Makolo amaphunzitsa ndi kutsogolera ana awo mmene angathere. Nthaŵi zina, pamene mkhalidwewo wawachulukirachulukira kapena adzimva kukhala osokonekera, amatembenukira ku chidziŵitso kapena kugwiritsira ntchito “nzeru za anthu,” amagwiritsira ntchito zimene amakhulupirira kukhala zolondola kapena zimene makolo awo enieni anawaphunzitsa pamene anali achichepere.
Komabe, uphungu wina wochokera kwa makolo kwa ana ukhoza kukhala ndi chiyambukiro chowononga maganizo a mwanayo ndipo, m’malo motulutsa mphamvu zake zonse, potsirizira pake amauchepetsa. Mawu a makolo, kwenikweni, angakhale liwu lamkati limene limakhala nafe m’moyo wathu wonse.
N’zosakayikitsa kuti makolo ambiri amafuna kuti ana awo zinthu ziziwayendera bwino pa moyo wawo, choncho amayesetsa kufotokoza maganizo ndi njira zochitira zinthu zimene zimawathandiza kukwaniritsa zolingazo. Koma kuchita bwino sikutanthauza kuti mudzakhala osangalala kapena mudzakhala ndi maganizo abwino. Choncho, malangizo ambiri a makolo ndi ana amene amaperekedwa kuchokera ku mbadwo wina kupita ku mbadwo wina angasinthe n’kukhala zikhulupiriro zopanda phindu ndiponso zolemetsa.
Malangizo a makolo kwa ana awo kuti ndi bwino kubwereza mawu awo
Mfundo 1. Ganizirani zamtsogolo. Ganizirani kwambiri za mphoto.
M'malo mwake tizimuuza chiyani? Ganizirani za pano ndi pano.
Malingaliro omwe nthawi zonse amaganizira za tsogolo - choyamba kupeza magiredi abwino, kenako kulembetsa ku yunivesite yabwino, ndipo pomaliza kupeza ntchito yoyenera - kudzakhala kosavuta kupsinjika ndi nkhawa. Ngakhale alipo angapo Mitundu yamavuto ndipo mlingo wa eustress ukhoza kukhala wothandizira wolimbikitsa, kupanikizika kosalekeza komwe kumasungidwa pakapita nthawi kumawononga thanzi lathu ndi ntchito zamaganizo, zomwe zimakhudza ntchito yathu. Choncho, kuphunzitsa ana kuganizira kwambiri za m’tsogolo ndi zimene angakwaniritse ndi chilango cha moyo wonse.
Ndipotu kuika maganizo pa cholingacho kumatanthauza kukhala ndi anthu osaona. Kuyang'ana m'tsogolo kumatilepheretsa kuwona mwayi wotizungulira ndipo, koposa zonse, kumachepetsa kuthekera kwathu kosangalala ndi pano ndi pano. Choncho, ana angakhale osangalala kwambiri ngati titawalola kuti aziwachitira zinthu mwachisawawa: kuganizira kwambiri zimene zikuchitika panopa ndi kupindula nazo. Uthenga womwe akuyenera kuumvetsetsa ndikuti sayenera kubweza chimwemwe chawo lero kuti akwaniritse cholinga chamtsogolo.
Langizo 2. Kupsinjika maganizo ndikosapeweka. Pitirizani kuyesera.
M'malo mwake tizimuuza chiyani? Phunzirani kumasuka.
Matenda oda nkhaŵa amawapeza akadali aang’ono chifukwa chakuti ana amakakamizika kuchita zinthu mogwirizana ndi zimene makolo awo komanso anthu onse amayembekezera. Palibe kukayika kuti moyo umabwera ndi mlingo wovuta ndipo ndikofunika kuti ana akule mokwanira kulolerana kupsinjika zomwe zimawathandiza kuthana ndi zovuta, koma uthenga womwe tikuyenera kuwatumizira sikuti amadzikakamiza mpaka malire koma kuti aphunzire kumasuka asanafike posweka.
Sizopindulitsa kukhala mumkhalidwe wochulukirachulukira, ndi ndandanda zotanganidwa zomwe zimafuna kumwa zolimbikitsa kuti muthe kuchirikiza nyimbo yamphamvu yoposa yaumunthu pomwe usiku mankhwala ophatikizika amagwiritsidwa ntchito kuti athe kugona. Inde, n’zosadabwitsa kuti kafukufuku amene anachitika pa yunivesite ya Helsinki anasonyeza kuti ana amene makolo awo amavutika ndi matenda. kutentha kwa thupi syndrome amavutika kwambiri ndi kusokonekera kwa sukulu. Ndipo kufuna kuchita zinthu mosalakwitsa kalikonse ndi kupsinjika maganizo kumaperekedwanso. Choncho, mphatso yabwino kwambiri imene makolo angapatse ana awo ndiyo kuwaphunzitsa njira zopumulira kwa ana omwe amawathandiza kupewa kupsinjika kosafunika.
Mfundo 3. Wonjezerani mphamvu zanu. Yesetsani kuti musalakwitse.
M'malo mwake tizimuuza chiyani? Pangani zolakwika ndikuphunzira kulephera.
