A kii ṣe ayeraye, botilẹjẹpe a nigbagbogbo wa laaye bi ẹnipe a wa. Ní àwọn ẹ̀wádún àìpẹ́ yìí, ní ti tòótọ́, àwùjọ wa ti ní ìforígbárí gidi kan ti ọjọ́ ogbó àti ikú, èyí tí, tí ó jìnnà sí mímú wa láyọ̀ síi, tí ń kó wa sínú ìjákulẹ̀, tí ń tì wá láti lépa àwọn góńgó tí a kò lè tẹ̀. Ni awọn ọgọrun ọdun sẹyin, ọna awujọ yatọ pupọ. Awọn eniyan mọ pupọ nipa gbolohun Latin "memento mori", eyi ti o tumọ si gangan "ranti pe o ni lati ku". Olurannileti ti o le yi igbesi aye wa pada, ni ọna ti o dara.
Kini ipilẹṣẹ ti gbolohun naa "memento mori"?
Ni ibamu si awọn Galileo Galilei Institute of Turin, awọn origins ti yi gbolohun ọjọ pada si Roman awujo, eyi ti o ti ni idagbasoke kan pato ifamọ si iku ati aye. Wọ́n sọ pé ó ti wá láti inú àṣà àwọn ará Róòmù ìgbàanì: nígbà tí ọ̀gágun kan bá padà sí ìlú náà lẹ́yìn ìṣẹ́gun ńláǹlà lórí àwọn ọ̀tá rẹ̀ ní ojú ogun, ó máa ń rìn káàkiri láwọn òpópónà nínú kẹ̀kẹ́ ẹṣin oníwúrà kan tí ń gba ìyìn àti ìdùnnú àwọn èrò náà.
Bí ó ti wù kí ó rí, àwọn àṣeyọrí àti ìyìn lè fà á mọ́ra "hybris" ti o yori si ipo igberaga, igberaga ati ilokulo ti o jẹ ki o ṣe idagbasoke ẹtan ododo ti ohun gbogbo. Lati yago fun eyi, ẹrú kan - gangan ọkan ninu awọn iranṣẹ onirẹlẹ julọ - ni iṣẹ-ṣiṣe lati ṣe iranti rẹ nipa ẹda eniyan ati ti ara (ipin ati idibajẹ) nipa sisọnu si i: "Respice firanṣẹ rẹ. Hominem te memento", eyiti o tumọ si "Wo pada, ranti pe o jẹ ọkunrin."
Ni ọna kanna, gbolohun naa "memento mori" Wọ́n lò ó láti rán àwọn ènìyàn ńlá wọ̀nyẹn létí pé láìka ìfàgùn àti ògo wọn sí, òpin yóò rí bákan náà fún gbogbo ènìyàn. Lọ́nà yìí, nígbà tí wọ́n ń ṣayẹyẹ ọ̀gágun kan tí wọ́n ṣẹ́gun ní àwọn òpópónà ìlú náà, wọ́n tún rán an létí ikú rẹ̀ láti ṣèdíwọ́ fún un láti lọ́wọ́ nínú ìgbéraga tó pọ̀jù.
Ranti iku lati ṣe ayẹyẹ aye
Wi akọsilẹ je ko oto si awọn Romu. Ọpọlọpọ awọn ọlaju miiran ṣe iyẹn ni akoko pupọ. Ni awọn ọdun 600, fun apẹẹrẹ, ninu ilana isọdọkan ti awọn ẹlẹrin Cistercian, wọn nigbagbogbo tun ọrọ naa sọ fun ara wọn. "memento mori" Wọ́n tilẹ̀ gbẹ́ ibojì wọn díẹ̀ lójoojúmọ́ láti máa rántí ikú wọn nígbà gbogbo kí wọ́n má bàa pàdánù ìtumọ̀ ìyè.
Botilẹjẹpe o le dabi ibanujẹ ni wiwo akọkọ, otitọ ni pe gbolohun naa "memento mori" ó jẹ́ ìkésíni láti ronú lórí kúkúrú ìgbésí-ayé àti asán àwọn ìfojúsùn ènìyàn. Awujọ ti ode oni ko nifẹ lati ronu pupọ nipa iku ati pe o fẹran lati gbe ni ita rẹ nitori pe o ka o jẹ ohun ti o ni irẹwẹsi tabi ibajẹ fun awọn oye lọwọlọwọ.
Bí ó ti wù kí ó rí, títí di ọ̀rúndún ogún, rírántí ikú ẹni kìí ṣe ohun tí kò dára, bí kò ṣe ìṣírí láti gbé ìgbésí-ayé oníwà funfun, rere, àti tí ó nítumọ̀. Ọ̀pọ̀ iṣẹ́ ọnà tí a lè rí nínú àwọn ṣọ́ọ̀ṣì, fún àpẹẹrẹ, tún rántí ẹṣin ọ̀rọ̀ ikú láti mú kí àwọn olùwòran ronú lórí ìtumọ̀ ìgbésí ayé.
