Dario Fo e Falani Kopa o le a fai a latou lava fale mataaga. I le iuga o tuutuuga uma o loʻo i ai mo Italia e tuʻuina ai se aoga fale mo se faatufugaga measina o le mafaamatalaina faʻasolopito - aganuʻu taua.
Nobel Prize mo tusitusiga
O Oketopa 9, 1997 na Dario Fo mauaina i Stockholm le Nobel Prize mo tusitusiga. Ina ia tauia o ia o le tupu Gustavo o Suetena.
"O le Nobel Prize for Literature ua tuuina atu ia Dario Fo aua, faatasi ai ma Franca Rame, tamaitai fai pese ma tusitala, i tu ma aga a tausala anamua, e faatauemu i le paoa ma toefuatai le mamalu ia i latou ua faasauaina." Le Academy o Suetena
"I Italia atoa Fo ua lauiloa o se tagata faʻatino, e laʻititi lava o se "tusitala". Ae le o ana upu ua lauiloa ma fai ma sui i le lalolagi atoa. O se faʻailoga tatau tele." Umberto Echo
"Pei o Molière, sa faʻaaoga e Fo le ata o se meatau e faʻasaga i le tele o tagata." Le Monde
"Le Fo-Rame Museum o le a faia. O le tautinoga na ou faia ma Dario Fo o le a faʻaaloalogia". Le Minisita o Aganuu, Dario Franceschini tali manino ma le manino i le faigata tulaga o Iakopo Fo, le ataliʻi a le au tusiata maoaʻe e toalua, o le na osofaʻia saʻo le minisita i luga o koluma o le Republic e faʻapea: "Na ia ave loʻu tama ma loʻu tina e tiʻetiʻe, o le fale mataaga na tuʻuina atu ia i latou e leʻi tuʻu ese". Tagata faʻapitoa mai le lalolagi o faʻafiafiaga ma tu ma aganuʻu ua tuʻuina atu o latou foliga ma leo e faʻalauiloa se apili e lagolagoina le amataga moni o le poloketi. O mea uma, ioe, e tusa ma le Fo - Rame Foundation.
O upu a le Minisita Franceschini e uiga i le poloketi a le Fo-Rame Museum
"O le taimi nei o se setete fale teuina fale, ae le o se falemataaga, ma sa matou iloa mai le amataga o se le tumau nofoaga ma e le mafai ona faʻatautaia ma taimi ma metotia o se falemataaga.. O le Fale Mataaga o le a fausiaina, ou te toe fai atu o se folafolaga o le a ou tausia, poʻo le a lava le tau. O loʻo i ai mea, o loʻo tuʻuina atu iina. Faʻatoa ou faʻalogo lava ia Jacopo Fo i luga o le telefoni, ma ua leva na tuʻuina atu le ofisa ulu o le Dogana Vecchia, faʻapea foi i Verona, i le Faʻavae. Na ia tali mai e lelei mo ia lea nofoaga. "
Ua galo ia Italia
Italia o se atunuʻu tulaga ese, ae tele taimi, soʻo, galo. O matou o se atunuʻu tumu i uiga tulaga ese, lea e masani ona masani ona faʻamanatuina ma manatuaina pea i fafoi mai o matou tuaoi ma totonu. O le manatuaina o galuega a Dario Fo ma Franca Rame e leʻo se mea usitai, o se noataga agaga agai i tusiata e lua o le lalolagi atoa iloa ma losilosivale ia tatou. O latou talatuu o se tele measina measina, ae sili atu o le measina faalelagona o na galuega e le taofia le lafoina mai ia tatou.
O se le iʻu o mea na faia i luga o tusitusiga, faʻaali ai faʻasalalauga, ofu, seti. Se tele tele o mea e manaʻomia se tele nofoaga e mafai ona aofia ai. Ma ia mautinoa o lenei aganuʻu measina mafai moni ona fiafia i ai tagata uma. E toʻatele o loʻo faʻatali ile avanoa e suʻesuʻe ai itulau o uluaʻi tusitusiga na pasi saʻo ile talaʻaga o tusitusiga a le lalolagi. Matau ia pepa lautele o ata mimita, faʻafiafiaina i laʻei matagofie ma uluaʻi teuga ma le matagofie o seti.
E toatele e mananao e manava lena ea, paʻi se taua vaega o lo tatou talaʻaga talu ai nei ma o latou lima. Mafai mafai ona faitau e aunoa ma ni filiga, aunoa ma se faʻasalaga e tuʻu le gag i luga o le atamai ma le agavaʻa. Le galuega atoa saunia e Dario Fo ma Franca Rame o le a faʻatagaina ai matou ona toe mauaina, pe saili mo le uii, lua tele taleni o le tulaga, lua atisi tele tusiata na faʻamatalaina ma taʻu atu i le fiasefulu tausaga o talaʻaga Italia ma se manaia mataʻutia ma le tofa mamao.
O upu a le Minisita o Aganuu, Dario Franceschini, na sologa lelei. E i ai leo mai le tali, uiga o ai o le a le vaʻavaʻai fiafia i luga o sea poloketi ma masalo o le a fautuaina filifiliga aganuu mautinoa mautinoa sili atu cerebral. Ia i latou ma a latou iʻu, filifiliga uiga ese matou te avatua ai upu a le isi Italia atamai, Dante Alighieri:
Aua neʻi o tatou talanoa e uiga ia latou, ae vaʻai ma pasi (Inf. III, 51)
O se fale mataaga moni mo Dario Fo ma Franca Rame