Tonse tikudziwa zina "anthu osapiririka". Ndi anthu omwe ali ndi luso lapadera loti nthawi zonse azikhudza mfundo zathu zomwe zimakhala zovuta kwambiri, kotero kuti amakwiyitsa, amakwiyitsa ndi kutikhumudwitsa nthawi zonse tikamacheza nawo.
Atha kukhala odzitukumula kapena odzikonda, odzudzula mopambanitsa, opondereza kapenanso ochita chidwi kwambiri, oumirira kwambiri kapena opanda chiyembekezo. Komabe, chochititsa chidwi n’chakuti makhalidwe amene amatikwiyitsa anthu amenewa si okhumudwitsa kwambiri ena. Muzochitika izi lamulo la galasi limalowa.
Kodi lamulo la kalilole ndi chiyani?
Lamulo la galasi limasonyeza kuti malingaliro onse omwe timakhala nawo kwa anthu ena amachokera mwa ife. M’zochita, sitiyenera kufunafuna kufotokoza za mkwiyo wathu kapena kukhumudwa kwathu kunja, mwa ena, koma mwa ife tokha kupyolera mwa kuchita mozama kwa kudzipenyerera.
Tikayang’ana ena, timakhala ngati tikudziyang’ana pagalasi. Tikamaona ena ndi kusanthula maganizo ndi makhalidwe awo, timadzipezadi mwa iwo, kotero kuti mbiri yomwe timajambula ya ena imakhala ndi makhalidwe athu ambiri - kapena m'malo mwake, mithunzi yathu yomwe timayikana. Monga Immanuel Kant adanena, "Timawona zinthu, osati momwe zilili, koma momwe tilili".
Sayansi imagwirizana ndi Kant. Inde, lamulo la galasi lili ndi maziko asayansi. Kuyesera komwe kunachitika ku yunivesite ya Warsaw kunavumbula zimenezo "Khalidwe lofunika kwambiri la umunthu limakhala pakudziyesa kwathu, m'pamenenso khalidweli liri pamalingaliro a ena." M’mawu ena, tikamaona kuti khalidwe lathu ndi lofunika kwambiri, m’pamenenso khalidweli limakhala lofunika kwambiri tikamaweruza ena ndiponso kugwirizana nawo. Timawona ena kudzera m'magalasi athu.
Tikamaponya mithunzi yathu pa ena
Zoonadi, kachitidwe koyamba kowonera malamulo nthawi zambiri kumakhala kukanidwa. Timakana mwayi wodzionetsa tokha m’khalidwe lodzikonda kapena lachiwawa. Mulimonse momwe zingakhalire, ndikofunikira kufunsa chifukwa chake mikhalidwe yoyipa ya ena imakhudzidwa kwambiri mwa ife ndikupanga kuyankha kotere.
Zimenezi sizikutanthauza kuti ndife anthu odzikonda kapena achiwawa, koma mwina sitingakhale okoma mtima kapena amtendere. Kapena mwina sitinakhazikitse mtendere ndi mtima wodzikonda ndi wachiwawa umene umakhala mwa aliyense wa ife.
Palibe aliyense wa ife amene ali wangwiro. Tonsefe tili ndi zofooka ndiponso mbali zina za umunthu wathu zimene tingawongolerepo. Koma nthawi zambiri timanyalanyaza zofooka izi. Timakonda kuganiza kuti ndife anthu oona mtima, okoma mtima, amtendere komanso achifundo. Tonse tili ndi malingaliro abwino podziyesa tokha.
Kafukufuku wasonyeza kuti pamene tiyang’anizana ndi chidziŵitso chimene chimatsimikizira chithunzi chabwino chimene tili nacho cha ife eni, timakayikira zowona zake, koma umboni wochepa ndi wokwanira kuchikhulupirira. M’malo mwake, pamene chidziŵitso chikutsutsana ndi malingaliro athu abwino, timafunikira umboni wochuluka wotsimikizirika kuti tiukhulupirire. Izi zikutanthauza kuti timakonda kulimbitsa chithunzi chathu ndi zikhulupiliro zakale.
