“Memento mori” e le o le uiga o lou manatu, o le a le mea e aumaia e lenei fuaitau Latina anamua i lou olaga?

0
- Faʻasalalauga -

memento mori

E le faavavau i tatou, e ui lava e masani ona tatou ola e peiseai o loo tatou ola pea. I le tele o tausaga talu ai nei, o le mea moni, ua atiaʻe e lo tatou sosaiete se phobia moni o le matua ma le oti, lea, e le o le faʻafiafiaina atili o i tatou, ma faʻafefe ai i tatou i le le fiafia, faʻamalosia i tatou e tulituliloa sini e le mafai ona ausia. I senituri ua mavae, sa matuā ese lava le faiga o tagata. Sa iloa lelei e tagata le fuaitau Latina "memento mori", o lona uiga moni "manatua e tatau ona e oti". O se faamanatu e mafai ona matua suia ai o tatou olaga, i se auala lelei.

O le a le amataga o le fuaitau “memento mori”?

E tusa ai ma le Galileo Galilei Institute of Turin, o le amataga o lenei fuaitau na amata mai i le sosaiete Roma, lea na atiina ae se lagona faapitoa i le oti ma le ola. Fai mai e afua mai i se aganuu a Roma anamua: pe a toe foi atu se taʻitaʻiʻau i le aai ina ua uma ona manumalo tele i ona fili i le malae o le taua, o le a savali atu o ia i auala i se kariota auro ma mauaina le patipati ma le fiafia o le motu o tagata.

Ae ui i lea, o mea na ausia ma viiga e mafai ona fiafia ia te ia "mālūlū" e tau atu i se tulaga o le faamaualuga, faasausili ma le soona fai na mafua ai ona ia atiina ae se faaseseina moni o le pule aoao. Ina ia aloese mai lenei mea, o se pologa - o se tasi o auauna sili ona lotomaualalo - sa i ai le galuega o le faamanatu atu ia te ia lona natura faaletagata ma faaletino (faatapulaʻa ma pala) e ala i le musumusu atu ia te ia: "Respice post oe. Hominem te memento", o lona uiga “Toe tepa i tua, manatua o oe o se tamaloa”.

I le uiga tutusa, o le fuaitau “memento mori” sa faaaoga e faamanatu ai i na alii maoae e tusa lava po o a latou galuega ma mamalu, e tutusa lava le iuga mo tagata uma. I lenei auala, ina ua faʻamanatuina se taʻitaʻiʻau manumalo i le solo i magaala o le taulaga, sa faamanatu atu foi ia te ia lona olaga faaletino e taofia ai o ia mai le faʻafefeina o le faamaualuga.

- Faʻasalalauga -

Manatua le oti e faamanatu ai le ola

O le fa'amanatuga e le'i tu'utasi i tagata Roma. O le tele o isi malo na faia lena mea i le aluga o taimi. I le 600s, mo se faʻataʻitaʻiga, i le faʻatonuga a le au patele Cistercian, e masani ona latou taʻua le fuaitau i le tasi ma le isi. “memento mori” ma sa latou eli foi o latou tuugamau teisi i aso uma ina ia manatua pea lo latou oti ma ia le aveesea ai le uiga o le olaga.

E ui lava e foliga faʻanoanoa i le tepa muamua, ae o le mea moni o le fuaitau “memento mori” o se valaaulia e tomanatu ai i le puupuu o le olaga ma le faatauvaa o faanaunauga faaletagata. O le sosaiete i aso nei e le fiafia e mafaufau tele e uiga i le oti ma sili atu ona ola i fafo atu ona e manatu o se mea e sili ona faʻavaivai pe leaga mo lagona o loʻo iai nei.

Peitaʻi, seʻia oo mai i le senituri lona XNUMX, o le manatuaina o le maliu o se tasi e lē o se mea leaga, ae o se faalaeiauga e ola ai i se olaga amio lelei, lelei, ma aogā. O le tele o galuega taulima e mafai ona maua i falesa, mo se faaaʻoaʻoga, o loo manatua ai foʻi le autū o le oti ina ia uunaʻia ai tagata matamata e manatunatu loloto i le uiga o le olaga.