Nella Danse macabre, oriṣi kan ti o bẹrẹ ni ipari Aringbungbun ogoro ṣugbọn o di olokiki lakoko Renaissance, awọn skeleton ti o nfarawe iku jó pẹlu eniyan, laibikita kilasi. Ni ọna yii gbogbo eniyan, lati awọn alaroje si awọn biṣọọbu si awọn oba, ni a leti pe awọn igbadun aye wa si opin ati pe gbogbo eniyan gbọdọ ku.
Awọn farasin itumo ti gbolohun "memento mori"
Awọn gbolohun naa "memento mori", nigbagbogbo ṣitumọ pẹlu “ranti pe iwọ yoo ku”, ni otitọ o tun ni itumọ miiran ti a ba ṣe itupalẹ ni itumọ ti o pe diẹ sii: “ranti pe o gbọdọ kú”. Iyatọ naa jẹ arekereke ṣugbọn pataki nitori kii ṣe olurannileti ti iku tiwa nikan ṣugbọn iyanju lati mura silẹ fun akoko yẹn ninu igbesi aye.
Ni otitọ o leti wa pe a ku diẹ lojoojumọ, nitorinaa a gbọdọ bẹrẹ lati ya ara wa kuro ninu gbogbo awọn nkan ti ko niye ati awọn ifẹ inu aye. Iranti yẹn ṣe iranlọwọ fun wa lati rii idunnu ati irora ni oriṣiriṣi. O gba wa niyanju lati fi awọn ibẹru, aibalẹ ati awọn iyemeji wa silẹ. Ó sì ń sún wa láti jáwọ́ nínú àwọn àṣà tí kò jẹ́ kí a mú kí ìwọ̀n ìwúwo tí a ń gbé mọ́lẹ̀.
Kii ṣe lasan pe awọn ara Egipti atijọ - aṣa kan lati eyiti awọn ara Romu fa - ni aṣa ti wiwọn ọkan ni psychostasis tabi iwọntunwọnsi. Lori awọn miiran awo ti a gbe ohun ostrich iye, aami ti awọn oriṣa Maat. Bí ọkàn-àyà bá wúwo ju iye ẹyẹ lọ, ó túmọ̀ sí pé onítọ̀hún kú nítorí ẹ̀bi, tí ó sì ṣe búburú, tí Ammit, ẹranko ìtàn àròsọ kan jẹ. Bibẹẹkọ, o ye wa pe oloogbe naa ti ṣe igbesi aye ododo ati pe o ṣetan lati di atunbi ni agbaye ti n bọ.
Rírántí ikú níṣìírí yíya ọkàn sọ́tọ̀ kúrò nínú ìbànújẹ́ ti ayé àti gbogbo àwọn ìdẹkùn inú rẹ̀, irú bí fífi àwọn góńgó wa sílẹ̀ láìpẹ́, kíkún ọjọ́ wa pẹ̀lú àwọn ohun kánjúkánjú ṣùgbọ́n tí kò ṣe pàtàkì, tàbí ṣíṣàníyàn lọ́nà tí kò pọndandan nípa àwọn ọ̀ràn kéékèèké.
Gbe akoko naa!
Ilana ti ndagba ninu aṣa wa ni lati sẹ iku lati gbe ninu iro pe a le duro ni ọdọ lailai ati pe igbesi aye wa tẹsiwaju lailai. Lílépa ẹ̀tàn yẹn sábà máa ń túmọ̀ sí lílọ́wọ́ nínú eré tí ń pàdánù lòdì sí àkókò, mímú kí èrò inú dí lọ́wọ́ àwọn ọ̀ràn tí kò fi bẹ́ẹ̀ ṣe pàtàkì, àti lílépa àwọn nǹkan tí kò ní ìtẹ́lọ́rùn tòótọ́.
Ni aaye yii, ranti gbolohun ọrọ Latin lati igba de igba "memento mori" o le di orin iyin si aye. Ó ń fún wa níṣìírí láti jáwọ́ nínú fífi ìgbésí ayé wa ṣòfò ní lílépa àwọn góńgó àwọn ẹlòmíràn, kíkó àwọn ohun ìní tara jọ, tàbí àníyàn nípa àwọn ọ̀ràn tí kò fi bẹ́ẹ̀ ṣe pàtàkì. Nígbẹ̀yìngbẹ́yín, ó lè sún wa láti gbé ìgbésẹ̀ àkọ́kọ́ láti bẹ̀rẹ̀ sí gbé ní ọ̀nà tí a fẹ́ ní tòótọ́, kí a má bàa kábàámọ̀ ní òpin ọ̀nà. Kini memento mori Lootọ sọ fun wa ni: gbe awọn akoko!
Awọn orisun:
Zaffarano, GL (2011) Memento mori. Kọja Iwe irohin; 1.
Ricasoli, C. (2016) Memento Mori 'ni Baroque Rome. Awọn ẹkọ-ẹkọ; 104 (416): 456-467.
Ẹnu ọna "Memento mori" ko tumọ si ohun ti o ro, kini gbolohun Latin atijọ yii mu wa si igbesi aye rẹ? akọkọ atejade Igun ti Psychology.
