichikosha kuti
munhu wega wega anodzora kushushikana kwavo, nyasha dzatinozviitira isu
uye kune vamwe.
Zvakajairika kuti unzwe kunetseka, asi usabatwa mazviri
kutya
Kutanga, ndizvo
Izvo zvakakosha kuti uzive kuti zvakajairwa kunzwa kutya uye kuzvidya moyo mumamiriro ezvinhu
zverudzi urwu. Kana mamiriro ezvinhu anogona kuisa njodzi ku
hupenyu hwedu kana hwevanhu vatinoda, kushushikana kunosunungurwa.
Chidzidzo
Yunivhesiti yeWisconsin-Milwaukee yakawana kuti isu tinoita zvimwe
zvakanyanya - nekuda kwekuwedzera kwekusimudzira kweamygdala - apo iyo
mamiriro ezvinhu atinoiswa pachena haazivikanwe kana matsva kana tichienzanisa neari paari
nhengo dzemhuri. Ndokusaka hutachiona hutsva senge COVID-19 inogadzira kutya kwakanyanya uye
kushushikana.
Hatifaniri kudaro
tipe mhosva isu pamanzwiro iwayo. Iko kuita kweguvhu, uye kunzwa kushata
zvinongoita kuti manzwiro edu awedzere. Asi isu tinofanirwa kuve nechokwadi chekutya
hakushanduke kuve kushushikana uye kuzvidya moyo kuita kutya. Hatigone kuzviita
kukurirwa nemanzwiro aya uye kurega e chaiyo ichiitika
wega kufenda
manzwiro; Ndokunge, kuti pfungwa yedu ine hungwaru "inodimbura".
Kutadza kutonga e
kukundwa nekutya pamwe chete kunogona kutungamira kuhunhu hwakaipisisa
isu nevaya vakatikomberedza. Kuvhunduka kunogona kutitungamira kuhaya
hunhu hwekuzvifunga, kumutsa mhando ye "ponesa chero munhu anogona", iri
izvo zvatinofanira kungwarira pakubata nedenda rerudzi urwu. Sei
Juan Rulfo akanyora kuti: “Tinozviponesa
tese kana tinonyura ". Sarudzo ndeyedu.
Kubva pakuvhunduka kusvika pakuchinjika: iwo matanho ekuzvidya mwoyo mu
chifo
Nyanzvi dzezvepfungwa dzine
takafunda nhanho dzatinowanzopfuura panguva yedenda. Yokutanga
chikamu chinowanzo kuve icho che kufungidzirwa.
Inoonekwa nekutya kugona kubata chirwere kana vamwe vanhu
utitapukire. Padanho iri ndipo panowanzoitika tsaona dzekutya,
kurambwa uye kupatsanurwa kwemapoka atinofunga kuti anogona kutakura e
chirwere.
Asi munguva pfupi
ngatifambei tichienda kuchikamu che kutya kwakapararira
uye zvakajairwa. Ngatitangei kufunga nezvenzira dzekutapurirana, saka ngatiregei kutya
zvakanyanya kungobatana nevanhu, asi kuti hutachiona hunogona kutapuriranwa kuburikidza
mhepo kana nekubata chero chinhu kana pamusoro. Tinotanga kufunga nezve kurarama
munzvimbo inogona kutapukira. Uye izvi zvinogadzira kunetseka kukuru uko
zvinogona kutiita kuti titadze kuzvidzora.
Panguva iyoyo zvakajairika
kuti tinokudziridza hunhu hwakangwarira. Tinogona kufungisisa pamusoro pepfungwa
kurwara uye kutarisisa kuchiratidzo chidiki chinoita kuti tifungire
kuti utapukirwe. Isu tinogamuchirawo maitiro ekusavimba mukati
nharaunda matinogara tichifamba, saka tinotora matanho kuti
vanogona kuzopedzisira vanyanyisa, vasina kukwana kana nguva isati yakwana, senge
kuvhuvhuta muzvitoro.
Pakati pezvikamu izvi
tinoshanda mu "kuvhunduka modhi".
