Theọmịiko ọ bụ ike na-elekọta mmadụ gluu. Ọ bụ ihe na-eme ka anyị tinye onwe anyị n’ọnọdụ ndị ọzọ. Ọ bụ ikike ahụ na-enyere anyị aka ịmata na ịmata onwe anyị na ndị ọzọ, ọ bụghị naanị ịghọta echiche na echiche ya, kamakwa ịhụ ya. mmetụta uche na mmetụta.
N'ezie, e nwere ụdị ọmịiko abụọ. Mmetụta ọmịiko bụ ihe na-enye anyị ohere ịmata ma ghọta ihe onye nke ọzọ na-eche, mana site na ọnọdụ ọgụgụ isi, na-enweghị obere ntinye mmetụta uche.
Mmetụta ọmịiko bụ ikike ịkọwa n'ụzọ ziri ezi, ịkọ amụma, na ịkọwa mmetụta nke ndị ọzọ, mana ọ nweghị mmetụta mmetụta. Otú ọ dị, ọ pụrụ inye aka nke ukwuu n'inyere ndị ọzọ aka site n'ichebe onwe anyị pụọ ná mmetụta mmetụta uche na-agbawa obi bụ́ nke iji ihe mgbu na nhụjuanya nke ndị ọzọ mara nke ukwuu pụrụ ịkpata. N'ezie, ọ bụ ndabere nke nkwonkwo empathic.
N'aka nke ọzọ, mmetụta mmetụta uche ma ọ bụ mmetụta mmetụta na-apụta mgbe e nwere mmeghachi omume mmetụta nke anyị na-eji mmetụta nke onye nke ọzọ mara onwe anyị nke ukwuu nke na anyị pụrụ inwe mmetụta ha n'anụ ahụ nke anyị. N'ụzọ doro anya, mgbe mmetụta mmetụta uche dịbigara ókè ma bụrụ ndị e ji amata onye nke ọzọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ n'ozuzu ya, ọ pụrụ ime ka anyị kpọnwụrụ akpọnwụ, na-egbochi anyị inye aka.
N'ozuzu, mgbe anyị nwere ọmịiko, anyị na-etinye nguzozi n'etiti ha abụọ, n'ihi ya, anyị na-enwe ike ịmata mmetụta onye nke ọzọ n'ime onwe anyị, ma anyị pụkwara ịghọta ihe na-eme ha iji nyere ha aka nke ọma. Ma ihe niile yiri ka ọ na-egosi na nguzozi a na-agbanwe n'ime afọ.
Mmetụta ọmịiko na-ebelata ka afọ
N'echiche ndị a ma ama, e nwere echiche na ndị agadi anaghị aghọtacha ihe. Anyị na-aghọtakarị ha dị ka ndị siri ike na ndị na-adịghị enwe ndidi, ọkachasị ndị na-eto eto. Ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ sitere na Mahadum Newcastle amụwo ihe omume a site na priism nke ọmịiko.
Ha were ndị okenye 231 nọ n'agbata afọ 17 ruo 94 n'ọrụ. Na mbụ, e gosiri ndị mmadụ foto ihu na vidiyo nke ndị na-eme ihe nkiri bụ́ ndị a gwara ka ha gosi mmetụta dị iche iche. Ndị so na ya ga-achọpụta mmetụta mmetụta uche ma kpebie ma ihe oyiyi abụọ ahụ gosipụtara otu mmetụta ma ọ bụ dị iche iche.
Mgbe e mesịrị, ha hụrụ foto 19 nke ndị na-ekere òkè n'ụdị nnọkọ ma ọ bụ ihe omume ụfọdụ. N'ọnọdụ ọ bụla, ndị sonyere kwesịrị ịgbalị ịchọpụta ihe onye bụ isi na-enwe mmetụta (mmetụta mmetụta uche) ma gosipụta mmetụta mmetụta mmetụta ha nwere (mmetụta mmetụta).
