Ndị na-eme igbu mmadụ bụ ndị na-egbu mmadụ. Ndị na-eme mmebi iwu a bụ ndị n'ike n'ike. Ndị na-ezu ohi bụ ndị ohi. Ọ bụ ọka. Mana mgbe ụfọdụ ahịrị ahụ na-adaba, otu onye na-adaba n'ime apiti nke ndị mmadụ na-ata ụta.
Ọkwa ikpe ọmụma, n'ezie, dịgasị iche. Ịta ụta nke onye ihe metụtara na-ewe ọtụtụ akụkụ na nuances. Enwere ndị na-etinye ọrụ niile maka ihe mere onye ahụ na ndị na-ekwu na ọ bụ ntakịrị akụkụ nke ụta. E nwere ndị na-eche na onye ahụ a tara ahụhụ nwere ike ime ihe n'ụzọ ọzọ iji zere mwakpo ahụ, dị ka a ga-asị na o nwere bọọlụ kristal iji buru amụma ihe ga-eme.
N'ezie, ọ bụghị mgbe niile ka ọ ga-ekwe omume ịta onye ahụ a tara ahụhụ n'ụzọ doro anya site n'ikwu okwu siri ike banyere ibu ọrụ ya n'eziokwu, n'ihi na ọha mmadụ na-akatọ ọnọdụ ndị dị otú ahụ. N'okwu ndị a, ndị mmadụ na-amalite usoro ịta ụta karịa aghụghọ, dị ka ọmụmụ e mere na Mahadum Brock, na-ekwu na omume ahụ sitere na omume ndị ihe metụtara nwere ike ịchịkwa. E nwekwara ndị na-ata onye ahụ a tara ahụhụ ụta maka “enweghị uche” eboro ya na ndị na-ata ya ụta maka nzuzu ya.
Gịnị mere anyị ji ata ndị e merụrụ ahụ́ ụta kama ịkwado ha?
Ọchịchọ ịta onye a tara ahụhụ si nkwenye na ụwa ziri ezi. N’ezie, e gosiwo na ikwere n’ụwa nke na-ekpe ikpe ziri ezi pụrụ ime ka anyị ghara ịma ahụhụ ndị ọzọ na-ata.
N'agbanyeghị na ikpe ziri ezi adịghị n'ụwa anụmanụ ma ọ bụ n'okike, anyị kwenyere na ụwa na ihe na-eme anyị na-erube isi n'iwu ụfọdụ nke ikpe ziri ezi zuru ụwa ọnụ. Anyị niile nwere echiche na-enweghị uche na ndị mmadụ kwesịrị ihe na-eme ha, ma ihe ọma ma ihe ọjọọ. Iche na ihe jọgburu onwe ya na-eme ndị ezi omume na-agbagha nkwenye a ma na-akpatara anyị nnukwu ahụ erughị ala.
Iji zere nghọtahie nghọta, anyị na-ahọrọ ịchọ nkọwa ọzọ, nkọwa ezi uche dị na ihe merenụ, ọkachamma nke na-akasi obi ma kwekọọ n'echiche anyị banyere ụwa ahụ. Anyị na-ahọrọ ịghara iche na ihe ụfọdụ na-eme na mberede, anyị na-achọkwa ihe mere anyị ji kweta na ihe ọjọọ bụ ụdị ntaramahụhụ.
Ọ bụrụ na anyị chere na ụwa bụ ebe ọgba aghara na ebe na-ezighị ezi, anyị kwesịrị ikweta na e nwere ike ịbụ onye ọdachi dakwasịrị. Nne na nna anyị, ụmụ anyị, ibe anyị ma ọ bụ onwe anyị. Ikwenye na ikpe ziri ezi zuru ụwa ọnụ na-enye echiche efu nke nchekwa. Ọ na-enyere anyị aka iche na ihe ndị a dị egwu agaghị eme anyị, n'ihi na anyị maara ka anyị ga-esi mee ihe kwesịrị ekwesị, anyị na-ama ihe ma ọ bụ na-akpachara anya karị.
Dịka ọmụmaatụ, anyị nwere ike iche: "Ọ bụrụ na ọ wepụghị obere akpa ya, ha agaraghị napụ ya n'aka ya", "ọ bụrụ na ọ họrọla ụzọ dị nchebe, agaraghị ebuso ya agha" megbuo "Ọ bụrụ na ọ tinyela mkpu, ha agaraghị ezu ụlọ ya".
