Ao anatin'ny jadona amin'ny fisainana miabo sy ireo fehezanteny manentana mamy dia tsy hita tsara ny mampifantoka ny saintsika amin'ny ratsy. Aoka isika hiala amin'ny ratsy toy ny pesta ary hiezaka hanala ny pessimisme amin'ny fiainantsika. Nanana fomba fijery hafa anefa ny Stoika, taonjato maro lasa izay. Nihevitra izy ireo fa tsy maintsy miomana amin’ny fomba tsara indrindra amin’ny ratsy indrindra isika, mba tsy hanaitra antsika ny olana.
Tsy toy ny fomba fijery ankapobeny izay mifantoka amin'ny famporisihana valiny ara-tsaina sy ara-batana tsara, ny Praeeditatio Malorum nampiharin'ny Stoika, noheverina ho teknikan'ny fijerena ratsy, maka sary an-tsaina ny vokatra ratsy indrindra amin'ny toe-javatra tena misy eo amin'ny fiainana mba hanamaivanana antsika sy hanomanana antsika hiatrika ny fatiantoka tena izy, hiatrehana olana, ary hahatonga ny fahatsapana fankasitrahana ho an'ny fiainana mihitsy aza.
La Praeeditatio Malorum, raha ny marina dia tsy fieritreretana pessimistique izany, fa fanazaran-tena feno hery sy fankasitrahana. Ny tanjony dia tsy ny hanafotra antsika amin’ireo loza tsy tambo isaina mety hanjo antsika, fa ny hanomana antsika hiatrika izany amin’ny fanalana azy ireo amin’ny fahatafintohinana amin’ny zavatra tsy ampoizina. Ny ezahin'ity teknika ity dia ny mampivelatra ny fomba fijery ny zava-misy amin'ny maha-izy azy, tsy misy siramamy.
Ny niandohan'ny teknika Stoika Praeeditatio Malorum
Ny fijery ratsy, na futurorum malorum præmeditatio, dia fomba iray amin'ny askēsis teraka niaraka tamin'ny filozofa cyrenaika, fa noraisin'ny Stoika sy nalaza. Nanjary nalaza tokoa ilay teknika tamin'ny famoahana ireo taratasy ara-moraly nataon'i Seneca.
Na izany aza, io teny io dia nalaina avy amin'ny fehezanteny iray nataon'i Marco Tulio Cicero, mpanao politika sady filozofa romanina, izay nilaza hoe: "Præmeditatio futurorum malorum lenit eorum adventum", inona no dikan'izany: "Ny faminaniany ny ratsy ho avy dia manamaivana ny fahatongavany". Noho izany, ny præmeditatio futurorum malorum lasa iray amin'ireo fanazaran-tena ara-panahy malaza indrindra ho an'ny fanasitranana fanahy ao amin'ny sekoly Stoika.
Ny lehibe indrindra amin'ny Stoika fahiny, Chrysippus of Soli, dia nilaza izany ho teknika proendêmein izay mamela antsika ho zatra amin'ny zavatra mbola tsy mitranga, mitondra tena toy ny tena mitranga.
Ny filozofa Stoika tatỳ aoriana, Posidonius avy any Apamea, dia nanazava ny foto-kevitry ny proendêmein: fahaizana manolotra (proanaplattein) ratsy amin'ny ho avy, amin'ny endrika dian na sary misy foana, alohan'ny hitrangan'izany.
Ny fisian'ny faharatsiana ho avy amin'ny endrika sary dia ahafahantsika mahafantatra ny tenantsika amin'izany loza izany, mba tsy ho gaga raha hitranga amin'ny ho avy. Io sary io, ny tuposmiandrandra ny faharatsiana ho avy amin'ny fanaovana izany. Ny tena zava-dehibe anefa dia ny haavon'ny haingo sy ny fahatokisana an'io sary io dia tsy maintsy ho toy izany ka rehefa misy ny ratsy hitranga amin'ny ho avy, dia saika tsy misy dikany izany.
