Kedu ihe ị na -eme mgbe ịnweghị ike ime ihe ọ bụla? Ọ dịghị ihe dị njọ na ndụ karịa inwe mmetụta aka na ụkwụ. Akwụsịla kpamkpam. Kpamkpam site na ọnọdụ. Enweghị ụzọ mgbapụ. Enweghị oghere. Ọ gaghị ekwe omume ime ihe ọ bụla ma chere.
N'ọnọdụ pụrụ iche nke na -ebute oke mmetụta uche ma ọ bụ na -anọchite anya ihe egwu na iguzosi ike n'ezi ihe anụ ahụ ma ọ bụ nke uche anyị, usoro ụbụrụ nke ụbụrụ na -eweghara. Nhọrọ nhọrọ abụọ ya bụ ịgbapụ ma ọ bụ ịlụ ọgụ. Ha abụọ gụnyere ime ihe. Iji kpebie. Were àgwà na -eme ngwa ngwa. Gbalịa ya, opekata mpe.
Agbanyeghị, enwere ọnọdụ ebe anyị na -enweghịdị nhọrọ ndị a. Naanị ihe nwere ike ime bụ ahụ mkpọnwụ. Ọ bụ ụzọ dị ọnụ ala karịa na usoro mmụọ, ebe a na -amụ iwe na enweghị enyemaka.
Gịnị kpatara mkpọnwụ na -eme?
N'ọnọdụ oke nrụgide, ahụ anyị na -emeghachi omume site n'ịkpalite mkpali ụjọ nke na -akpaghasị mmekọrịta dị n'etiti sistemụ akwara elu na ụbụrụ. Ọrụ ụbụrụ anyị na -elekwasị anya na isi mmalite mmetụta, akwara afọ ofufo nwere ike kpọnwụrụ akpọnwụ, a na -agbanwekwa echiche mmetụta uche, gụnyere mmetụta nke mgbu anụ ahụ.
Mmeghachi omume mbụ a dị mkpa iji nyere anyị aka nyochaa ogo ihe egwu dị na ya. A na-amụzi ikike nghọta anyị iji weghara nkọwa niile ka ụbụrụ na-ahazi ha na oke ọsọ. Mana n'otu oge ahụ, akwara '' kpọnwụrụ akpọnwụ '' iji gbochie anyị ịme mkpebi ọjọọ nke ụjọ tụrụ.
Akụkụ mbụ nke nyocha / mkpọnwụ na -esochi usoro mmeghachi omume, nke akwara ga -alaghachi n'ọrụ wee kpebie ụzọ anyị ga -aga. N'ezie, kefriza abụghị ọnọdụ efu, kama ọ bụ breeki parasympathetic na sistemụ moto na -enyere anyị aka ịkwadebe maka ime ihe.
Mkpọnwụ bụ mmeghachi omume a na -ahụkarị mgbe ihe egwu ka dị anya ma ọ bụ ejighị n'aka, mana ọ bụrụ na anyị chere na ihe egwu ahụ na -abawanye, mmeghachi omume ebumpụta ụwa anyị bụ ịchọta ụzọ mgbapụ ma ọ bụ, emezughị nke ahụ, ọgụ. Ọ bụ mmeghachi omume eriri afọ nke siri ike ịchịkwa. Ọ bụrụ na anyị ahụ ka ọdụm ji àgwà iyi egwu na -abịa, mmeghachi omume mbụ anyị ga -abụ ịgba ọsọ ma ọ bụ ịchọ ihe anyị ga -eji chebe onwe anyị. Otu ihe ahụ bụ eziokwu mgbe anyị nwere mmetụta nke mmụọ.
Ọnụ nke enweghị ike ịme ihe ọ bụla
Ọmụmụ ihe e mere na Mahadum nke Shanghai Jiao Tong chọpụtara na mgbe a na -amanye ụmụ anụmanụ ka ha kpọnwụrụ akpọnwụ n'ọnọdụ ọnọdụ nrụgide siri ike, ọ bụghị naanị na ha na -egosipụta oke nchekasị, mana emesịa mepụta mgbaàmà nke ịda mba ma nwee nnukwu mgbanwe ụbụrụ. Otu ihe ahụ na -emekwa anyị.
E nyeghị anyị iwu ka anyị mee ihe ọ bụla n'ọnọdụ ọjọọ. Ọ na -efu anyị. Ma enwere ọnọdụ nke anyị nwere ike nwee olileanya na ya. Tụkwasị ndị ọzọ obi ma ọ bụ ụzọ ndụ.
