He hana pale i ka noʻonoʻo ʻana i pakele ʻole ai kekahi. Ke hewa nā mea a ʻike mākou i ke kihi, hiki iā mākou ke hoʻokau a no laila ʻaʻole hiki iā mākou ke pale i ka maoli maoli adaptitive. Ke ʻike ʻino mākou i nā kūlana hoʻoweliweli no kā mākou "I", mālama mākou iā mākou iho e mālama i kahi kaulike psychological e hiki ai iā mākou ke neʻe i mua me ka hōʻemi liʻiliʻi loa i kā mākou ego. ʻO ka noʻonoʻo pono paha ka ʻano hana pale pālahalaha loa.
He aha ka noʻonoʻo ʻana i ka noʻonoʻo?
ʻO ke kumumanaʻo o ka noʻonoʻo ʻana e hoʻi i ka psychoanalyst Ernest Jones. I ka makahiki 1908 ua noi ʻo ia i ka wehewehe mua o ka noʻonoʻo pono ʻana: "Ka hana hou ʻana i kahi kumu e wehewehe ai i kahi ʻano a i ʻole kahi hana i ʻike ʻole ʻia kona kumu". Ua lawe koke ʻo Sigmund Freud i ke kumumanaʻo o ka noʻonoʻo ʻana e hoʻomaopopo i nā wehewehe ʻana i hāʻawi ʻia e nā mea maʻi no kā lākou hōʻailona neurotic.
ʻO ke kumu, ʻo ka rationalization kahi ʻano hōʻole e ʻae iā mākou e pale i ka hakakā a me ka huhū e hoʻokumu ʻia. Pehea e hana ai? Nānā mākou i nā kumu - kūpono paha - e hōʻoia a hūnā i nā hemahema, nāwaliwali a i ʻole nā kūʻē a mākou e makemake ʻole ai e ʻae a ʻaʻole mākou ʻike pehea e hoʻokele ai.
I ka hoʻomaʻamaʻa ʻana, ʻo ka noʻonoʻo pono ʻana kahi hana hōʻole e ʻae iā mākou e hana me nā hakakā kūwaho a i ʻole nā pilikia koʻikoʻi kūwaho a kūwaho paha e ka ʻimi ʻana i nā wehewehe wehewehe ʻole akā ʻole no ko mākou manaʻo a i ʻole nā poʻe ʻē aʻe, hana a manaʻo paha i mea e uhi ai i nā kumu maoli.
ʻO ke ʻano o ka noʻonoʻo pono ʻana, paʻa i ka mea a mākou e makemake ʻole ai e ʻike
Ma ke ʻano laulā, ʻimi mākou i ka noʻonoʻo pono e hoʻāʻo e wehewehe a hoʻāpono i kā mākou lawena a i ʻole ka mea i loaʻa iā mākou i kahi ala kūpono a loiloi paha, i mea e hoʻomanawanui ai a maikaʻi paha kēlā mau ʻike.
Hana ʻia ka noʻonoʻo ʻana i nā hanana ʻelua. I ka hoʻomaka mākou e hoʻoholo a hoʻokō i kahi lawena i hoʻoulu ʻia e kekahi kumu. I ka lua o ka manawa kūkulu mākou i kahi kumu ʻē aʻe, i uhi ʻia me kahi ʻike loea a me ke kuʻikahi, e hōʻoia i kā mākou hoʻoholo a i ʻole ka lawena, iā mākou iho a iā haʻi.
He mea kūpono ia e hoʻomaopopo i ka noʻonoʻo ʻana ʻaʻole hōʻike i ka wahaheʻe - ma ka liʻiliʻi loa i ke ʻano koʻikoʻi o ka manawa - i nā manawa he nui e pau i ka hilinaʻi i nā kumu kūkulu. ʻO ke ʻano o ka noʻonoʻo ʻana e pili ana i nā ala e haʻalele ai i ko mākou ʻike. ʻo ia hoʻi, ʻaʻole mākou e hoʻopunipuni me ka ʻike iā mākou iho a i kekahi poʻe ʻē aʻe paha.
I ka ʻoiaʻiʻo, ke hoʻāʻo kahi psychologist e wehe i kēia mau kumu, he mea maʻamau ka hōʻole ʻana o ke kanaka iā lākou no ka mea ua maopopo he kūpono kāna mau kumu. ʻAʻole hiki iā mākou ke hoʻopoina i ka hoʻokumu ʻia ʻana ma ka wehewehe ʻana, ʻoiai he wahaheʻe, he kūpono ia. Ma muli o ka noʻonoʻo pono o nā hoʻopaʻapaʻa a mākou e noʻonoʻo ai, hoʻoponopono lākou iā mākou a no laila ʻaʻole pono mākou e ʻike i ka hiki ʻole, ka hewa, nā palena a me nā hemahema ʻole.