Zimativuta kuzindikira mithunzi yathu chifukwa timakonda kukulitsa chithunzithunzi cha ife eni. Timaganiza kuti makhalidwe abwino amapatula zoipa. Koma sizili choncho. Tonse tili ndi kuwala ndi mithunzi.
Tikapanda kuvomereza mithunzi yathu ndikuwona ikuwonekera mwa ena, timachita mopanda malire. Lamulo la pagalasi limasonyeza kuti kupanda ungwiro kwa ena kumakwiyitsa kwambiri chifukwa kumayambitsa mikangano m’kati mwathu, mikhalidwe imene sitinaivomereze chifukwa siyigwirizana ndi mmene ifeyo tilili.
Ngakhale kuti poyamba n’zovuta kumvetsa, kuvomereza lamulo la pagalasi kungakhale njira yomasula imene imatithandiza kuti tidziŵe bwino ndi kupangitsa maunansi apakati pa anthu kukhala opanda madzi.
Kodi tingagwiritse ntchito bwanji lamulo la galasi pa moyo wathu?
Kugwiritsa ntchito galasi lamulo n'zosavuta. Ndikokwanira kuti tikawona kulephera kwa ena komwe kumabweretsa kukhudzidwa kosagwirizana, timazigwiritsa ntchito ngati mwayi wodziwonetsera tokha.
Mwachitsanzo, lamulo la galasi limatiuza kuti ngati tikuganiza kuti wina ndi wodzikuza ndipo watikwiyitsa, tiyenera kudzifufuza kuti tipeze zodzikuza zomwe sitisiya kuzivomereza. Ngati takwiyitsidwa kwambiri ndi munthu wodzikonda, tiyenera kupenda malingaliro athu a kukoma mtima, chifundo ndi chifundo. Ngati zimativuta kuganiza kuti munthu ndi wodzudzula kwambiri, tiyenera kuganiziranso mmene timaweruzira ena.
Izi sizikutanthauza kuti ngati tikuvutitsidwa ndi kukhwima maganizo, mwachitsanzo, ndife anthu okhwima. Zikutanthauza kuti kuuma kumawonjezera a kusamvana kwaposachedwa. Mwinamwake timadziwona tokha monga anthu otha kusintha ndi omasuka maganizo kotero kuti timakana kuuma kolimba kumene tonsefe tiri nako. Choncho zikutanthawuza kuti takhala osalinganizika mopambanitsa, tikuchoka pamlingo woyenera, kotero kuti khalidweli limayambitsa mavuto mu ubale wathu.
Cholinga cha galasi lagalasi ndikuti timaphunzira kudziwa ndikuvomereza bwino mithunzi yomwe timayikana. Mwanjira imeneyi titha kukumana ndi malo abwino ogwirira ntchito ndikukulitsa chithunzi chenicheni cha ife eni.
Kuvomereza mithunzi yathu kudzatithandiza kukonza maubwenzi athu ndi ena, kuchokera kumalo omvera chisoni kwambiri, chifukwa tidzamvetsetsa kuti tonsefe tikhoza kulakwitsa kapena kukhala ndi makhalidwe omwe sitinyada nawo.
Zoonadi, lamulo la galasi silimangogwira ntchito pa makhalidwe oipa. Tikamamva kuyanjana kwapadera ndi munthu ndikulumikizana naye mozama, timawonanso mikhalidwe yomwe timakonda kwambiri pa ife eni. Tiyenera kuyesetsa kuona anthu moyenera. Apatseni mwayi. Khalani omvetsetsa. Koma zinthu zikafika povuta, ndi nthawi yoti muyang'ane mkati.
Malire:
Karpen, SC (2018) The Social Psychology of Biassed Self-Assessment. Am J Pharm Maphunziro; 82 (5): 6299.
Lewicki, P. (1983) Kudziwonetsera nokha pamalingaliro amunthu. Journal of Personal and Psychology; 45(2): 384-393.
Pakhomo Lamulo la Mirror: momwe mungagwiritsire ntchito zomwe zimakukwiyitsani mwa ena? idasindikizidwa koyamba mu Pakona ya Psychology.
