Na 1972, ndị Federal Trade Commission nke United States gafere iwu nke chọrọ ire ọ bụla site n'ọnụ ụzọ ruo n'ọnụ ụzọ yana nkwupụta ederede na-agwa onye zụrụ ikike ịpụ na ịzụrụ n'ime ụbọchị atọ nke ire ere ahụ. A gafere iwu ahụ n'ihi mkpesa ndị na -azụ ahịa banyere usoro ire ere na obere nkwekọrịta.
Ndị na -ahụ maka akụ na ụba na -akpọ nke a "oge jụrụ oyi" ọ ga -abụkwa ihe ezi uche itinye ya na mkpebi ndị nwere ike ịgbanwe ndụ anyị, yana ndị mmetụta ha nwere ike bụrụ nke a na -atụghị anya ya n'ihi na anyị enweghị ike ịchịkwa mgbanwe niile.
Kedu ihe bụ oge mgbụsị akwụkwọ?
Oge obi jụrụ oyi dị ka iwepụta oge chee echiche tupu ịme mkpebi. Ọ bụ ka anyị kwụsịtụ tupu anyị ekwuo ihe mbụ na -abata gị n'uche, oge anyị ga -eche tupu anyị ahọrọ.
Oge jụrụ oyi bụkwa maka ịghara ime mkpebi tupu ịrahụ ụra na ya. Ị maara na 75-95% nke nrọ nwere ọnọdụ mmetụta uche?
Ndị ọkachamara n'ihe gbasara akwara gbasara ahụ ike achọpụtala na ka ụbụrụ na -agagharị n'ụra dị iche iche, ọ na -enwe nnukwu mgbanwe na neurochemistry ya na arụ ọrụ ya. Mpaghara metụtara mmetụta, dị ka amygdala, hippocampus na cortex cingulate ihu, na -arụsi ọrụ ike.
N'oge ụra, a na -ejikọ ncheta mmetụta uche, mana azịza ụjọ na -emenyụkwa. Nke a pụtara na ezigbo ụra abalị nwere ike belata mmetụta mmetụta nke ọnọdụ site n'inyere anyị aka ịhụ ihe nke ọma. Ya mere, ikwe ka ọ dịkarịa ala otu abalị gafere tupu ịme mkpebi dị mkpa na-emekwa ka oge oyi.
Ọnọdụ 2 nke anyị kwesịrị itinye oge ịtụgharị uche na ya
Ọ bụ ezie na anyị ga na -eche mgbe niile tupu anyị emee ihe, itinye oge jụrụ oyi dị mkpa nke ukwuu n'ọnọdụ abụọ, dị ka ndị ọkachamara akụ na ụba CR Sunstein na RH Thaler si kwuo:
1. Mkpebi dị mkpa na -adịkarịghị. A bịa na mkpebi ndị anyị anaghị emekarị, dị ka ịhọrọ obodo anyị ga -akwaga, ụgbọ ala ọzọ ịzụta ma ọ bụ mahadum, anyị kwesịrị ịkwụsị ma chee echiche. N'ime ụdị mkpebi a anyị enweghị ahụmịhe dị ukwuu yana enwere ọtụtụ ihe na -egwu egwu, yabụ ọ dị mkpa itinye oge jụrụ oyi nke na -enye anyị ohere ilele nhọrọ niile wee tụọ nsonaazụ ya.
2. Ọnọdụ mmetụta uche. Mgbe anyị hụrụ onwe anyị n'ọnọdụ dị mgbagwoju anya nke na -ebute nzaghachi mmetụta mmụọ siri ike, dị ka nchọpụta ezighi ezi ma ọ bụ nsogbu di na nwunye, ọ na -esiri anyị ike iche echiche nke ọma ma yikarịrị ka anyị ga -eme mkpebi ọkụ ọkụ nke anyị ga -emecha kwaara ụta. N'ọnọdụ ndị a, oge izu ike ga-enye anyị ohere nwetaghachi udo na nwetaghachi ike mmetụta uche iji mee mkpebi kacha mma.
Ogologo oge ole ka oge oyi a kwesịrị ịdịru?
Oge nju oyi nwere ike were nkeji ole na ole ma ọ bụ ụbọchị ole na ole. Onye ọ bụla na ọnọdụ ọ bụla dị iche, yabụ na usoro ntụgharị uche a kwesịrị ịdị ogologo oge ọ dị mkpa.
Ọ bụrụ na ọ bụ mkpebi dị oke mkpa, ị nwere ike yigharị oge ịkwụsịtụ ruo ọtụtụ ụbọchị ma ọ bụ ọbụna izu. Nke a ga -enye gị ohere ịchịkọta ozi niile ịchọrọ ruo mgbe obi siri gị ike na ịme mkpebi. Ọ bụrụ na ị na-enwe ọnọdụ esemokwu nke wepụtara mmetụta gị, oge ịjụ oyi kwesịrị ịdị ogologo oge ọ ga-ewe iji nwetaghachi mmụọ gị.
Ọ bara uru ịkọwa na oge ịtụgharị uche a enweghị ike bụrụ ihe ngọpụ iji yigharị ma ọ bụ zere ime mkpebi. Ọ bụghị oge ichefu nsogbu ma ọ bụ esemokwu, kama ịtụgharị uche n'ihe kpatara ya, ụzọ ọzọ na nsonaazụ ya.
Wepụta oge tụgharịa uche, wetuo mmụọ gị ma were ihe ndị dị mkpa anya psychological ọ ga -enyere anyị aka ịtụle nhọrọ ndị ọzọ ma chere nsonaazụ nke mkpebi anyị. Nke a apụtaghị na anyị agaghị emehie, mana opekata mpe, anyị ga -eji mkpebi nke eziokwu mee mkpebi anyị yana ịmara ihe niile metụtara ya.
Oge jụrụ oyi abụghị nkwa nke ịga nke ọma n'ime mkpebi, kama ọ bụ ụdị nchedo ime ihe n'echeghị echiche na enweghị uche. Ọ na -egbochi mkpụrụ nke nchegharị ito n'ọdịnihu.
Isi mmalite:
Sunstein, CR & Thaler, RH (2008) Nke a dị mkpa. Madrid: Taurus.
Van der Helm, E. & Walker, MP (2009) Ọgwụ abalị? Ọrụ nke ụra na nhazi ụbụrụ ụbụrụ. Akpọrọ Obi; 135 (5): 731-748.
Levin, R. & Nielsen, T. (2009) Nrọ abalị, nrọ ọjọọ, na dysregulation mmetụta: nyocha na ụdị neurocognitive ọhụrụ nke nrọ. Ntụziaka dị ugbu a na Sayensị Sayensị; 18 (2): 84–88.
Ọnụ ụzọ Oge jụrụ oyi, ngwa ọgụ nzuzo ị gaghị akwa ụta maka mkpebi gị mbụ e bipụtara na Nkuku nke Psychology.