Hana ka rationalization ma ke ʻano he dissociation mechanical. Me ka hoʻomaopopo ʻole ʻia, hoʻokumu mākou i kahi mamao ma waena o ka "maikaʻi" a me ka "maikaʻi ʻole", e hāʻawi ana iā mākou iho i ka "maikaʻi" a hōʻole i ka "maikaʻi", e hoʻopau i ke kumu o ka palekana ʻole, ka weliweli a i ʻole ke ʻano haʻalulu manaʻo ʻaʻole mākou makemake e ʻike Ma kēia ʻano hiki iā mākou ke "hoʻopili" i ke kaiapuni, ʻoiai ʻaʻole mākou e hoʻoponopono maoli i kā mākou mau hakakā. Mālama mākou i kā mākou ego i ka wā pōkole, akā ʻaʻole mākou e pale iā ia a mau loa aku.
Ua ʻike nā Neuros Scientists ma ke Kulanui o Kaleponi hiki ke hana wikiwiki i ka ʻōnaehana rationalization ke hana mākou i nā hoʻoholo paʻakikī a i ʻole ke alo nei i nā hakakā kūpilikiʻi, me ka noʻonoʻo ʻole lōʻihi ʻana, ma ke ʻano he hopena o ka hoʻoholo ʻana e hoʻomaha ai i ka hopohopo. hoʻoholo ʻia e ke kaʻina hana hoʻoholo ponoʻī.
No laila, ʻaʻole ʻike mau mākou i ka noʻonoʻo ʻana. Eia nō naʻe, e ʻoi aku paha ka liʻiliʻi o kēia hōʻole ʻana a kūpaʻa ʻia ma ka nui o kā mākou ʻike ʻana i ka ʻoiaʻiʻo hoʻoweliweli o kā mākou "I".
ʻO nā laʻana o ka noʻonoʻo ʻana ma ke ʻano he ʻano pale i ke ola o kēlā me kēia lā
ʻO Rationalization kahi hana pale i hiki iā mākou ke hoʻohana me ka ʻike ʻole i kēlā me kēia ola. Maliʻa paha ʻo ka laʻana kahiko loa o ka noʻonoʻo pono ʻana mai ka moʻolelo a Aesop "The Fox and the Grapes".
I kēia fable, ʻike ka ʻalopeke i nā huhui a hoʻāʻo e kiʻi iā lākou. Akā ma hope o nā hoʻāʻo ʻana i hiki ʻole, ua ʻike ʻo ia kiʻekiʻe loa lākou. No laila hoʻowahāwahā ʻo ia iā lākou i ka ʻōlelo ʻana: "ʻAʻole pala lākou!".
I ke ola maoli ke ʻano like mākou me ka ʻalopeke o ka mōʻaukala me ka ʻike ʻole iā ia. ʻO ka noʻonoʻo ʻana, ʻoiaʻiʻo, hana i nā hana psychological like ʻole:
• E hōʻalo i ka hoʻohoka. Hiki iā mākou ke hoʻohana i ka noʻonoʻo ʻana i mea e hōʻino ai i kā mākou hiki a pale i ke kiʻi maikaʻi a mākou iho. ʻO kahi laʻana, inā ua hewa kahi ninaninau hana, hiki iā mākou ke wahaheʻe iā mākou iho ma ka haʻi ʻana iā mākou iho ʻaʻole mākou i makemake i kēlā hana.
• Mai ʻike i nā palena. Mālama ʻo Rationalization iā mākou mai ka ʻike ʻana i kekahi o kā mākou palena, ʻo ia hoʻi nā mea e hōʻoluʻolu ʻole ai mākou. Inā mākou e hele i kahi pāʻina, hiki iā mākou ke ʻōlelo ʻaʻole mākou hulahula no ka mea ʻaʻole mākou makemake e hou i ka hou, ʻo ka ʻoiaʻiʻo ua hilahila mākou i ka hulahula.
• Pakele i ka hewa. Kūleʻa mākou e hana i ka hana rationalization e hūnā i nā hewa a kāpae i ka manaʻo hewa. Hiki iā mākou ke haʻi iā mākou iho i ka pilikia e hopohopo iā mākou e ala aʻe paha a manaʻo paha ua hoʻopau ʻia ka papahana mai ka hoʻomaka.