Noho izany, ny tanjon'ny fanehoan-kevitra ratsy dia ny hiaro ny tenantsika amin'ny vokatry ny fikorontanan'ny faharatsiana tsy ampoizina. Raha ny marina, araka ny nolazain'i Seneca, “Miharatsy kokoa ny vokatry ny tsy ampoizina satria mampitombo ny loza ny vesatry ny tsy ampoizina. Ny tsy nampoizina dia nampitombo hatrany ny fanaintainan'ny olona iray. Noho izany antony izany dia tsy maintsy ataontsika antoka fa tsy misy zavatra manaitra antsika. Tokony hihevitra ny ho avy amin'ny fotoana rehetra isika mba hijerena ny mety ho toe-javatra rehetra, fa tsy hieritreritra hoe handeha fotsiny ny zava-mitranga.
“Tsy maintsy miandrandra ny mety rehetra isika ary manatanjaka ny toe-tsaina hiatrehana ireo zavatra mety hitranga. Andramo ao an-tsainao izy ireny […] Raha tsy te ho sahiran-tsaina sy ho sahiran-tsaina amin'ny fisehoan-javatra tsy mahazatra isika, toy ny hoe fisehoan-javatra tsy mbola nisy toy izany; mila mandinika tanteraka ny hevitry ny anjara isika”.
Ny hery hanatrehana ny ho avy
Ny hamafin'ny sary ratsy dia mety miainga amin'ny zavatra faran'izay kely toy ny sary an-tsaina ny tsy hita ny fiaran-dalamby mankany amin'ny olana lehibe kokoa, toy ny sary an-tsaina ny fahaverezan'ny fananana, ny sata, ny fahasalamana, na ny fiainana mihitsy aza.
Ny tanjaky ny Praeeditatio Malorum Miorina amin’ny finoan’ny Stoika fa tsy dia mahatsiravina araka ny eritreretintsika ny ankamaroan’ny fisehoan-javatra. Eny tokoa, nasehon'ny psikolojia fa tena diso hevitra tokoa isika amin'ny fanombantombanana ny haavon'ny fahasambarana na ny fijaliana mety hitranga amintsika.
Nino ny Stoika fa ny ankamaroan'ny fijaliantsika sy ny fanaintainantsika dia avy amin'ny fiheverantsika ny zava-nitranga. Nihevitra izy ireo fa manana fomba fijery diso momba ny zava-misy ny lehilahy tsy za-draharaha, izay hitany fa mampidi-doza sy mankahala kokoa noho ny tena izy. Raha ny marina dia nilaza izany i Seneca "Tsy misy ambany vintana noho izay manadino ny fahoriana, satria tsy manana fahafahana hanaporofo ny tenany izy".
Miaraka amin'ny Praeeditatio Malorum, ny Stoika dia nahavita nanadio ny zava-niseho tamin’ireo sisan-javatra misy poizina tamin’io hermeneutika ratsy io ary namerina izany tamin’ilay olona neutre sy nalemy tamin’ny heriny manimba; izany hoe nihena ho fanjakana saika tsy miraharaha.
Ho an'ity Marcus Aurelius ity dia nanoro hevitra: "Atombohy isan'andro amin'ny fitenenana amin'ny tenanao hoe: Anio aho dia hiatrika fitsabahana, tsy fankasitrahana, fanambaniana, tsy fivadihana, faharatsiana ary fitiavan-tena."
Tokony ho lazaina ihany koa fa na dia hita fa ny Praeeditatio Malorum dia fanazaran-tena miompana amin'ny ho avy, raha ny marina dia teknika iray izay manandrana manala ny voka-dratsy aterany amin'ny alàlan'ny fametrahana azy ao anaty andian-tsary mirindra sy mirindra. tupos.
La praemeditatio mahomby dia ilay izay hahatonga ny ho avy amin'ny fomba tena misy, sarotra, azo antoka ary haingana indrindra. Tsy misy afa-bela. Ny toe-javatra ratsy indrindra dia noforonina ary nolalaovina tamin'ny antsipiriany mba hanomanana ny saina. Noho izany dia lasa hyperconsistent io ho avy io noho ny hetsika fanolorana mahery vaika.
