"នៅពេលអ្នកទៅដល់ទីបញ្ចប់អ្នកនឹងយល់ថាអ្នករវល់ខ្លាំងណាស់ដោយមិនធ្វើអ្វីសោះ" សេណេកាបានព្រមានជាច្រើនសតវត្សរ៍មុន។ ទស្សនវិទូ Stoic បានដឹងយ៉ាងច្បាស់ថាពេលវេលាគឺជាអ្វីដែលមានតម្លៃបំផុតដែលយើងមានប៉ុន្តែយើងខ្ជះខ្ជាយពេលវេលាដោយមិនគិតច្រើនអំពីវា។
ថ្វីត្បិតតែទម្ងន់នៃជីវិតរមែងស្លាប់ដែលតែងតែព្យួរនៅលើក្បាលរបស់យើងក៏ដោយក៏យើងរស់នៅដូចជាយើងជាអមតៈដែរ។ យើងមិនចូលចិត្តគិតអំពីទីបញ្ចប់ដើម្បីកំចាត់ភាពភ័យខ្លាចអាក្រក់បំផុតរបស់យើង។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយប្រសិនបើយើងចង់ប្រើពេលវេលានិងអ្វីដែលមានអត្ថន័យនៅក្នុងជីវិតរបស់យើងយើងត្រូវចងចាំឃ្លាឡាតាំងដ៏ល្បីល្បាញដែលរំលឹកយើងអំពីមរណភាពរបស់យើង៖ memento mori.
យោងតាមសេណេកា
1. ធ្វើវាឥឡូវនេះកុំទុកឱ្យជីវិតដើរទៅមុខ
"ការពន្យារពេលអ្វីៗគឺជាការខ្ជះខ្ជាយធំបំផុតនៃជីវិតរបស់យើង៖ វានាំយើងទៅឆ្ងាយជារៀងរាល់ថ្ងៃនៅពេលវាមកដល់ហើយបដិសេធយើងបច្ចុប្បន្នដោយសន្យាអនាគតយើង" សេណេកាបានសរសេរ។ ហើយគាត់បានបន្ថែមថា៖ នៅពេលយើងខ្ជះខ្ជាយពេលវេលារបស់យើងដោយការសង្ស័យនិងពន្យាពេលនោះជីវិតនឹងកើនឡើង។
យើងទាំងអស់គ្នាបានពន្យាពេលនៅពេលខ្លះ។ ប៉ុន្តែនៅពេលវាក្លាយជាបទដ្ឋាននៅពេលដែលយើងបន្តដាក់ចេញនូវផែនការសំខាន់ៗដែលអាចផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់យើងឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងនោះយើងមានបញ្ហាព្រោះជីវិតមិនរង់ចាំ។
ការពន្យាពេលអាចបណ្តាលមកពីភាពខ្ជិលច្រអូសប៉ុន្តែក្នុងករណីភាគច្រើនវាមានinសគល់ដោយសារខ្លាចភាពមិនច្បាស់លាស់។ នោះហើយជាមូលហេតុដែលសេណេការំលឹកយើងអំពីរឿងនោះ "សំណាងមានទម្លាប់ប្រព្រឹត្ដតាមដែលខ្លួនចង់បាន"ដូច្នេះការរង់ចាំជាធម្មតាមិនបង្កើនឱកាសជោគជ័យរបស់យើងទេប៉ុន្តែមានតែការប្រមូលផ្តុំនូវឧបសគ្គជាច្រើននៅតាមផ្លូវ។
ដំណោះស្រាយគឺដកប្រយោគចេញពីវាក្យសព្ទរបស់យើង៖ "ខ្ញុំនឹងធ្វើវានៅថ្ងៃស្អែក" ដើម្បីទៅធ្វើការភ្លាមៗ។ យើងគ្រាន់តែត្រូវធ្វើជំហានដំបូង។ បំបែកនិចលភាព។ ដូចដែលសេណេកាណែនាំ៖ “ ចូរប្រកាន់ខ្ជាប់នូវកិច្ចការថ្ងៃនេះហើយអ្នកនឹងមិនចាំបាច់ពឹងផ្អែកច្រើនលើកិច្ចការនៅថ្ងៃស្អែកឡើយ” ។