• Hōʻalo i ka nānā kino ʻana. ʻO ka noʻonoʻo pono ʻana kekahi papahana no ka ʻole ʻana e komo i loko o kā mākou iho, maʻamau no ka makaʻu i ka mea e loaʻa iā mākou. ʻO kahi laʻana, hiki iā mākou ke hōʻoia i ko mākou ʻano maikaʻi ʻole a i ʻole ke ʻano kolohe me ke koʻikoʻi a mākou i hoʻomohala ai i kahi huakaʻi i ka wā ʻoiaʻiʻo hiki i kēia mau ʻano ke hūnā i paio latent me kēlā kanaka.
• Mai hoʻomaopopo i ka ʻoiaʻiʻo. Ke ʻoi aku ka ʻoiaʻiʻo i kā mākou hiki ke alo aku iā ia, hana mākou i ka noʻonoʻo ʻana ma ke ʻano he ʻano pale e pale iā mākou. ʻO ke kanaka i loko o ka pilina hoʻomāinoino, no ka laʻana, manaʻo paha ʻo ia kona hewa no ka ʻike ʻole ʻana he kanaka hōʻino kāna hoa a i ʻole aloha ʻole iā ia.
I ka manawa hea e lilo ai ka noʻonoʻo ʻana i pilikia?
Hiki ke maʻalahi ka noʻonoʻo ʻana i ka pale ʻana iā mākou mai nā manaʻo a me nā kumu e hiki ʻole iā mākou ke lawelawe i kēlā manawa. Hiki iā mākou āpau ke waiho i kahi ʻano pale i ka hana me ka manaʻo ʻole ʻia he ʻano pathological kā mākou lawena. He aha ka mea e hoʻopilikia maoli ai i ka rationalization ʻo ia ka rigidity e hōʻike ai iā ia iho a me kāna hoʻolōʻihi hoʻolōʻihi ʻia ma luna o ka manawa.
ʻO Kristin Laurin, he psychologist ma ke Kulanui o Waterloo, i ka ʻoiaʻiʻo ua alakaʻi i kahi moʻo o nā hoʻokolohua hoihoi loa a hōʻike ʻo ia e hoʻohana pinepine ʻia ka noʻonoʻo ʻana ke manaʻo ʻia ʻaʻohe hopena o nā pilikia. ʻO ke kumu, he ʻano hāʻawi pio ia no ka mea manaʻo mākou ʻaʻole kūpono ke hoʻomau i ka hakakā.
I kekahi o nā hoʻokolohua, heluhelu ka poʻe komo i ka hōʻemi ʻana i nā palena wikiwiki i nā kūlanakauhale e palekana ai ka poʻe a ua hoʻoholo ka ʻahaʻōlelo e hoʻohaʻahaʻa iā lākou. Ua haʻi ʻia kekahi o kēia poʻe e hele ana ke kānāwai kalaiwa hou, akā haʻi ʻia kekahi e hiki ana ke hōʻole ʻia ke kānāwai.
ʻO ka poʻe i manaʻo e hoʻoliʻiliʻi ka palena wikiwiki ua ʻoi aku ka makemake i ka loli a nānā i nā kumu kūpono e ʻae ai i ka hoʻolako hou ma mua o ka poʻe i manaʻo he hiki ʻole ke ʻae ʻia nā palena hou. ʻO kēia ka mea hiki i ka noʻonoʻo ʻana ke kōkua iā mākou i ke alo i kahi ʻoiaʻiʻo ʻaʻole hiki iā mākou ke loli.
Eia nō naʻe, ʻo nā makaʻu o ka hoʻohana ʻana i ka noʻonoʻo ʻana ma ke ʻano he maʻa kūkae maʻamau ma mua o nā pōmaikaʻi i hiki iā ia ke lawe mai iā mākou:
• Hūnā mākou i ko mākou naʻau. Hiki i ke kaohi ʻana i ko mākou naʻau ke loaʻa nā hopena lōʻihi loa. Aia nā manaʻo ma laila e hōʻailona i kahi hakakā e pono ai mākou e hoʻonā. ʻO ka nānā ʻole ʻana iā lākou ʻaʻole ia e hoʻoponopono maʻamau i ka pilikia, akā e pau paha lākou i ka hoʻopaʻa ʻia, e hōʻeha hou iā mākou a hoʻomau i ke kūlana maladaptive e hoʻokumu iā lākou.
• hōʻole mākou e ʻike ʻole i ko mākou aka. Ke hoʻomaʻamaʻa mākou ma ke ʻano he ʻano pale hiki iā mākou ke manaʻo maikaʻi no ka mea ke pale nei mākou i kā mākou kiʻi, akā i ka holo lōʻihi, ʻaʻole ʻike i ko mākou nāwaliwali, nā hemahema a i ʻole nā hemahema e pale iā mākou mai ka ulu ʻana o ka poʻe. Hiki iā mākou ke hoʻomaikaʻi ke loaʻa iā mākou kahi kiʻi kūpono o mākou iho a ʻike i nā ʻano e pono ai mākou e hoʻoikaika a hoʻomaʻemaʻe paha.