Ity hypercoherence ity dia manana fananana fitsaboana paradoxical: manafoana ny poizina voatsindrona amin'ireo zavatra manjo antsika amin'ny hermeneutika ateraky ny tahotra. Fihetseham-po mahery setra sy tsy voafehy rehefa tonga tampoka ny fahoriana.
Araka ny voalazan'ny Stoika, ny ratsy efa ampoiziny dia tsy faharatsiana azo atao, fa ratsy iray, tsy ratsy ho avy izany fa tena ratsy efa tena izy, tsy faharatsiana mivoatra, fa ratsy efa vita, fa ambonin'ny zavatra rehetra, mitsahatra. ho ratsy. Ireo izay miomana amin'ny ratsy indrindra dia hanana valiny sy fitaovana bebe kokoa hiatrehana izany noho ireo izay mihevitra fa ho tsara ny zava-drehetra.
Ahoana ny fampiharana ny Praeeditatio Malorum?
Nilaza i Seneca fa tsara kokoa izany miomana amin'ny ratsy indrindra amin'ny fotoana tsara indrindra: “Amin’ny fotoan’ny filaminana no tsy maintsy miomana amin’ny fotoan-tsarotra ny fanahy; raha manome tombotsoa ho anao ny harena, fotoana izao hanamafisana ny tenanao amin’ny fandavany […] satria rehefa tsara ny harena, dia afaka mamorona fiarovana amin’ny fahatezerany ny fanahy”.
“Porofo ao an-tsainao: sesitany, fampijaliana, ady, vaky sambo. Ireo foto-kevitry ny olombelona rehetra ireo dia tsy maintsy ho eo imasontsika [...] "Makà herinandro iray izay anananao kely hohanina, izay mahantra sy mahazatra, miakanjo tena ratsy, ary manontania tena raha izao no ratsy indrindra mety hitranga aminao" .
Noho izany, ny fanaovana izany marina dia ny hoe: mieritreritra ny ratsy indrindra mety hitranga rehefa manao tetikasa vaovao isika, na hanomboka fifandraisana vaovao, na handalo kihon-dalana eo amin'ny fiainantsika. Afaka manao lisitr’ireo zavatra rehetra mampatahotra antsika amin’ny hoavy mihitsy aza isika, toy ny fahaverezan’ny asa, ny fisarahana, na ny aretina.
Noho izany, mila manontany tena isika: inona no ratsy indrindra mety hitranga raha…? Ny zava-miafina dia ny famoahana ny pessimism izay misy ao amintsika, fa tsy ho lasa loza. Rehefa maka sary an-tsaina ny zavatra ratsy indrindra mety hitranga amintsika isika, dia manao zavatra roa: mihena ny tebiteby satria takatsika ara-tsaina fa saika tsy misy zavatra ratsy, tsy voavaha na loza araka ny hita, ary faharoa, mamporisika ny tenantsika hitady vahaolana azo atao isika. .
Na izany aza, ny tena lesona amin'ity teknika fanehoana maso ratsy ity dia ny fanomezana isaorana ny isan'andro. Ny fijerena ny zava-mitranga tsy ampoizina eo amin'ny fiainana dia lasa fanehoana fankasitrahana sy fisarahana izay mahatonga antsika hahazaka kokoa, hanomana antsika amin'ny ho avy. Eny ary, izany no zava-misy: miaina tsy misy tahotra mandringa anao. Raha misy zavatra tsy maintsy hitranga dia hisy izany. Saingy raha miomana isika dia afaka manamaivana ny fiantraikan'izany.
Loharano:
Alessandrelli, M. (2020) Praemeditatio malorum. Ao amin'ny: Institute for the European Intellectual Lexicon and the History of Ideas.
Miller, SA (2015) Toward a Practice of Stoic Pragmatism. Ny Pluralista; 10 (2): 150-171.
Ny fidirana Praemeditatio Malorum, ny teknika stoic mba tsy hahagaga anao ny fahoriana se Público populaire de Korneran'ny Psycholojia.