Ịta onye a tara ahụhụ na-eme ka obi dị anyị mma n'ihi na anyị kwenyere na anyị na-achịkwa ọnọdụ ahụ. Ọ na-egosi nkwenye na ọ bụrụ na anyị emeghị otu ihe ahụ ma ọ bụ na anyị abụghị otu onye ahụ, otu ihe ahụ agaghị eme anyị. Nke a bụ ya mere anyị ji eche na ọrụ ahụ dị n'aka onye ahụ merụrụ ahụ.
N'ikpeazụ, ihe niile gbadara n'echiche bụ na ọ bụrụ na anyị emee "ihe ziri ezi," anyị ga-enwe nchebe. Ya mere, mgbe anyị na-ata onye a tara ahụhụ ụta, ihe anyị na-eme n'ezie bụ ịchọ nchekwa n'ime ụwa nke anyị na-aghọta na ọ dị oke mgbagwoju anya, iro ma ọ bụ na-ezighị ezi.
Ihe mgbu kpatara revictimization
Nke kacha njọ bụ na ka omume ahụ na-akawanye njọ, ka a na-enwekarị mmasị ịta onye a tara ahụhụ n'ihi na ọ dị anyị mkpa ka ukwuu ịchọ azịza ma nwee ahụ iru ala. N'ezie, a ọmụmụ e mere na Mahadum Franklin Pierce kpughere na mmetụta nke enweghị enyemaka na ụmụ nwanyị na-ebuwanye ibu nke ịta ndị a na-eme ihe ike n'ụzọ mmekọahụ na-ata ụta.
N'amaghị ama, echiche ndị a na-ata ụta, karịsịa mgbe a na-ekesa n'ihu ọha, bụ ụzọ ọzọ a ga-esi jide onye a tara ahụhụ. Ya mere, ha na-aghọ omume ime ihe ike nke abụọ.
N'ezie, ịjụ mpụ ahụ ma ọ bụ ókè ihe ọ merụrụ ahụ na-abụkarị ihe mgbochi n'ịgwọ ọrịa. Otu obodo nke na-ata onye ahụ tara ahụhụ ugboro ugboro na-emeghachi ya, na-eme ka o siere ha ike imeri ọnọdụ ọjọọ ahụ.
Mkpebi ọzọ a na-egbochikwa ọtụtụ puku mmadụ ịkọ akụkọ mmegbu ha nwetara ma ọ bụ ọbụna anwa anwa ịgwa ndị nọ ha nso n'ihi na ha amaghị ma ha ga-achọta nkwado na nkwado mmetụta uche ha chọrọ. Ọ bụ ya mere ọtụtụ ndị ji na-ata ahụhụ nke ha n’agba nkịtị uche trauma.
Mgbe a na-ata onye ahụ ebubo, ọ bụghị naanị na mmetụta uche ha na-emebi, kamakwa ahụmahụ ha, kpọmkwem n'oge adịghị ike kachasị, mgbe ha chọrọ nkwado kachasị. Ilekwasị anya na onye a tara ahụhụ ọ bụghị naanị na ọ na-ewepụ ụta n'aka onye mmegbu ahụ, kama ọ pụkwara ime ka onye ahụ na-enwe obi abụọ ma chee na ọ bụ ya kpatara ya. Ya mere, n'amaghị ama, anyị nwere ike mechaa kwupụta ihe na-ezighị ezi.
Otú ọ dị, ihe kasị njọ nwere ike ime onye a wakporo bụ inwe mmetụta na a na-ekpe ya ikpe, katọọ ya, ịta ya ụta na onye na-abaghị uru. Ya mere, anyị niile, enweghị onye ọ bụla, kwesịrị ịjụ ebumnobi anyị ma tinyekwuo anya n'okwu anyị, iji hụ na anyị anaghị emepụta ihe mgbu kama ịbụ ebe nchekwa ahụ nke ndị ihe metụtara chọrọ.
Isi mmalite:
Hafer, CL et. Al. (2019) Ihe akaebe nnwale nke ịta ụta dị nro dị nro na enweghị ụta doro anya. Ejiri otu; 14 (12): e0227229.
Gravelin, C. et. Al. (2017) Mmetụta nke ike na enweghị ike na-ata onye e merụrụ ahụ n'ike. Usoro otu & Mmekọrịta dị n'etiti; 22 (1): 10.1177.
Ọnụ ụzọ Ịta onye a tara ahụhụ ụta, ime ihe ike nke abụọ mbụ e bipụtara na Nkuku nke Psychology.