Asi kana mamiriro matsva agamuchirwa, tinopinda muchikamu che kwadzakabva. Panguva ino isu tatova nazvo
takafungidzira zvakawanda zviri kuitika uye isu tinopora zvine musoro, mu
kuitira kuti tikwanise kuronga zvekuita. Icho chiri muchikamu chekugadzirisa mu
izvo zvandinowanzoonekwa hunhu
prosocialpatinoedza kubatsira avo vanotambura.
Isu tese tinoyambuka
nhanho idzi. Musiyano uri panguva yainotora. Kune avo vanobudirira
kukurira kuvhunduka kwekutanga mumaminetsi kana maawa uye kune avo vari ivo
vanodhonza kwemazuva kana vhiki. Chidzidzo chakaitwa na Carleton University munguva yechirwere
yeH1N1, yakaratidza kuti vanhu vaive nedambudziko rekutsungirira kusava nechokwadi
vakasangana nekuwedzera kunetseka panguva yedenda uye vakave vashoma
mukana wekutenda kuti vanogona kuita chimwe chinhu kuzvidzivirira.
Kiyi yekurwa
coronavirus kunetsekana kuri mukumhanyisa maitiro aya uye kupinda
adaptation phase nekukurumidza sezvazvinogona nekuti ipapo chete ndipo patinogona kusangana
zvinobudirira dambudziko. IS "mumwe chete
nzira yekuita izvi kutyaira iwo adaptive reaction pane
paradza, sezvinoitwa nevazhinji vakuru nevatori venhau ",
maererano naPeter Sandman.
Matanho mashanu ekubvisa coronavirus kunetseka
1. Legitimize kutya
Iwo mameseji anokurudzira
- sei "Usatya" -
hazvibatsiri uye zvinogona kutokuvadza kana kusagadzirisa. Izvi
mhando yemameseji inogadzira yakasimba yekuziva dissonance pakati pezvatiri
kuona uye kurarama uye kurongeka kwekudzora kutya. Uropi hwedu hahuiti
nyore nyore kunyengedzwa uye kuzvimiririra anosarudza kuchengetedza nyika
alarm yemukati.
Muchokwadi, mune yekutanga
zvikamu zvehosha, kuviga chokwadi, kuchivhara kana kuchideredza icho
zvakashata zvakanyanya nekuti zvinodzivirira vanhu kubva kugadzirira
zvepfungwa kune izvo zvichauya, ivo vachiri nenguva yekuzviita. Asi,
zvirinani kuti: “Ndinonzwisisa kuti uri kutya. IS
zvakajairika. Tese tinayo. Tichakunda pamwe chete. Tinofanira kurangarira
kutya ikoko hakuvande, kunotarisana nako pachako.
2. Dzivisa alarmist disinformation
Patinonzwa nezve
kuve panjodzi, zvakajairika kuti isu titarise zvese zvingangotiratidza mu
nharaunda yedu kuti tione kana mwero wenjodzi wawedzera kana kuderera.
Asi zvakakosha kusarudza zvine hungwaru kuti zvipi zviwanikwa zveruzivo
isu tinobvunza, kuti vasape chikafu chakanyanya.
Ino inguva yakanaka
kurega kutarisa zvinonakidza zvirongwa kana kuverenga ruzivo nezve
chinokatyamadza Chibviro chinongounza chete kutya uye kuzvidya moyo, senge mazhinji meseji
yakagovaniswa muWhatsApp. Iko hakuna kudikanwa kwekunyanyisa kutsvaga ruzivo
miniti neminiti. Iwe unofanirwa kugara uchiziva, asi uine data uye masosi
yakavimbika. Uye gara uchipokana neruzivo rwese. Usavimba neyekutanga
iro rinoverengwa.
3. Zvitadzise kudzinga makore erima ekusava netariro
Hupenyu hunoenderera mberi, futi
kana mukati memadziro mana eimba. Kurwisa kukanganisa
zvepfungwa dzechipiri kusvika pakuisa wega kushushikana uye coronavirus kushushikana,
zvakakosha kutsauswa. Uyu mukana wekuita izvo zvinhu izvo
tinogara tichimbomira kushaya nguva. Verenga bhuku rakanaka, teerera
mumhanzi, kupedza nguva uine mhuri, uchiita zvemitambo yekuvaraidza… Zviri
kutsausa pfungwa kubva kune coronavirus obsession.