N'ọnọdụ ndị a, anyị nwere ike na -enwe mmetụta nke enweghị enyemaka. Enweghị enyemaka na -eripịa anyị mgbe anyị chere na anyị enweghịzi ike na anyị enweghị ike inweta ihe anyị chọrọ. N'ụzọ na -akpali mmasị, adịghị ike bụ mmetụta siri ike nke nwere ike ịkpalite omume. N'ihi ya, ọ na -ewe iwe ọsọ ọsọ na nkụda mmụọ.
N'okpuru ọnọdụ ndị a, mgbe ọ dị anyị ka ọnụnọ anyị nọ na labyrinth na -enweghị ụzọ mgbapụ, anyị nwere ike bụrụ ndị ezi uche na -adịghị na ya wee mee ihe anyị na -akwa ụta.
Kedu ihe ị ga -eme mgbe ịnweghị ike ịme ihe ọ bụla?
• Cheta na ihe niile na -agafe, ọbụladị nke a. Mgbe ị nwere nkụda mmụọ, ụbụrụ gị nwere ọgụgụ isi 'na -emechi' 'naanị ị ga -ahụ site n'ọnọdụ ọjọọ ị na -enwe. Ihe niile dị gburugburu gị bụ nke mmetụta ọjọọ ndị ahụ na -eme. Ụwa na -ada ada wee chee na ị gaghị emeri ya. Nke a na -agbakwụnye ọbụna nhụjuanya. Kama, icheta na ihe niile gafere ga -enyere gị aka inwetaghachi obi ike na ike iche nsogbu ahụ ihu.
• Ịkwesighi idozi ya niile, naanị ka gị na ya biri. Nsogbu anaghị abịa naanị ya, mana nsogbu na -esokwa ya. Mgbe ha gbakọtara ha nwere ike bụrụ nnukwu ugwu nke ga -akụri gị n'okpuru ịdị arọ ya. O doro anya na ọ bụrụ na ọ na -ewute gị, ọ bụ ihe dị mma na ịchọrọ ka ihe niile kwụsị. Mana nke a abụghị oge kacha mma iji dozie nsogbu niile. Chegodị echiche maka ijigide obere oge.
• Gbanwee ihe ị nwere ike. Ọ bụ eziokwu na ịnweghị ike ime ihe ọ bụla? Mgbe ụfọdụ mmetụta nke enweghị enyemaka na -abịa site n'enweghi ike ime ihe niile anyị chọrọ, mana enwere ike nwee ihe anyị nwere ike ime, ọbụlagodi na ọ bụghị kpọmkwem ihe anyị ga -achọ. Omume dị mfe nke ịme ihe ga -emecha weghachite echiche nchịkwa nke furu efu ma nye gị udo nke uche ịchọrọ iji merie ihe ọ bụla na -abịara gị.
• Ịchọ ịdị jụụ site na nnabata dị oke egwu. Mgbe ụfọdụ, enwere ọnọdụ ndị anyị na -enweghị ike ịgbanwe. N'ọnọdụ ndị a, n'agbanyeghị etu o siri sie ike, anyị enweghị nhọrọ ọzọ karịa ịme ihennabata nnabata. Ọ pụtara ịghọta ọnọdụ ihe n'ụzọ ziri ezi iji wee nwee udo dị ukwuu ihu ha. Ịlụ ọgụ ndị furu efu n'oge ga -eme ka ị ghara inwe ume na ume ị ga -eji nke ọma.
• Jide mmeghachi omume mbụ gị. Mgbe iwe, enweghị enyemaka na nkụda mmụọ na -eweghara, ọ dị mkpa ịkwụsị nwa oge tupu ịme ihe. Jụọ onwe gị ma ihe ị ga -eme ọ̀ ga -enyere gị aka n'ezie. Were otu nkeji ma ọ bụ hie ụra na ya ma ọ bụrụ na ị nwere ike. Gbalịa inyocha ọnọdụ ahụ site n'ọnọdụ kacha dịpụrụ adịpụ. Ọ dị nhịahụ. Ama m ya. Mana ọ bara uru ịnwale nke ahụ anya psychological. Laghachi azụ ịhazi onwe gị.
Isi mmalite:
Roelofs, K. (2017) Friza maka ime ihe: usoro akwara ozi na anụmanụ na kefriza mmadụ. Philos Trans R Soc London B Biol Sci; 372 (1718): 20160206.
Chu, X. et. Al. (2016) Nchegbu nke awa 24 na-ebute nkụda mmụọ ogologo oge dị ka phenotypes na ụmụ oke. Sci Rep; 6: 32935.
Steimer, T. (2002) bayoloji nke egwu na agwa metụtara agwa. Dialogues Clin Neurosci; 4 (3): 231-249.
Ọnụ ụzọ Kedu ihe ị ga -eme mgbe ịnweghị ike ịme ihe ọ bụla? mbụ e bipụtara na Nkuku nke Psychology.
