Koj ua dab tsi thaum koj tsis tuaj yeem ua dab tsi ntxiv? Tsis muaj ib yam dab tsi phem dua hauv lub neej dua li kev khi tes thiab txhais taw. Ua kom tag tag. Kev tuag tes tuag taw los ntawm xwm txheej. Tsis muaj txoj kev tawm. Tsis muaj loopholes. Ua tsis tau dab tsi tab sis tos.
Hauv qhov xwm txheej tshwj xeeb uas ua rau muaj kev ntxhov siab siab lossis ua rau muaj kev phom sij rau peb lub cev lossis lub siab lub ntsws, lub cev limbic ntawm lub hlwb yuav siv sijhawm. Nws ob txoj kev xaiv tsis raug yog khiav lossis sib ntaus. Ob leeg koom nrog ua ib yam. Txiav txim siab. Coj tus cwj pwm zoo. Sim nws, tsawg kawg.
Txawm li cas los xij, muaj qhov xwm txheej uas peb tsis muaj cov kev xaiv no. Qhov ua tau tsuas yog tuag tes tuag taw. Nws yog qhov kev xaiv kim dua nyob hauv cov ntsiab lus ntawm kev xav, ua rau muaj kev npau taws thiab tsis muaj kev cia siab.
Vim li cas thiaj tuag tes tuag taw?
Hauv cov xwm txheej nyuaj siab heev, peb lub cev teb los ntawm kev ua rau muaj kev ntxhov siab nyob rau hauv uas qhov kev sib raug zoo ib txwm muaj ntawm cov hlab ntsha hauv nruab nrog cev thiab lub paj hlwb raug cuam tshuam. Peb lub hlwb kev ua haujlwm yog tsom mus rau qhov chaw ntawm kev xav, cov leeg ua haujlwm yeem tuaj yeem ua rau tuag tes tuag taw, thiab kev nkag siab zoo tau hloov pauv, suav nrog kev hnov mob ntawm lub cev.
Qhov tshuaj tiv thaiv thawj zaug no yog qhov tseem ceeb los pab peb ntsuas qib kev phom sij los ntawm kev hem thawj. Peb qhov kev nkag siab tau ntse los txhawm rau txhawm rau khaws txhua cov ntsiab lus raws li lub hlwb ua haujlwm lawv ntawm qhov nrawm dua nruab nrab. Tab sis tib lub sijhawm, cov leeg "tuag tes tuag taw" txhawm rau tiv thaiv peb los ntawm kev txiav txim siab tsis zoo los ntawm kev ntshai.
Thawj theem ntawm kev tshuaj xyuas / tuag tes tuag taw yog ua raws los ntawm theem rov ua haujlwm, uas cov leeg rov qab mus ua haujlwm thiab peb txiav txim siab tias yuav mus rau txoj kev twg. Qhov tseeb, khov tsis yog lub xeev passive, tab sis theej parasympathetic nres ntawm lub cev muaj zog uas pab peb npaj rau kev nqis tes ua.
Kev tuag tes tuag taw yog ib qho lus teb thaum muaj kev phom sij tseem nyob deb lossis tsis paub meej, tab sis yog tias peb xav tias qhov kev pheej hmoo nce ntxiv, peb cov tshuaj tiv thaiv ib txwm yog txhawm rau nrhiav txoj hauv kev khiav lossis, ua tsis tau qhov ntawd, sib ntaus. Nws yog cov tshuaj tiv thaiv lub plab uas nyuaj rau kev tswj hwm. Yog tias peb pom tus tsov ntxhuav los ze nrog tus cwj pwm txaus ntshai, peb thawj qhov kev tawm tsam yuav tsum khiav lossis nrhiav qee yam los tiv thaiv peb tus kheej nrog. Tib yam muaj tseeb thaum peb xav txog kev puas siab puas ntsws.
Tus nqi tsis tuaj yeem ua dab tsi
Kev tshawb nrhiav ntawm Shanghai Jiao Tong University pom tias thaum cov tsiaj raug yuam kom tuag tes tuag taw nyob rau qhov xwm txheej nyuaj siab heev, lawv tsis tsuas yog qhia txog kev ntxhov siab, tab sis tom qab ntawd tsim cov tsos mob ntawm kev nyuaj siab thiab ua rau lub hlwb hloov pauv. Tib yam tshwm sim rau peb.
Peb tsis tau npaj kom ua dab tsi hauv qhov xwm txheej nyuaj siab. Nws raug nqi peb. Tsis tau muaj xwm txheej uas peb tsuas tuaj yeem cia siab. Ntseeg lwm tus lossis lub neej.
Hauv cov xwm txheej no, peb tuaj yeem hnov qhov kev xav tsis thoob. Kev pab tsis tau noj peb thaum peb xav tias peb poob kev tswj hwm thiab tsis tuaj yeem tau txais yam peb xav tau. Qhov txaus siab, kev tsis muaj zog yog qhov kev xav zoo heev nrog lub zog los txhawb tus cwj pwm. Yog li nws sai sai muab txoj kev npau taws thiab ntxhov siab.