Tevera maitiro, nekuti
zvakanyanya sezvazvinogona, zvichatibatsirawo kunzwa kuti tine imwe nhanho ye
kuzvidzora. Tsika dzinounza kurongeka kupasi redu uye zvinopfuudza iyo
kunzwa kwekudzikama. Kana maitiro ako ezuva nezuva akanganisa
kubva pakuvharirwa, gadzira mamwe matsva anonakidza maitiro avanokuitira
inzwa zvakanaka.
4. Misa pfungwa dzakaipa
Fungidzira zvakaipisisa
zviitiko zvinogoneka uye kufunga kuti Apocalypse iri kukona hazvibatsire
bvisa coronavirus kushushikana. Kurwisana nepfungwa idzi dzakaipa
kunyange kunyatsovadzinga mundangariro medu, nekuti zvinogadzira a
rebound mhedzisiro.
Iko kiyi ndeye kushandisa iyokubvuma
zvakanyanya. Izvi zvinoreva kuti pane imwe nguva, isu tinofanirwa kurega zvese zviende
kuyerera. Kana zvese zvingangoitika zvekuchengetedza zvatorwa, tinofanira kuvimba ne
mafambiro ehupenyu, uchiziva kuti takaita zvese musimba redu.
Kana isu tikasadzora idzo pfungwa dzakashata nemanzwiro, iwo anozopedzisira aenda
kuti vakasvika sei ikoko. Muzviitiko izvi, kutora maitiro ekuziva kuchave
inobatsira zvikuru.
5. Tarisa pane zvatingaitira vamwe
Zvakawanda zvekushushikana kubva
coronavirus iri nekuda kwekuti isu tinonzwa kuti isu tatadza kutonga. Kunyange zvakadaro
Ichokwadi kuti kune zvakawanda zvinhu zvatisingakwanise kukanganisa, zvimwe zvinoenderana nazvo
isu. Naizvozvo, isu tinogona kuzvibvunza isu izvo zvatingaite uye kuti isu tingaite sei
inobatsira.
Kubatsira vanhu vanotambura
kupa rutsigiro rwedu, kunyangwe kubva kure, kunogona kupa ino mamiriro ayo
isu tiri kuona chirevo chinopfuura isu pachedu uye icho chinotibatsira isu
gadzirisa kutya uye kunetseka zviri nani.
Uye zvinonyanya kukosha, kwete
tinokanganwa izvozvo “Mamiriro ezvinhu
kunze kwekunze kwakaoma kunopa munhu mukana wekukura
pamweya kupfuura iye ", maererano naViktor Frankl. Hatikwanise
sarudza mamiriro ezvinhu atinofanira kurarama, asi isu tinokwanisa kusarudza kuti sei
ita uye mafungiro api ekuchengetedza. Maitiro atinoita navo, sei
vanhu uye senharaunda, zvinogona kutisimbisa mune ramangwana.
Zvinyorwa:
Taha,
S. et. Al. (2013) Kusashivirira kwekusava nechokwadi, kuongororwa, kubata, uye kuzvidya mwoyo:
nyaya yedenda reH2009N1 ra1. Br J Hutano Psychol;
19 (3): 592-605.
Balderston,
NL et. Al. (2013) Mhedzisiro yekutyisidzira paRuzivo Yakaburitsa Amygdala Mhinduro. Plos Imwe.
Taylor, MR et. Al. (2008)
Zviitiko zvinokonzeresa kushushikana kwepfungwa panguva yechirwere chechirwere: Dhata kubva
Kutanga kweAustralia kubuda kwequineine furuwenza. BMC Veruzhinji
utano; 8:
347.
Simba, P. (1990) Denda
psychology: muenzaniso. Zvemagariro evanhu zve
Hutano & Kurwara;
12 (3): 249-259.
Kupinda Coronavirus kushushikana: sei kumisa mweya wekuvhunduka? yakatanga kubudiswa muna Kona yePsychology.
