Charlie Chaplin bythgofiadwy yn "THE DREFATOR FAWR", mae'r oerfel yn llifo ar y croen wrth annerch y bobloedd gyda'i araith i ddynoliaeth, gan gynhyrfu ffigur unben y gormeswr, yn lle hynny mae'n galw am heddwch a rhyddid i'r holl bobloedd! … Bydd pŵer yn dychwelyd i'r bobl!
“Mae’n ddrwg gen i, ond dwi ddim eisiau bod yn Ymerawdwr, nid fy ngwaith i yw hynny. Nid wyf am reoli na choncro neb. Hoffwn helpu pawb os yn bosibl: Iddewon, Aryans, duon neu gwynion. Rydyn ni i gyd eisiau helpu ein gilydd. Mae bodau dynol fel yna. Rydyn ni eisiau byw o hapusrwydd ar y cyd, ond nid o anhapusrwydd ar y cyd. Nid ydym am gasáu a dirmygu ein gilydd. Yn y byd hwn mae lle i bawb, mae natur yn gyfoethog ac yn ddigon i bob un ohonom. Gall bywyd fod yn hapus a hardd, ond rydym wedi ei anghofio. Mae Trachwant wedi gwenwyno ein calonnau, mae wedi cau'r byd y tu ôl i faricâd o gasineb, mae wedi gwneud inni orymdeithio, gyda cham yr wydd, tuag at drallod a thywallt gwaed.
Rydym wedi cynyddu'r cyflymder, ond rydym wedi cau i mewn ar ein hunain. Mae peiriannau sy'n rhoi digonedd wedi rhoi tlodi inni, mae gwyddoniaeth wedi ein troi'n sinigiaid, mae sgil wedi ein gwneud yn galed ac yn ddidostur. Rydyn ni'n meddwl gormod ac yn teimlo'n rhy ychydig. Yn fwy na pheiriannau mae angen dynoliaeth arnom. Yn fwy na deallusrwydd mae angen melyster a daioni arnom. Heb y rhinweddau hyn, bydd bywyd yn dreisgar a chollir popeth.
Mae hedfan a radio wedi dod â phobl ynghyd: mae union natur y dyfeisiadau hyn yn honni daioni dyn, yn honni brawdoliaeth gyffredinol, undeb dynoliaeth. Mae fy llais yn cyrraedd miliynau o bobl ledled y byd, miliynau o ddynion, menywod a phlant anobeithiol, dioddefwyr system sy'n gorfodi dyn i arteithio a charcharu pobl ddiniwed. I'r rhai sy'n gallu fy nghlywed dwi'n dweud: peidiwch â digalonni.
Dim ond effaith trachwant dynol yw'r anhapusrwydd sydd wedi ein taro: chwerwder y rhai sy'n ofni ffyrdd cynnydd dynol.
Bydd casineb dynion yn pasio, bydd yr unbeniaid yn marw a bydd y pŵer a gymerasant o'r byd yn dychwelyd i'r bobl. Pa bynnag fodd y maent yn ei ddefnyddio, ni ellir atal rhyddid.
Milwyr! Peidiwch ag ildio'ch hun i'r cleisiau hyn sy'n eich dirmygu, sy'n eich caethiwo, sy'n catrawd eich bywyd, yn dweud wrthych beth i'w wneud, beth sy'n rhaid i chi feddwl a theimlo! Peidiwch â rhoi eich hunain i'r bobl ddi-enaid hyn, dynion peiriant, gyda pheiriant yn lle ymennydd a pheiriant yn lle calon! Nid peiriannau ydych chi! Dynion wyt ti! Gyda chariad at ddynoliaeth yn fy nghalon! Peidiwch â chasáu! Dyma'r rhai nad oes ganddyn nhw gariad at eraill.
Milwyr! Peidiwch ag ymladd am gaethwasiaeth! Ymladd am ryddid! Yn yr ail bennod ar bymtheg o Sant Luc ysgrifennir bod teyrnas Dduw yng nghalonnau dynion. Nid o un dyn, nid o grŵp o ddynion, ond o bob un ohonoch. Mae gennych chi, y bobl, y pŵer i greu peiriannau, i greu hapusrwydd, mae gennych chi'r nerth i wneud bywyd yn antur fendigedig. Felly yn enw democratiaeth, gadewch i ni ddefnyddio'r grym hwn, gadewch i ni i gyd uno ac ymladd dros fyd newydd sy'n well, sy'n rhoi cyfle i ddynion weithio, yr ifanc yn y dyfodol, yr hen ddiogelwch.
Trwy addo'r pethau hyn, daeth y cleisiau i rym. Fe wnaethant ddweud celwydd: ni wnaethant gadw'r addewid hwnnw ac ni wnânt byth. Efallai bod unbeniaid yn rhydd oherwydd eu bod yn caethiwo’r bobl, felly gadewch inni ymladd am yr addewidion hynny, gadewch inni ymladd i ryddhau’r byd trwy ddileu ffiniau a rhwystrau, trachwant, casineb ac anoddefgarwch, gadewch inni ymladd am fyd rhesymol, byd y mae gwyddoniaeth a chynnydd yn ei roi. lles dynion i gyd. Milwyr, gadewch i ni uno yn enw democratiaeth. "
RYDYCH YN SMILE!
Gan Loris Old
