Matetika ny loza dia tonga tsy misy fampitandremana. Mandondona eo am-baravarana amin'ny fotoana tsy ampoizintsika indrindra izy ireo, manelingelina ny androntsika ary indraindray ny tontolontsika. Indrisy anefa fa eo amin'ny fiainana dia tsy afaka manantena olana foana isika, misoroka ny fifandirana na miatrika olana; fa afaka mamorona faritra fiarovana ara-pihetseham-po izay ahafahantsika manamaivana ny fiantraikan'ny toe-javatra mampiady saina.
Inona no atao hoe fikojakojana ara-pihetseham-po?
Am-polony taona maro lasa izay, rehefa nanomboka nandinika ny vokatry ny adin-tsaina ny psikology, dia nahatsapa izy ireo fa misy fiovana goavana eo amin'ny fihetsiky ny tsirairay amin'ny zava-mitranga ratsy lehibe eo amin'ny fiainana, toy ny aretina, ny fahafatesan'ny olon-tiana na ny tsy fananana asa.
Ny olona sasany dia voa mafy ary miafara amin'ny fahaketrahana, ny tebiteby, na ny PTSD, fa ny hafa kosa tsy dia misy fiantraikany ary sitrana haingana. Hitan’ny mpikaroka koa fa ny iray amin’ireo fanalahidin’ny fiatrehana tsara kokoa ny fahatafintohinana eo amin’ny fiainana dia ny fikolokoloana ara-pihetseham-po.
Ny buffer ara-pihetseham-po dia loharano ara-tsaina izay mampihena ny fiantraikan'ny toe-javatra mampiady saina sy sarotra eo amin'ny fiainana, ka manampy antsika hiaro ny tenantsika. fifandanjana ara-tsaina. Tsy vitan'ny hoe manampy antsika hanamaivanana ny voka-dratsy ateraky ny trangan-javatra mampahatahotra na mampalahelo, fa manampy antsika ho sitrana haingana kokoa amin'ny trauma.
Miaro antsika amin'ny adin-tsaina ny fihenjanana ara-pihetseham-po
Rehefa tojo toe-javatra mampiady saina na mampahory antsika, ny atidohantsika dia manetsika valin-teny "ady na fandosirana", izay tsy miasa rehefa mitsahatra ilay fandrahonana. Ny hamafin'ny fampandehanana ny valin-teny dia antsoina hoe "stress responsiveness" ary famantarana manan-danja amin'ny fampandehanana ara-batana sy ara-tsaina, ary koa ny faharetantsika manaraka.
Mazava ho azy fa ilaina ny haavon'ny fandraisana andraikitra mba hamaliana ny fandrahonana ara-tontolo iainana. Ny fihenan'ny fihetsika dia hampidi-doza antsika ary hisakana antsika tsy handray fepetra mifanaraka amin'ny fandrahonana. Na izany aza, ny hyperreactivity mahery vaika dia manimba amin'ny ankamaroan'ny toe-javatra satria tsy vitan'ny hoe misy fiantraikany amin'ny fahasalamantsika ara-pihetseham-po fotsiny izany, fa mahatonga antsika handray fanapahan-kevitra ratsy kokoa ary hampihena ny fahombiazantsika.
Raha ny marina, ny fanadihadiana natao tao amin'ny University College Londres Hita fa ny valinteny tsy voafehy amin'ny adin-tsaina isan'andro dia mety miangona ary miteraka "fitaovana sy ranomaso" ao amin'ny vatana izay miafara amin'ny fisehoan-javatra amin'ny alàlan'ny pathologies psychosomatic. Noho izany, ny fihenan'ny fandraisana andraikitra sy ny fahasitranana haingana kokoa no fomba famaliana "adaptive" indrindra amin'ny toe-javatra mampiady saina.
Ny fikojakojana ara-pihetseham-po dia manampy amin'ny fampihenana ny fiantraikan'ny toe-javatra mahasosotra, manalavitra antsika kitiho ny farany ambany ara-pihetseham-po ary manampy antsika ho sitrana haingana kokoa. Ny faharanitan-tsaina ara-pihetseham-po, ohatra, dia tena ilaina amin'ny fananganana io faritra fiarovana ara-pihetseham-po io.
Ny fanandramana natao tao amin'ny Oniversiten'i Worcester dia nanambara fa ny olona manan-tsaina kokoa ara-pihetseham-po dia tsy dia mahazaka fihetseham-po loatra amin'ny adin-tsaina, miharatsy ny toe-pony rehefa tojo toe-javatra mampiady saina, tsy dia mahazo aina sy fanaintainana ara-batana, ary nitahiry ny fahaizany ara-tsaina tsara kokoa. hetsika mahasosotra.
Fianarana iray hafa natao tao amin'ny Universitat Jaume I dia nahita fa ny olona manan-tsaina ara-pihetseham-po kokoa dia nizaka tsara kokoa ny fiantraikan'ny psikolojian'ny valan'aretina ary sitrana haingana kokoa.
Saingy ny faharanitan-tsaina ara-pihetseham-po dia iray amin'ireo mpiaro ara-pihetseham-po fotsiny. Raha ny zava-misy, ny faritra ara-psikolojika dia hevitra midadasika kokoa satria izy io dia mirakitra ireo loharano ara-tsaina rehetra ananantsika mba hananganana toerana misy ny fifandanjana anaty izay ampandrosoana sy tarihin'ny fahatsiarovan-tena.