Ndị nchọpụta ahụ achọpụtaghị ọdịiche dị ịrịba ama na mmetụta ọmịiko, mana otu ndị okenye karịa 66 dara ntakịrị njọ na mmetụta ọmịiko. Nke a na-egosi na ndị agadi nwere ike na-esiri ha ike ịkọwa nke ọma na ịkọwa mmetụta nke ndị ọzọ.
Ọnwụ nke ọgụgụ isi ma ọ bụ usoro ngbanwe?
Usoro ọmụmụ ọzọ a na-eme na ngalaba nke neuroscience na-ekpughe na akụkụ mmetụta uche na nke mmetụta ọmịiko na-akwado netwọk ụbụrụ dị iche iche nke na-emekọrịta ihe.
N'ezie, otu nnyocha e mere na Mahadum California chọpụtara na mmetụta uche na mmetụta ọmịiko nwere ụzọ mmepe dị iche iche. Ọ bụ ezie na mmetụta ọmịiko na-adabere na mpaghara ụbụrụ mbụ ndị ọzọ, karịsịa usoro limbic, dị ka amygdala na insula, mmetụta ọmịiko na-egosi na ọ dabere na mpaghara ndị a na-ahụkarị na Theory of Mind nke chọrọ nhazi ozi ndị ọzọ, dị ka ikike igbochi anyị. zaghachi ma wepụta echiche anyị iji tinye onwe anyị n'ọnọdụ onye ọzọ.
N'otu aka ahụ, ndị ọkà mmụta sayensị na-ahụ maka akwara ozi na Mahadum Harvard chọpụtara na ụfọdụ ndị agadi na-egosi mbelata ọrụ kpọmkwem na akụkụ ndị dị mkpa na usoro mmetụta ọmịiko, dị ka dorsomedial prefrontal cortex, nke a na-eche na ọ bụ mpaghara dị mkpa na netwọk mmetụta ọmịiko. ndị mmadụ.
Nkọwa nwere ike ime maka ihe omume a bụ na nkwụsịtụ uche n'ozuzu nke na-eme na ndị agadi na-ejedebe na-emetụta mmetụta ọmịiko, na-eme ka o siere ha ike ịpụ n'echiche ha itinye onwe ha na akpụkpọ ụkwụ nke ọzọ ma ghọta ihe na-eme ha.
N'aka nke ọzọ, a ọmụmụ mepụtara na Mahadum Mba-Ming na-enye nkọwa ọzọ. Dị ka ndị nchọpụta a si kwuo, nzaghachi ndị metụtara mmetụta uche na mmetụta mmetụta na-aghọ ndị nweere onwe ha n'ime afọ.
N’ezie, a chọpụtakwara na ndị agadi na-enwe mmetụta ọmịiko ka ukwuu karịa ndị na-eto eto n’ọnọdụ ndị metụtara ha. Nke a nwere ike igosi na ka anyị na-etolite, anyị na-enwekwu nghọta banyere otu anyị si eji "emefu" ike mmetụta ọmịiko anyị.
Ikekwe na mbelata mmetụta ọmịiko bụ n'ihi ịka nká na amamihe, ụdị usoro nchekwa nke na-enye anyị ohere ichebe onwe anyị pụọ na nhụjuanya ma mee ka anyị kwụsị ichegbu onwe anyị.
Isi mmalite:
Kelly, M., McDonald, S., & Wallis, K. (2022) Mmetụta ọmịiko n'ofe afọ: "Enwere m ike ịka nká mana m ka na-enwe mmetụta". Neuropsychology; 36 (2): 116-127.
Moore, RC et. Al. (2015) Njikọ akwara dị iche iche nke mmetụta mmetụta uche na mmetụta uche na ndị okenye. Nyocha Ọrịa Uche: Neuroimaging; 232: 42-50 .
Chen, Y. et. Al. (2014) A na-ejikọta ịka nká na mgbanwe na sekit akwara na-akpata mmetụta ọmịiko. Neurobiology nke ịka nká; 35 (4): 827-836.
Ọnụ ụzọ Mmetụta ọmịiko: Ànyị na-amụta ichekwa "ike mmetụta ọmịiko" ka anyị na-etolite? mbụ e bipụtara na Nkuku nke Psychology.