2. ឱ្យតម្លៃពេលវេលារបស់អ្នកច្រើនជាងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់អ្នក
ប្រសិនបើយើងឃើញមនុស្សម្នាក់ដុតលុយយើងនឹងគិតថាគាត់ឆ្កួតហើយ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយជារៀងរាល់ថ្ងៃយើងខ្ជះខ្ជាយនាទីនិងម៉ោងប៉ុន្តែយើងមិនគិតថាយើងឆ្កួតទេទោះបីជាពេលវេលាគឺជាទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មានតម្លៃបំផុតរបស់យើងក៏ដោយ។
ខុសពីលុយដែលអាចចាយវាយនិងចំណេញមកវិញពេលវេលាគឺជាធនធានដ៏មានតម្លៃដែលយើងមិនអាចរកមកវិញបាន។ សេណេកាបាននិយាយថា: “ ប្រជាជនសន្សំសំចៃក្នុងការការពារទ្រព្យសម្បត្តិផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលវាខ្ជះខ្ជាយពេលវេលាពួកគេគឺជាអ្នកដែលខ្ជះខ្ជាយតែរឿងដែលគួរឱ្យចង់លោភលន់បំផុត” ។
កំណត់ឡើងវិញនូវតម្លៃនៃពេលវេលាដែលដឹងអំពីភាពសង្ខេបរបស់វាគឺជាជំហានដំបូងក្នុងការប្រើវាប្រកបដោយភាពវៃឆ្លាតគ្រប់គ្រងវាឱ្យបានល្អហើយសំខាន់បំផុតសូមលះបង់វាទៅអ្វីដែលពិតជាមានតម្លៃឬសំខាន់នៅក្នុងជីវិតរបស់យើង។ យុទ្ធសាស្ត្រមួយដើម្បីចាប់ផ្តើមវាយតម្លៃពេលវេលាធៀបនឹងទំនិញគឺត្រូវសួរខ្លួនយើងថាតើពេលវេលាប៉ុន្មានក្នុងជីវិតខ្ញុំដែលខ្ញុំគួរលះបង់ចំពោះការងារដែលខ្ញុំមិនចូលចិត្តទិញរបស់នេះឬនោះ?
៣. កាត់បន្ថយកង្វល់ដែលមិនចាំបាច់
“ មនុស្សដែលព្រួយបារម្ភម្នាក់មិនអាចធ្វើសកម្មភាពណាមួយដោយជោគជ័យបានទេ…សម្រាប់បុរសដែលមានការព្រួយបារម្ភការរស់នៅគឺជាសកម្មភាពសំខាន់បំផុត។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយគ្មានអ្វីសំខាន់និងពិបាករៀនជាងការរស់នៅនោះទេ សេណេកាបាននិយាយ។
ពាក្យសម្ដីរបស់គាត់និយាយអំពីភាពពាក់ព័ន្ធពិសេសនៅថ្ងៃនេះនៅពេលដែលយើងត្រូវទទួលរងនូវលំហូរនៃការរំញោចខាងក្រៅដែលមិនត្រូវការការយកចិត្តទុកដាក់របស់យើង។ រង់ចាំជានិច្ចពីការប្តេជ្ញាចិត្តសង្គមអេក្រង់ព័ត៌មានសារការងារ ... របៀបវារៈរបស់យើងពេញហើយយើងមិនមានពេលទំនេរទេ។
