Sinds enige tijd staan steeds meer mensen te popelen om hun mening te uiten. Ze voelen de behoefte zich bij voorbaat te verontschuldigen voor het zeggen van iets zinnigs. Ze zijn bang om buitengesloten te worden om niet vast te houden aan het gemeenschappelijke verhaal. Mogen hun woorden verkeerd worden begrepen en voor het leven gemarkeerd blijven. Om op de zwarte lijst te worden gezet door de vijanden van een minderheidsgroep die gelooft dat de wereld om hen moet draaien.
Zo groeit zelfcensuur als een lopend vuurtje.
Echter, zelfcensuur en de politiek correct extreem nemen vaak de vorm aan van "onderdrukkende gerechtigheid". Onderdrukkende gerechtigheid doet zich voor wanneer we merken dat we ons standpunt niet kunnen delen omdat het de principes die op dit moment in zwang zijn, ter discussie stelt. Dus uiteindelijk meten we elk woord tot op de millimeter voordat we het uitspreken, evalueren het vanuit alle mogelijke hoeken, transformeren communicatie in een jongleerspel op het scherp van de snede, ontnemen het van elke authenticiteit.
Wat is zelfcensuur in de psychologie?
Steeds meer mensen "verwerken" mentaal wat ze gaan zeggen omdat ze bang zijn iemand te beledigen - zelfs als er altijd iemand zal zijn die aanstoot zal nemen - ze proberen het perfecte moment te vinden om iets te zeggen en maken zich te veel zorgen over hoe anderen hun woorden zullen interpreteren. Ze voelen zich angstig om hun mening te uiten en voelen de behoefte zich daarvoor bij voorbaat te verontschuldigen. Ze nemen meestal het ergste als vanzelfsprekend aan en maken zich zorgen over alles wat mis kan gaan. Deze mensen komen terecht in een zelfcensuurmechanisme.
Zelfcensuur is een mechanisme waardoor we uiterst voorzichtig worden met wat we zeggen of doen om negatieve aandacht te vermijden. Het is dat stemmetje in je hoofd dat je zegt "je kunt niet" of "je mag niet". Je mag je mening niet uiten, je hoeft niet te laten zien wat je voelt, je mag het niet oneens zijn, je hoeft niet tegen de stroom in te gaan. Kortom, het is de stem die je vertelt dat je niet kunt zijn wie je bent.
Interessant is dat zelfcensuur toeneemt, ongeacht hoe gematigd of extreem de opvattingen van de samenleving zijn. Onderzoekers van de universiteiten van Washington en Columbia ontdekten dat zelfcensuur sinds de jaren vijftig in de Verenigde Staten is verdrievoudigd. Het fenomeen is zo wijdverbreid dat in 50 vier op de tien Amerikanen toegaven aan zelfcensuur, een vaker voorkomende trend onder hoger opgeleiden.
Deze politicologen zijn van mening dat zelfcensuur vooral plaatsvindt vanwege de angst om een impopulaire mening te uiten die ons uiteindelijk isoleert van familie, vrienden en kennissen. Daarom zou het slechts een overlevingsstrategie kunnen zijn in een gepolariseerde giftige cultuur, waarin verschillende groepen hopeloos verdeeld zijn over een steeds groter wordend scala aan problemen.
In zo'n rigide context waarin alleen tegenstellingen worden waargenomen en er geen ruimte is voor zinvolle tussenpunten, betekent het verkeerde zeggen dat je het risico loopt dat anderen je sowieso als onderdeel van de "vijandige" groep zullen identificeren, van vaccins tot oorlog , gendertheorie of vliegende tomaten. Om confrontatie, stigmatisering of uitsluiting te vermijden, kiezen veel mensen er gewoon voor om zichzelf te censureren.
De lange en gevaarlijke tentakels van zelfcensuur
In 2009, bijna een eeuw na de Armeense Holocaust in Turkije, dat vroeger deel uitmaakte van het Ottomaanse Rijk, analyseerde historicus Nazan Maksudyan hoeveel van het historische verhaal van die gebeurtenissen de Turkse lezers vandaag de dag daadwerkelijk zou kunnen bereiken en zou kunnen doordringen in het voortdurende maatschappelijke debat van het land.
Na analyse van Turkse vertalingen van geschiedenisboeken, ontdekte hij dat de meeste moderne schrijvers, vertalers en redacteuren sommige gegevens manipuleerden en vervormden, waardoor de vrijheid van toegang tot informatie werd geblokkeerd. Wat interessant is, is dat velen van hen zichzelf censureerden toen ze geconfronteerd werden met de genocide op Armeniërs tijdens de Eerste Wereldoorlog, om publieke censuur te vermijden of om de goedkeuring van de dominante sector in de samenleving te krijgen.
Dit is niet de eerste keer dat zoiets gebeurt, en het zal ook niet de laatste zijn. Svetlana Broz, die als arts diende in het door oorlog verscheurde Bosnië, ontdekte dat veel mensen moslims hielpen, maar dit geheim hielden om vergelding door hun eigen etnische groep te voorkomen. Maar ze voelden een enorme behoefte om hun verhalen te delen.
Natuurlijk wordt zelfcensuur meestal uitgeoefend op die kwesties die de samenleving als "gevoelig" beschouwt. Ongeacht de redenen voor zelfcensuur, de waarheid is dat wanneer we geen toegang hebben tot informatie die anderen hebben omdat ze zelfcensureren en niet delen, we allemaal de kans missen om problemen te identificeren en de best mogelijke te vinden oplossing. Waar niet over gesproken wordt, wordt een "olifant in de kamer" die wrijving en conflict veroorzaakt, maar zonder de mogelijkheid van een oplossing.