Nella Danse macabre, o se ituaiga na afua mai i le tuai o Middle Ages ae na lauiloa i le taimi o le Renaissance, skeletons faafoliga o le oti siva ma tagata, e tusa lava po o le a le vasega. I lenei auala na faamanatu atu ai i tagata uma, mai le au faifaatoaga, epikopo i emeperoa, o le a faamutaina fiafiaga faalelalolagi ma e tatau ona oti tagata uma.

Le uiga lilo o le fuaiupu “memento mori”

Le fuaitau "memento mori", e masani ona faaliliu sese i le "manatua e te oti", o le mea moni e iai foi se isi uiga pe a su'esu'eina i se faaliliuga sa'o: "manatua e tatau ona e oti". O le eseesega e maaleale ae taua aua e le gata o se faamanatu o lo tatou lava olaga faaletino ae o se apoapoaiga foi e saunia ai mo lena taimi o le olaga.

- Faʻasalalauga -

O le mea moni e faamanatu mai ai tatou te feoti teisi i aso uma, o lea e tatau ai ona tatou amata ona vavaeeseina i tatou lava mai mea faatauvaa uma ma faanaunauga faalelalolagi. O lena faamanatu e fesoasoani ia i tatou e vaai ese ai le fiafia ma le tiga. E fa'amalosia ai i tatou e tu'ua o tatou popolega, popolega ma masalosaloga. Ma e uunaʻia ai i tatou e aveese masaniga e taofia ai i tatou mai le faamāmāina o le mamafa o loo tatou tauaveina.


E le o se mea faʻafuaseʻi o tagata Aikupito anamua - o se aganuʻu na tosoina ai e Roma - sa i ai le tu masani o le fuaina o le loto i se psychostasis poʻo paleni. I le isi ipu sa tuu ai se fulu ostrich, o se faailoga o le atua fafine o Maat. Afai e sili atu le mamafa o le fatu nai lo le fulu, o lona uiga na oti lena tagata ona o le nofosala ma amio leaga, ma faapea ona 'aina e Ammit, o se manu feʻai. A leai, sa malamalama o lē ua maliu na ola i se olaga amiotonu ma ua sauni e toe fanauina i le lalolagi a sau.

O le manatuaina o le oti na uunaʻia ai le tuueseeseina o le agaga mai le mamafatu o le lalolagi ma mailei uma o loo iai, e pei o le tuuese e lē aunoa o a tatou sini, faatumuina o tatou aso i mea faanatinati ae lē tāua, po o le popole fua i mea faatauvaa.

                      

Ola i le taimi nei!

O le tuputupu aʻe o la tatou aganuu o le teena lea o le oti ina ia ola ai i le faʻataʻitaʻiga e mafai ona tatou tumau e faʻavavau ma e faʻaauau pea lo tatou olaga e faʻavavau. O le tulituliloaina o lena faafoliga e masani lava o lona uiga o le auai i se tuuga faiaina i le taimi, o le taofiofia o le mafaufau i mea faatauvaa, ma le tuliloaina o mea e le maua ai se faamalieina moni.

I lenei tulaga, manatua le fuaitau Latina mai lea taimi i lea taimi “memento mori” e mafai ona avea ma viiga o le olaga. E uunaʻia ai i tatou e tuu le faamaʻimau o o tatou olaga i le tuliloaina o sini a isi, faaputuina o meafaitino, po o le popole i mea faatauvaa. Mulimuli ane, e mafai ona uunaʻia ai i tatou e faia le laasaga muamua e amata ai ona ola i le auala tatou te mananaʻo moni ai, ina ia iʻu ai i le iʻuga o le auala e leai so tatou faanoanoaga. O le a memento mori taʻu mai ia i matou o le: ola i le taimi nei!

Punavai:

Zaffarano, GL (2011) Memento mori. I tua atu o Mekasini; 1.

Ricasoli, C. (2016) Memento Mori' in Baroque Roma. Suesuega; 104(416): 456-467.

Le faitotoʻa “Memento mori” e le o le uiga o lou manatu, o le a le mea e aumaia e lenei fuaitau Latina anamua i lou olaga? na muamua lomia i le Tulimanu o le Psychology.

- Faʻasalalauga -