• Hele aku mākou mai ka ʻoiaʻiʻo. ʻOiai paha he kumu kūpono paha nā kumu a mākou e ʻimi ai, inā ʻaʻole ʻoiaʻiʻo no ka mea pili lākou i ka noʻonoʻo hewa, hiki i nā hopena lōʻihi loa ke maikaʻi ʻole. ʻAʻole kūpono ka noʻonoʻo ʻana no ka mea lawe iā mākou i kahi mamao aku a mamao aku i ka ʻoiaʻiʻo, i kahi ala e pale iā mākou mai kaʻae ʻana a hana e hoʻololi iā ia, e lawelawe nei no ka hoʻolōʻihi ʻana i kahi mokuʻāina ʻole.
ʻO nā kī e hōʻoki i ka hoʻohana ʻana i ka noʻonoʻo pono ʻana ma ke ʻano he ʻano pale
Ke wahaheʻe mākou iā mākou iho, ʻaʻole mākou e nānā ʻole i ko mākou mau manaʻo a me nā kumu, akā hūnā mākou i ka ʻike nui. Me ka ʻole o kēia ʻike, paʻakikī e hoʻoholo pono. Me he mea lā ke hele nei mākou i loko o ka maka i ke ola. Ma ka ʻaoʻao ʻē aʻe, inā hiki iā mākou ke mahalo i ke kiʻi piha i kahi ala akāka, kūpono a kaʻawale hoʻi, akā paʻakikī paha ia, e hiki iā mākou ke loiloi i ke kumumanaʻo ʻoi loa e ukali ai, ka mea e hōʻemi iki ai iā mākou. aʻo kēia, i ka holo lōʻihi, lawe mai iā mākou i nā keu ʻoi aku ka maikaʻi.
ʻO ia ke kumu he mea nui e aʻo e ʻike i ko mākou naʻau, hoʻoikaika a me nā kumu. Aia kahi nīnau e hiki ke lawe iā mākou i kahi mamao loa: "no ke aha?" Ke hoʻonāukiuki nei kekahi mea iā mākou a hōʻoluʻolu ʻole iā mākou, pono mākou e nīnau iā mākou iho no ke aha.
He mea nui ʻaʻole e hoʻokau i ka pane mua i hiki i ka noʻonoʻo no ka mea he rationalization paha ia, ʻoiai inā he kūlana e hoʻopilikia loa iā mākou. Pono mākou e hoʻomau i ka noiʻi ʻana i kā mākou kumu, e nīnau ana iā mākou iho no ke aha a hiki i kā mākou wehewehe ʻana e hana ai i ka resonance ʻano ikaika. E uku kēia hana o ka nānā a kōkua iā mākou e ʻike pono i kekahi i kekahi a ʻae iā mākou iho e like me mākou, no laila e hōʻemi a liʻiliʻi hoʻi i ka noʻonoʻo pono.
Kumuwaiwai:
Veit, W. et. Al. (2019) Ke kumu o ka noʻonoʻo pono ʻana. Nā Behavioral a me nā Haumana; 43.
Laurin, K. (2018) Hoʻomaka i ka Rationalization: ʻEkolu mau ʻāpana kahua e ʻike i ka hoʻonui ʻana i ka noʻonoʻo ʻana i ka wā e lilo ai nā mea i manaʻo ʻia i kēia manawa. ʻO Psychol Sci; 29 (4): 483-495.
Knoll, M. et. Al. (2016) Rationalization (Defense Mechanism) En: Zeigler-Hill V., Shackelford T. (eds) Encyclopedia o ke ʻano pilikino a me nā ʻokoʻa pākahi. ʻO Springer, Cham.
Laurin, K. et. Al. (2012) ʻO ka Reactance Versus Rationalization: Nā pane paneʻe i nā kulekele e kaohi ana i ke kūʻokoʻa. ʻO Psychol Sci; 23 (2): 205-209.
ʻO Jarcho, JM et. Al. (2011) Ke kumu neural o ka noʻonoʻo ʻana: hoʻoliʻiliʻi dissonance ʻike i ka wā o ka hoʻoholo ʻana. Hoʻopilikiaʻo Soc Cogn iā Neurosci; 6 (4): 460-467.
ʻO ka puka komo ʻO ka noʻonoʻo ʻana, ke ʻano pale a mākou e hoʻopunipuni ai iā mākou iho hoopuka mua ia Kihi o ka Psychology.