នេះបង្កើតអារម្មណ៍ថាយើងរវល់ឥតឈប់ឈរក្នុងការធ្វើអ្វីដែលសំខាន់ប៉ុន្តែនៅពេលដែលយើងបញ្ចប់គណិតវិទ្យាយើងឃើញថាយើងបានធ្វើតិចតួចដែលធ្វើឱ្យយើងសប្បាយចិត្តឬនាំយើងខិតទៅជិតគោលដៅរបស់យើង។
ភាពល្ងង់ខ្លៅប្រចាំថ្ងៃអាចជាប់នឹងយើងអស់ជាច្រើនឆ្នាំខណៈពេលដែលជីវិតរត់គេចពីយើង។ នេះហើយជាមូលហេតុដែលសំខាន់ត្រូវគិតឡើងវិញអំពីជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់យើងដោយព្យាយាមលុបបំបាត់រាល់ការរំខាននិងមុខរបរដែលមិនចាំបាច់ដែលមិននាំឱ្យយើងធ្វើអ្វីដើម្បីផ្តល់កន្លែងទំនេរនៅក្នុងរបៀបវារៈរបស់យើងចំពោះសកម្មភាពទាំងនោះដែលពិតជារួមចំណែកដល់សុខុមាលភាពរបស់យើងឬធ្វើឱ្យយើងមានអារម្មណ៍ឆ្អែតជាងមុន ហើយនៅរស់។
៤. កុំខ្ជះខ្ជាយជាមួយអ្វីដែលនាំអ្នកមិនមានអ្វីសោះ
ប្រសិនបើអ្នកចង់ប្រើពេលវេលារបស់អ្នកឱ្យបានច្រើនបំផុតអ្នកត្រូវរៀននិយាយថា“ ទេ” ។ សេណេកាបានព្រមានថា៖ “ តើអ្នកបំផ្លាញជីវិតរបស់អ្នកយ៉ាងដូចម្តេចព្រោះអ្នកមិនដឹងថាអ្នកកំពុងបាត់អ្វីដោយខ្ជះខ្ជាយការឈឺចាប់ដោយមិនដឹងខ្លួនការសប្បាយឆោតល្ងង់បំណងលោភលន់និងការរំខានសង្គម។ អ្នកនឹងដឹងថាអ្នកត្រូវស្លាប់មុនពេលកំណត់!”
ដើម្បីប្រើប្រាស់ពេលវេលាអោយបានល្អយើងត្រូវរៀនកំណត់ខ្លួនឯងអោយបានច្រើន។ ដែនកំណត់ទាំងនេះខ្លះសំដៅទៅលើអ្នកដទៃចំពោះមនុស្សដែលជឿថាពួកគេមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់ពេលវេលារបស់យើងដោយគិតគូរពីការទទួលខុសត្រូវដែលមិនមែនជារបស់យើង។ ដូច្នេះនេះមានន័យថានិយាយថា“ ទេ” ចំពោះរឿងជាច្រើនដែលយើងកំពុងធ្វើសម្រាប់អ្នកដទៃដែលពួកគេអាចនឹងធ្វើសម្រាប់ខ្លួនឯងក៏ដូចជាការប្តេជ្ញាចិត្តការអញ្ជើញនិងកាតព្វកិច្ចដែលគ្មានន័យទាំងអស់។
ប៉ុន្តែយើងក៏ត្រូវរៀននិយាយថា“ ទេ” ចំពោះខ្លួនយើងដែរ។ បង្កើតដែនកំណត់ដើម្បីកុំឱ្យខ្ជះខ្ជាយពេលវេលាដ៏មានតម្លៃ។ វាពាក់ព័ន្ធនឹងការនិយាយថា“ ទេ” ចំពោះស្ថានភាពអារម្មណ៍ទាំងនោះដែលធ្វើបាបយើងនិងដកយកគ្រារីករាយខណៈពេលដែលយើងអនុញ្ញាតឱ្យខ្លួនយើងត្រូវបានបំផ្លាញដោយកំហុសកំហឹងឬការអាក់អន់ចិត្ត។ ប្រសិនបើយើងមិនប្រយ័ត្នទេទាំងការដាក់សង្គមនិងស្ថានភាពអារម្មណ៍ទាំងនោះនៅទីបំផុតនឹងពង្រីកដើម្បីប្រើប្រាស់ជីវិតរបស់យើង។
