12 april 1961, een datum die baanbrekend zal worden in de menselijke geschiedenis. Vanaf die dag zal niets meer hetzelfde zijn, want de bekende wereld zal niet meer hetzelfde zijn als voorheen.
In de duizendjarige geschiedenis van de mens zijn er personages die de merk in brand, het een nieuwe betekenis geven, het oriënteren in een richting waar geen, tot dan, hij kon zich voorstellen dat hij kon gaan. Er zijn personages die met hun moed dat pad hebben geopend alle, tot dan, vonden ze onbegaanbaar. Op een hypothetisch podium, binnen de duizendjarige geschiedenis van de mens, is een plaats exclusief voor hem gereserveerd. Zijn naam is Yuri Gagarin.
Jurij Gagarin begon zijn afspraak met de geschiedenis precies op 12 april 1961, in zijn ruimtevaartuig genaamd Vostok 1. Vanuit Moskou begon de race van de mens naar de ruimte, naar het overwinnen van aardse en menselijke grenzen. Het was een verlangen om aan te tonen dat de intelligentie van de mens geen grenzen kent, zoals de ruimte geen grenzen kent. Jurij Gagarin bevond zich in dat ruimtevaartuig, dat bij vertrek hij spuwde vuur om de hemel te bereiken, richting oneindigheid en verder.
De wereld is in tweeën gedeeld
In 1961 werd de wereld in tweeën gesplitst. Twee tegengestelde blokken, tegen elkaar gewapend. De Sovjet-Unie en de Verenigde Staten daagden elkaar uit in een gekke en voortdurende race, met als doel: de wereld domineren. De verovering van de ruimte zou qua imago een enorm klankbord zijn geweest voor Sovjetpropaganda. Jurij Gagarin was maar een klein wiel binnen dit gekke mechanisme. Wat er toe deed, was het uiteindelijke resultaat, als iemand het slachtoffer was van dat experiment, geduld. Na een tijdje zou iemand anders zijn plaats innemen voor een nieuwe poging.
Wist hij dat? Het is niet bekend. Wat zeker is, is dat Gagarin eeuwig wilde worden. Om eeuwig te worden moest hij de eeuwigheid binnengaan via zijn voordeur. Haar uitdagen. Hij scheurt het open met zijn schip. Hij wist dat als de dingen niet gingen zoals iedereen had gehoopt, hij nog steeds een plaats in de menselijke geschiedenis zou hebben. Maar het zou een veel kleinere plaats zijn geweest, de plaats die gereserveerd was voor de verslagenen, moedige, maar nog steeds verslagenen. Hij was zich hiervan ook volledig bewust, terwijl hij te voet vertrok om zich voor te bereiden om verder te gaan haar ruimtevaartuig. Hij wist dat het de zijne zou kunnen worden laatste reis. Die hemel die hij altijd vanaf de aarde had bewonderd, zou zijn graf kunnen worden. Maar hij ging toch weg.
Een tijdloos icoon
Als we hem na zestig jaar vieren als een icoon, komt dat omdat zijn leven iconisch is geweest. Had alleen zevenentwintig jaar toen hij ons vertelde dat de aarde, van bovenaf gezien, helemaal blauw was. Zijn aarde lag, kleiner dan een golfbal. We stellen ons hem voor met zijn gezicht tegen de patrijspoort geleund om na te denken een oneindige eeuwigheid. Op die momenten komen ook de fantasieën van het kind Jurij in gedachten, die in zijn kamer naar de sterren keek, ze zich misschien voorstelde als sproeten van de lucht.
Hij had alleen vierendertig toen hij omkwam bij een vliegtuigongeluk. Een soort tragische vergelding had hem geraakt. Hij, de eerste man die met zijn ruimteschip buiten de landgrenzen vloog, stierf na een banale vliegtuigcrash, tijdens een trainingsvlucht. Dank aan hem, aan zijn moed, aan zijn verlangen oneindigheid om deinfinitois sciencefiction wetenschap geworden. Ook hiervoor, voor die reis van hem onvergetelijk, die minder dan twee uur duurde, Jurij Gagarin is onvergetelijk.