Zelfcensuur komt grotendeels voort uit 'groepsdenken', waarbij als groep wordt gedacht of beslissingen wordt genomen op een manier die individuele creativiteit of verantwoordelijkheid ontmoedigt. Groepsdenken is een psychologisch fenomeen dat optreedt wanneer het verlangen naar harmonie of conformiteit irrationeel of disfunctioneel is. Kortom, we censureren onszelf om negatieve kritiek en aandacht te vermijden. En in veel gevallen lijkt het zelfs verstandig.
Echter, de zelfcensuur die ons in de armen van de politiek correct het berooft ons van authenticiteit, waardoor we niet direct de problemen kunnen aanpakken die ons bezighouden of zelfs de stereotypen die vooruitgang belemmeren. Heel vaak schuilt er achter het label "delicate kwesties" een echt gebrek aan sociale volwassenheid om openlijk te kunnen dialogeren en een onvermogen om je grenzen te herkennen.
Zoals psycholoog Daniel Bar-Tal schreef: "Zelfcensuur heeft het potentieel om een plaag te worden die niet alleen de opbouw van een betere wereld verhindert, maar ook degenen die het uitoefenen van moed en integriteit berooft."
Natuurlijk is de bezorgdheid over de negatieve reacties van anderen die ons ertoe brengt onszelf te censureren niet helemaal negatief. Het kan ons helpen twee keer na te denken voordat we iets zeggen. Sociale normen die ongewenste opvattingen marginaliseren door mensen tot zelfcensuur aan te zetten, kunnen echter tot op zekere hoogte coëxistentie vergemakkelijken, maar dergelijke opvattingen zullen blijven bestaan omdat ze niet op de juiste manier zijn gekanaliseerd of veranderd, ze zijn alleen onderdrukt. En als iets lange tijd wordt onderdrukt, oefent het uiteindelijk een tegenkracht uit die de samenleving en denkwijzen achteruit doet gaan.
Stop met jezelf te censureren zonder paria's te worden
Een overdreven zelfkritische houding aannemen, ons gedragen als meedogenloze censuur van onze gedachten, woorden of gevoelens uit angst om de goedkeuring van onze sociale groep te verliezen, kan onze fysieke en mentale gezondheid verslechteren.
Niet in staat zijn om onze mening en andere aspecten van ons innerlijke leven eerlijk te delen, kan ook een bijzonder stressvolle ervaring zijn, waardoor een diep gevoel van isolement ontstaat. Zelfcensuur bevat in feite een paradox: we censureren onszelf om in de groep te passen, maar tegelijkertijd voelen we ons steeds meer onbegrepen en geïsoleerd ervan.
In feite is gebleken dat mensen met een laag zelfbeeld, die verlegener zijn en minder ruzie hebben, degenen zijn die meer geneigd zijn tot zelfcensuur en politiek correcter zijn. Maar het is ook gebleken dat deze mensen minder positieve emoties ervaren.
In plaats daarvan vermindert het uiten van onze emoties stress en brengt het ons dichter bij de mensen met wie we waarden delen, waardoor we een gevoel van verbondenheid en verbinding krijgen die fundamenteel is voor ons welzijn.
Om de schadelijke gevolgen van zelfcensuur te vermijden zonder gemarginaliseerd te worden, moeten we een balans vinden tussen de noodzaak om ons authentiek uit te drukken en om in een groep of sociale omgeving te passen. Het is niet altijd de juiste tijd of plaats om een moeilijk gesprek te voeren, maar uiteindelijk is het essentieel dat er ruimte is om de gevoelige kwesties aan te pakken die ons en anderen raken.
Dit betekent ook dat we binnen ons actiegebied naar beste kunnen bijdragen om een klimaat van tolerantie voor verschillende meningen te creëren, zonder in de verleiding te komen om anderen te labelen, zodat iedereen zich meer op zijn gemak voelt bij het uiten van zijn eigen ideeën. Als we er niet in slagen deze dialoogruimten te creëren en te beschermen zonder dat mensen zichzelf als vijanden op een slagveld zien, zullen we gewoon een stap terug doen, omdat goede ideeën of rechtvaardige oorzaken zich niet opdringen door andersdenkenden het zwijgen op te leggen.
Bronnen:
Gibson, L. & Sutherland, JL (2020) Je mond houden: spiraalvormige zelfcensuur in de Verenigde Staten. SSRN; 10.2139.
Bar-Tal, D. (2017) Zelfcensuur als een sociaal-politiek-psychologisch fenomeen: conceptie en onderzoek. Politieke psychologie; 38 (S1): 37-65,
Maksudyan, N. (2009). Muren van stilte: de Armeense genocide vertalen in Turks en zelfcensuur. kritisch; 37 (4): 635–649.
Hayes, AF enz. Al. (2005) Bereidheid tot zelfcensuur: een constructie- en meetinstrument voor onderzoek naar de publieke opinie. International Journal of Public Opinion Research; 17 (3): 298–323.
Broz, S. (2004). Goede mensen in slechte tijden. Portretten van medeplichtigheid en verzet in de Bosnische Oorlog. New York, NY: Andere pers
De ingang Wat is zelfcensuur en waarom zouden we niet verbergen wat we denken? werd voor het eerst gepubliceerd in Hoek van de psychologie.