Makolo, monga anthu ambiri, amakonda kuyika zilembo. Choncho, n’zosadabwitsa kuti pamapeto pake amakokomeza luso linalake la ana awo n’kumafooketsa ena. Ngati aona kuti mwana wawo ali ndi luso la masamu kapena masewera, angamulimbikitse kuchita zimenezi. Poyamba, palibe cholakwika ndi zimenezo. Komabe, maganizo amenewa amalimbikitsa zomwe zimatchedwa "maganizo okhazikika", kotero kuti ana sangathe kufufuza ndi kupeza zinthu zatsopano.
Mwana akatamandidwa chifukwa chochita masewera olimbitsa thupi kapena masamu, sangachokeko malo otonthoza ndipo, mwachitsanzo, kukhala wolimbikitsidwa kulemba ndakatulo kapena kuchita nawo sewero. Anawa amakhumudwanso kwambiri ngati zinthu sizikuyenda bwino ndipo safuna kufunafuna zovuta zatsopano chifukwa amakonda kumamatira ku zomwe akudziwa, zomwe "amachita bwino".
Ndicho chifukwa chake kuli kofunika kuti ana aphunzire kulimbana ndi zovuta zatsopano, kulakwitsa, kuyesetsa kukulitsa luso latsopano ndipo, ndithudi, amalephera. Akatswiri a zamaganizo ku yunivesite ya Illinois apeza kuti ana amawonetsa kuti ali ndi chiyembekezo komanso amasangalala ndi zovuta ngati adziwa kuti akungofunika kuchita khama kapena kuyesanso. Kuonjezera apo, sangadzimve chisoni ngati chinachake sichikuyenda mogwirizana ndi dongosolo.
Mfundo 4. Osadzichitira chifundo.
M'malo mwake tizimuuza chiyani? Dzichitireni chifundo.
Anthu ambiri amakhala otsutsa komanso oweruza awo. Ngakhale kuti kudzidzudzula kuli kwabwino kuti tikule ndi kuphunzira kuchokera ku zolakwa zathu, pamene kukuchulukirachulukira kumatha kufowoka, kumatilowetsa m’chizoloŵezi cha kusakhutira, kukalipa ndi kudzimvera chisoni kumene timafika poganiza kuti sife oyenerera kapena opanda pake.
Tsoka ilo, makolo ambiri amakhulupirira kuti njira yabwino yophunzitsira ana awo ndiyo kuwapanga kukhala anthu a ku Sparta. Choncho pamapeto pake amawadzudzula mopambanitsa ndi kuwaphunzitsa kudzichitira nkhanza. Koma kudzidzudzula mopambanitsa kungasinthe n’kukhala kudziononga, kufooketsa ulemu wathu ndi kuyambitsa mantha aakulu a kulephera.
M’malo mwake, uphungu wabwino wochokera kwa makolo kwa ana ndiwo kuphunzira kuchitirana chifundo, zimene sizitanthauza kudzimvera chisoni kapena kutseka maso pa zinthu zimene timachita zoipa, koma kumangodzichitira tokha monga mmene tikanachitira ndi mnzathu panthaŵi ya mavuto. kulephera kapena kupweteka. Kumatanthauza kukhala okhoza kudzikonda ife eni ngakhale pamene talakwitsa, kupeza malo ofunda ndi omasuka mkati mwathu kuti timve otetezedwa.
Mfundo 5. Osawonetsa malingaliro anu. Kulira ndi kwa ofooka.
M'malo mwake tizimuuza chiyani? Phunzirani kulamulira maganizo anu.
Moyo suli bwino. Makolo ambiri amadziŵa zimenezi ndipo, chifukwa cha malingaliro amphamvu amenewo a chitetezo, amawopa kuti ena angavulaze ana awo. Ndi mantha omveka, koma kuwaphunzitsa kubisa zakukhosi kwawo sikungawateteze. Mosiyana. Zomverera monga chisoni zimakhala ngati chothandizira pagulu polimbikitsa ena kuti abwere pafupi kuti apereke chithandizo ndi chithandizo.
Kufunsa ana kuti asalire, kuti asakhumudwe ndi mphatso yomwe sakonda, kapena kuwakakamiza kupsompsona munthu amene sakumva bwino naye, kumatanthauza kuwachotsa pang'onopang'ono ku malingaliro awo. Izi sizingawathandize kuti aziwongolera bwino, koma zimathandizira kuti pakhale kukhudzika kwamalingaliro komwe kumatha kuyambitsa kusakhutira kwakukulu ndikuyika zovuta paubwenzi.
M’malo mwake, tifunika kuphunzitsa ana kuti kutengeka mtima si adani ndipo palibe cholakwika ndi kumva chisoni, kukhumudwa, kukhumudwa kapena kukwiya kumene. Chofunika kwambiri ndikupeza chomwe chimayambitsa kutengeka maganizo ndi kuphunzira kufotokoza motsimikiza. Mwanjira imeneyi mungathe kukulitsa nzeru zamaganizo za ana kotero kuti akhale achikulire olimba mtima poyang’anizana ndi nkhonya zowawa za moyo.
Malire:
Salmena-Aro, K. et. Al. (2011) Makolo 'ntchito yotopa ndi achinyamata' kupsinjika kusukulu: Kodi amagawana nawo? European Journal of Developmental Psychology; 8 (2): 215-227.
Dweck, CS, & Leggett, EL (1988) Njira yoganizira za chikhalidwe cha anthu ndi umunthu. Kusanthula Maganizo; 95 (2): 256-273.
Pakhomo Malangizo 5 oyipa pakati pa makolo ndi ana - mwina mudapatsidwa idasindikizidwa koyamba mu Pakona ya Psychology.