Raws li cov xwm txheej no, thaum peb xav tias nyob hauv lub labyrinth uas tsis muaj txoj hauv kev tawm, peb tuaj yeem dhau los ua tsis ncaj ncees thiab ua tej yam uas peb khuv xim.
Yuav ua li cas thaum koj ua tsis tau dab tsi?
• Nco ntsoov tias txhua yam dhau mus, txawm yog qhov no. Thaum koj xav tias muaj kev nyuaj siab, koj lub hlwb muaj peev xwm "kaw" thiab koj tsuas tuaj yeem pom los ntawm qhov xwm txheej txaus ntshai uas koj tab tom ntsib. Txhua yam uas muaj nyob ib puag ncig koj yog qhov zoo los ntawm cov kev xav tsis zoo. Lub ntiaj teb tab tom sib nrug thiab koj xav tias koj yuav tsis kov yeej nws. Qhov no ntxiv kev txom nyem ntxiv. Hloov chaw, nco ntsoov tias txhua yam dhau los yuav pab koj rov muaj qee qhov kev ntseeg siab thiab lub zog los ntsib teeb meem.
• Koj tsis tas yuav daws txhua yam, tsuas yog nyob nrog nws me ntsis ntxiv. Teeb meem feem ntau tsis tuaj nyob ib leeg, tab sis muaj ntau yam ntxiv. Thaum lawv sib sau ua ke lawv tuaj yeem dhau los ua lub roob loj uas tsoo koj hauv qab nws qhov hnyav. Pom tseeb, yog tias koj tab tom muaj kev nyuaj siab, nws yog ib qho uas koj xav kom txhua yam xaus. Tab sis qhov no tsis yog lub sijhawm zoo tshaj los daws txhua yam teeb meem. Tsuas yog xav txog tuav ntev me ntsis.
• Hloov qhov koj ua tau. Puas yog qhov tseeb uas koj ua tsis tau dab tsi? Qee zaum qhov kev xav tias tsis muaj peev xwm los ntawm qhov tsis muaj peev xwm ua txhua yam peb xav tau, tab sis muaj qee yam uas peb tuaj yeem ua tau, txawm tias nws tsis yog yam peb xav tau. Txoj kev yooj yim ntawm kev ua qee yam yuav tsawg kawg ib nrab rov ua rau lub siab ploj ntawm kev tswj hwm thiab ua rau koj muaj kev thaj yeeb nyab xeeb uas koj xav tau los daws txhua yam los ntawm koj txoj kev.
• Nrhiav kev nyob ntsiag to los ntawm kev lees txais. Qee zaum muaj xwm txheej uas peb hloov tsis tau. Hauv cov xwm txheej no, txawm tias nyuaj npaum li cas los xij, peb tsis muaj kev xaiv tab sis xyaum uakev txais radical. Nws txhais tau tias nkag siab txog lub xeev ntawm yam khoom hauv qhov ntsuas kom raug los ntsib lawv nrog kev nyob ntsiag to. Kev sib ntaus sib tua poob thaum ntxov yuav tsuas yog ua rau koj poob lub zog thiab lub zog uas koj tuaj yeem siv tau zoo dua.
• Tuav koj thawj qhov tshuaj tiv thaiv. Thaum npau taws, tsis muaj kev cia siab thiab ntxhov siab, nws yog ib qho tseem ceeb kom nres ib pliag ua ntej yuav nqis tes ua. Nug koj tus kheej tias yam koj tab tom yuav ua yuav pab tau tiag tiag. Siv ib pliag lossis pw tsaug zog yog tias koj tuaj yeem ua tau. Sim ntsuas qhov xwm txheej los ntawm txoj haujlwm tseem ceeb tshaj plaws. Nws nyuaj. Kuv paub nws. Tab sis nws tsim nyog tau txais qhov ntawd kev xav nyob deb. Rov qab mus rau kev sib sau ua ke.
Qhov chaw:
Roelofs, K. (2017) Khov rau kev nqis tes ua: cov txheej txheem neurobiological hauv tsiaj thiab tib neeg khov. Sawv Cev Rau Lub Tsev Kawm Sawv Daws Los Angeles B B Sci; 372 (1718): 20160206.
Xu, X. et. Al. (2016) 24-teev-kev tswj hwm kev nyuab siab ua rau muaj kev nyuaj siab ntev-zoo li phenotypes hauv nas. Sci Rep; 6: 32935.
Steimer, T. (2002) Biology ntawm kev ntshai- thiab kev ntxhov siab ntsig txog tus cwj pwm. Dialogues Clin Neurosci; 4 (3): 231-249.
Tus nkag Yuav ua li cas thaum koj ua tsis tau dab tsi? thawj zaug luam tawm nws Kaum rau ntawm lub siab ntsws.