Ahoana ny fomba hamoronana faritra fiarovana ara-pihetseham-po?
Alaivo sary an-tsaina hoe toy ny vera ianao. Ny rano kosa dia toetry ny fihetseham-ponao, toy ny adin-tsaina, fihenjanana, fifanoherana miafina, fahasorenana na fahatezerana. Raha foana ny vera, dia mety hisy adin-tsaina na fahasorenana. Fa raha toa ka efa feno, izay toe-javatra mampahatahotra, na kely na kely, dia ny mololo farany.
Ny fihenjanana, ny tsy fahazoana aina, ny fahasorenana na ny fahasorenana dia fihetseham-po miforona rehefa mandeha ny fotoana ary misintona ny herintsika. Raha tsy manala azy isika, raha tsy manao izay hahafoana ny "vera ara-pihetseham-po" isika, dia tsy mahagaga raha ny fihemorana kely indrindra dia manapotika antsika, na ny olana rehetra dia toa tsy misy farany. very.
Mba hananganana faritra fiarovana ara-psikolojika mahomby dia mila mahazo antoka isika hanafoana ny "fientanam-po"indraindray. Mikasika ny famerenana amin'ny laoniny ny fifandanjana ara-pihetseham-pontsika sy ny famerenan'ny angovo ara-tsaina amin'ny alalan'ny famelana ireo fihetseham-po rehetra manimba antsika sy mitazona antsika ao anatin'ny tebiteby maharitra, ary koa ireo fomba fisainana ratsy izay mampahory antsika.
Fanatanjahan-tena kely mba hisorohana ny fananganana fihetseham-po ratsy no antsoina "Sambory, sarintany ary votsotra". Ohatra, rehefa tafiditra ao anatin'ny toe-javatra mampiady saina ianao, toy ny fe-potoana faran'izay henjana, miandry ny valin'ny fanadinana ara-pitsaboana na fifandirana eo amin'ny samy olona, dia tokony hijanona kely fotsiny ianao hanao izao:
1. Raiso. Tandremo ny fihetseham-ponao sy ny fihetseham-ponao. Ao amin'ny faritra inona amin'ny vatana no tondroin'izy ireo? Manao ahoana ny traikefanao amin'izy ireo?
2. Sarintany izany. Fantaro ny eritreritra izay miditra ao an-tsainao ary miteraka na mampirongatra ny fihetseham-po izay mahatonga anao halahelo.
3. Avelao handeha. Andramo izany eritreritra izany. Azo antoka? Fantaro fa ny zavatra henonao dia mety ho vokatry ny fandikanao manokana, fa tsy tena izy.
Amin'ny ankapobeny, ny tsirairay dia tokony hahita ireo hetsika izay ahafahan'izy ireo miala sasatra sy mahita ny fifandanjany manokana. Ho an'ny sasany dia mety ho fisaintsainana izany, ho an'ny hafa dia mety ho asa ara-batana na fanazaran-tena isan'andro izay mamela azy ireo hanaisotra ny tsy fahampian'ny andro. Ny fanaovana antoka fa matory tsara kokoa ianao mba hamela ny atidohanao hiala sasatra sy hiala sasatra, ary handany fotoana bebe kokoa amin'ny natiora, dia hetsika manampy anao hampivelatra ny faritry ny fientanam-po.
Anontanio ny tenanao hoe inona no azonao atao isan'andro mba hahatsiaro ho tony kokoa, hiaina fahafinaretana bebe kokoa eo amin'ny fiainana, ary hanoherana ireo fotoan-tsarotra mandritra ny andro. Mety ho tsotra toy ny misakafo maraina miala voly isa-maraina na fandroana mafana isan-kariva. Raha mahita zavatra mampatanjaka na miala sasatra ianao izay azonao atao isan'andro na isan-kerinandro, dia azonao atao ny mamelona ny bateria ara-tsainao ary manamboatra "buffer ara-pihetseham-po" izay hanampy anao hiatrika ny fotoan-tsarotra indrindra.
Loharano:
Sadovyy, M. et. Al. (2021) COVID-19: Ny fiantraikan'ny adin-tsaina ateraky ny areti-mifindra dia mety hisy fiantraikany amin'ny fahombiazan'ny asa amin'ny alàlan'ny andraikitry ny faharanitan-tsaina ara-pihetseham-po. Ny toetra sy ny fahasamihafan'ny tsirairay; 180:110986.
Lea, RG et. Al. (2019) Moa ve ny faharanitan-tsaina ara-pihetseham-po dia miaro ny vokatry ny adin-tsaina mahery vaika? Famerenana Systematic. Front. Psychol; 10.3389.
Chida, Y. & Hamer, M. (2008) Ny anton-javatra ara-psikolojika mitaiza sy ny valin-kafatra ara-batana ara-batana amin'ny adin-tsaina vokatry ny laboratoara amin'ny mponina salama: famerenana amin'ny laoniny ny fanadihadiana 30 taona. Psychol. Bull. 134, 829-885.
Ny fidirana Manaporofo ny fihenjanana ve ny fihenjananao ara-pihetseham-po? se Público populaire de Korneran'ny Psycholojia.
