Anyị na-echekarị na nwata bụ oge na-adịghị mma, nke enweghị nchekasị na nsogbu. N’ezie, dị ka otu nnyocha e mere na Mahadum California si kwuo, ọtụtụ ndị nne na nna na-elelị nchegbu na mmetụta ọjọọ nke ụmụ ha.
Ihe ịrụ ụka adịghị ya na nwata bụ oge magburu onwe ya ná ndụ, ma ọ pụkwara isiri nnọọ ike. Ụmụaka na-amụta ime njem gburugburu ụwa, ha na-eche ọtụtụ ihe ịma aka ihu na ha na-agbanwe kwa ụbọchị.
Ya mere, ọ bụghị ihe ijuanya na pasent 13 nke ndị nọ n'afọ iri na ụma n'agbata afọ 10 na 19 na-arịa ọrịa uche a chọpụtara, dị ka akụkọ Unicef si kwuo. Ọnụọgụ a gbagoro na 20,8% na Spen, nke bụ mba Europe nke nwere ọnụ ọgụgụ kachasị elu nke psychopathology ụmụaka.
N'ụzọ dị mwute, naanị 20% nke ụmụaka ndị a na ndị nọ n'afọ iri na ụma na-enweta ọgwụgwọ zuru oke, dịka akwụkwọ akụkọ si kwuoAmerican Psychological Association, nke na-adọ aka ná ntị na anyị na-enwe ezi ọrịa uche nwata.
N'ụzọ dị mwute, ọtụtụ ndị nne na nna na-echere ogologo oge iji chọọ enyemaka uche. Ịghọta na nwatakịrị ahụ agbajiela ogwe aka ma ọ bụ ụkwụ ma chọọ nlekọta ahụike ngwa ngwa dị mfe, ma mgbaàmà nke uche na-adị mfe karị, n'ihi ya, ndị nne na nna nwere ike ịmegharị ya na "ihe nke afọ" ma ọ bụ chee na "ga-agafe ya". Otú ọ dị, enyemaka nke mmụọ mgbe e mesịrị bịarutere, ka nsogbu ahụ na-esiwanye ike ma na-abawanye uru ya.
Kedu mgbe ị ga-akpọrọ nwatakịrị gaa na ọkà n'akparamàgwà mmadụ?
1. Nkwụghachi azụ na ọkwa mbụ nke mmepe
N'ọtụtụ ọnọdụ, omume nlọghachi azụ bụ akara ịdọ aka ná ntị mbụ na nwatakịrị chọrọ enyemaka nke onye ọkà n'akparamàgwà mmadụ. Mgbe ụmụntakịrị nwere oke nrụgide, ha na-alaghachi na mmalite nke mmepe ha ka ha nwekwuo obi ike, ya mere ha na-efunahụ nkà ndị ha nwetara. Ọ bụ ihe a na-ahụkarị maka ha ịgbasa akwa ọzọ, na-atụgharị uche nkewapụ, nrọ abalị na-alọghachi, ma ọ bụ na-enwe nnukwu iwe ugboro ugboro. Mgbanwe ndị a na ọkwa mbụ nke mmepe bụ ụzọ ịrịọ maka enyemaka.
2. Mgbanwe na àgwà ụmụaka
Ụmụaka niile na-eto eto ma na-eri nri karịa ka ọ dị na mbụ ma ọ bụ na-efunahụ agụụ ha. Mana ọ bụrụ n’ịhụ nnukwu mgbanwe n’omume iri nri gị ma ọ bụ ihi ụra nke na-adịru ihe karịrị izu abụọ, ọ dị mkpa ka ị gbalịa ịghọta ihe kpatara ya. Ihe isi ike ịrahụ ụra, ịmụrụ anya abalị mgbe niile, na ịrọ nrọ nwere ike igosi nsogbu uche miri emi nke na-apụta site na mgbanwe ndị a na àgwà ihi ụra na iri nri.
3. Mwepụta nke oke egwu na nchekasị
Oge nwata abụghị oge enweghị nchekasị. Ọ bụ ihe kwesịrị ekwesị ụmụaka na-amalite ichegbu onwe ha banyere ihe ndị gbara ha gburugburu, karịsịa ka ha na-etolite. N'oge a, ọ bụ ihe na-emekarị ka echiche ha na-efegharị n'ọrịa ọjọọ ma ọ bụ agha site n'oge ruo n'oge na-egosi ụfọdụ egwu na enweghị nchebe. Ma ọ bụrụ na nchegbu na egwu ndị a karịrị akarị, ruo n'ókè nke na-emetụta nguzozi mmetụta uche ha ma ọ bụ na-amachi ihe omume ha na-emebu, ọ dị mkpa ịkpọga nwatakịrị ahụ na onye ọkà n'akparamàgwà mmadụ iji gbochie nsogbu ndị ka njọ ịmalite, dị ka nsogbu nchekasị ma ọ bụ phobia. .
4. Kewapụrụ ọha mmadụ
Ụfọdụ ụmụaka na ndị nọ n'afọ iri na ụma na-abụkarị ndị a na-adọpụ uche na ndị a na-achụpụ karịa ndị ọzọ, ya mere ha na-enwe mmasị ịnọ naanị ha. Ọ bụrụ na ị chọpụta na nwa gị na-etinye oge dị ukwuu naanị ya, na-anọpụ onwe ya n'ebe ndị enyi ya nọ ma jụ ụzọ ndị ọgbọ ya si abịa, ọ nwere ike na-enwe ọnọdụ esemokwu, na-enwe ịda mbà n'obi ma ọ bụ na-emegbu ya. N'ihe banyere ịda mbà n'obi, ikewapụ a na-esochi ya na enweghị mmasị pụtara ìhè n'ihe omume ndị ha na-enwebu, dị ka nwatakịrị na-enwe mmasị n'ịpụ na igwuri egwu, achọkwaghịzi.