៥. កុំធ្វើឱ្យមានសុភមង្គលក្នុងការសម្រេចគោលដៅរបស់អ្នក
“ ជៀសមិនរួចទេដែលជីវិតមិនត្រឹមតែខ្លីទេប៉ុន្តែក៏មិនសប្បាយចិត្តផងដែរសម្រាប់អ្នកដែលទទួលបានដោយការខិតខំប្រឹងប្រែងនូវអ្វីដែលពួកគេត្រូវរក្សាជាមួយនឹងការខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀត។ ពួកគេខិតខំសម្រេចនូវអ្វីដែលពួកគេចង់បាន។ ពួកគេជាម្ចាស់ដោយអន្ទះសារនូវអ្វីដែលពួកគេបានសម្រេច ហើយទន្ទឹមនឹងនេះពួកគេនឹកពេលវេលាដែលមិនដែលត្រលប់មកវិញ ក្តីបារម្ភថ្មីជំនួសកន្លែងចាស់ការរំពឹងទុកបង្កើនការរំពឹងទុកនិងមហិច្ឆតាកាន់តែមានមហិច្ឆតា” សេណេកាបាននិយាយ។
នៅក្នុងវប្បធម៌ដែលផ្តល់រង្វាន់ដល់ការខិតខំប្រឹងប្រែងឥតឈប់ឈរនិងគោលដៅដែលមានមហិច្ឆតាកាន់តែខ្លាំងសារដែលមានស្ថិរភាពនេះអាចមើលទៅផ្ទុយពីនេះ។ ប៉ុន្តែការបន្តគោលដៅថ្មីជាបន្តបន្ទាប់មិនដែលពេញចិត្តនឹងលទ្ធផលដែលសម្រេចបានឡើយនាំឱ្យមានស្ថានភាពថប់បារម្ភនិងមិនសប្បាយចិត្តជាអចិន្ត្រៃយ៍។
គន្លឹះមួយរបស់សេណេកាដើម្បីប្រើពេលវេលារបស់អ្នកឱ្យបានច្រើនបំផុតគឺកុំមានមហិច្ឆតាពេក។ នៅពេលយើងបន្តគោលដៅថ្មីពេលវេលាក៏ដើរថយក្រោយ។ គោលដៅមួយតែងតែនាំទៅដល់គោលដៅមួយទៀតហើយនាំឱ្យយើងគិតថាសុភមង្គលស្ថិតនៅក្នុងការសម្រេចបានរបស់ពួកគេម្នាក់ៗជាលទ្ធផលមិនមែននៅលើផ្លូវនោះទេ។ ដំណោះស្រាយគឺកែតម្រូវការរំពឹងទុករបស់យើងហើយសួរខ្លួនយើងពីរបៀបដែលយើងអាចដឹកនាំជីវិតដែលមានន័យជាងនៅទីនេះនិងឥឡូវនេះនៅពេលយើងធ្វើការឆ្ពោះទៅរកការសម្រេចគោលដៅជាក់លាក់។
ក្នុងករណីណាក៏ដោយសេណេកាក៏បានព្រមានដែរ យើងមិនត្រូវគិតថាបុរសម្នាក់រស់នៅបានយូរនោះទេដោយសារតែគាត់មានសក់សនិងមានស្នាមជ្រីវជ្រួញ៖ គាត់មិនបានរស់នៅបានយូរទេគាត់មានជីវិតតែរយៈពេលយូរប៉ុណ្ណោះ…ផ្នែកនៃជីវិតដែលយើងរស់នៅពិតជាតូច។ ពីព្រោះជីវិតដែលនៅសេសសល់ទាំងអស់មិនមែនជាជីវិតទេប៉ុន្តែគ្រាន់តែជាពេលវេលាប៉ុណ្ណោះ” ។ គន្លឹះក្នុងការប្រើពេលវេលាឱ្យបានល្អគឺប្រែក្លាយនាទីទទេទៅជានាទីដ៏មានន័យ។
ច្រកចូល មេរៀនសេណេកាចំនួន ៥ ដើម្បីប្រើប្រាស់ពេលវេលារបស់អ្នកឱ្យបានច្រើនបំផុត se សាធារណៈ - primero en ជ្រុងចិត្តវិទ្យា.