5. Ịbawanye iwe ma ọ bụ iwe iwe
N'ime ụmụaka na ndị nọ n'afọ iri na ụma, ọrịa uche nwere ike igosipụta onwe ha na mgbaàmà dị ka mkpasu iwe, iwe na nzaghachi mkpali. N'akụkụ ụfọdụ, nke a bụ n'ihi na akụkụ ụbụrụ mbụ nke metụtara njide onwe onye etolitebeghị nke ọma, yabụ na ọ na-esiri ụmụaka ike ịkwụsị mkpali ha. Ọzọkwa, ụmụaka na ndị nọ n'afọ iri na ụma na-enwekwa nkụda mmụọ ka ukwuu n'ihu ihe ndọghachi azụ, nke nwere ike igosipụta onwe ha n'omume na-emebi emebi. N'ọnọdụ ụfọdụ, ha nwekwara ike imerụ onwe ha ahụ, nsogbu na-arị elu na-arịwanye elu n'oge ndụ a nke ha na-amalite ibelata nchekasị mmetụta uche ha na-enwe.
6. Nsogbu ụlọ akwụkwọ
Ọ bụrụ na nwatakịrị ma ọ bụ onye nọ n'afọ iri na ụma amalite inwe nsogbu n'ụlọ akwụkwọ, a ghaghị ịchọta ihe kpatara ya. A na-achọpụta ọgbaghara dịka ADHD, dyslexia, dysgraphia ma ọ bụ ihe isi ike mmụta dịka ụmụaka na-amalite ịga ụlọ akwụkwọ. Ọzọkwa, ọ bụrụ na ụmụaka na-enwe ihe isi ike, ọ ga-esiri ha ike ịnọgide na klas ahụ, ya mere arụmọrụ agụmakwụkwọ ha ga-ata ahụhụ. N'ọnọdụ ndị ọzọ, nsogbu ndị a nwere ike igosipụta onwe ha site n'omume ike ike na ndị nkụzi ma ọ bụ ụmụ klas ha. Ya mere, ọ dị mkpa ka ị mara omume ụmụ gị na arụmọrụ agụmakwụkwọ.
7. Somatic mgbanwe
Ọtụtụ mgbe ụmụaka anaghị ahụ okwu ziri ezi iji kwupụta ihe ha na-eche ma ọ bụ na-echegbu onwe ha, ya mere ha na-emecha na-eme ka obi erughị ala. Isi ọwụwa ugboro ugboro, alopecia areata, eriri afọ ma ọ bụ nsogbu akpụkpọ ahụ, yana tics ụjọ bụ ụfọdụ n'ime ụzọ isi ike mmetụta uche na-esi egosipụta onwe ha.
Ọ bụrụ na enwere obi abụọ, ọ kacha mma mgbe niile ịchọ enyemaka nke onye ọkà n'akparamàgwà mmadụ. Ọ dị mkpa ka ndị nne na nna zere echiche ọjọọ ma ghara ikweta na ọ bụrụ na ha kpọga nwa ha onye ọkà n'akparamàgwà mmadụ, ndị ọzọ ga-etinye aha ọjọọ na ya na-akparị ya.
Ịchọ enyemaka pụrụ iche apụtaghị na nwatakịrị ma ọ bụ onye nọ n'afọ iri na ụma kwesịrị ịnara ọgwụgwọ ahụike uche ogologo oge. Enwere ike idozi ọtụtụ ikpe site na oge ndụmọdụ na / ma ọ bụ enyemaka ezinụlọ. Ezigbo nsogbu abụghị ịchọ enyemaka n'ihi na ọnọdụ ahụ nwere ike ịka njọ.
Ya mere, ọ dị mkpa ka ị na-amara ihe na-echegbu ụmụ gị. Kwado ha, gosi ọmịiko, meekwa ka ha mara na ha nwere ike ịtụkwasị gị obi mgbe ha nwere nsogbu. Ma ọ bụrụ na ụmụaka chọrọ onye ọkà n'akparamàgwà mmadụ, cheta nke ahụ “Ọgwụgwọ abụghị maka ndị ara. Ọ bụ maka ndị chọrọ ịchịkwa mmetụta uche ha ", dị ka ndị ọkachamara nke ngalaba na-ekwu.
Isi mmalite:
(2022) Estado Mundial de la Infancia 2021. Na: UNICEF.
Lagattuta, KH; Sayfan, L. & Bamford, C (2012) Ị maara mmetụta m? Ndị nne na nna na-eleda nchegbu anya na inwe nchekwube gabigara ókè ma e jiri ya tụnyere akụkọ onwe ụmụaka. Akwụkwọ akụkọ nke Psychology Child; 113 (2): 211-232 .
DeAngelis, T. (2004) Nsogbu ahụike uche ụmụaka na-ahụta dị ka 'ọrịa'. APA; 35 (11): 38.
Ọnụ ụzọ Ihe ịrịba ama ịdọ aka ná ntị 7 na ịkwesịrị ịkpọrọ nwatakịrị gaa na onye ọkà n'akparamàgwà mmadụ mbụ e bipụtara na Nkuku nke Psychology.
