Mae bywyd modern yn ein gwthio i gronni llawer o bethau nad oes eu hangen arnom tra bod hysbysebu yn ein gwthio i brynu mwy a mwy. Heb feddwl. Heb derfynau…
Felly rydym yn y pen draw yn cysylltu ein gwerth fel pobl â gwerth y pethau yr ydym yn berchen arnynt. O ganlyniad, nid yw'n syndod bod llawer yn uniaethu â'u heiddo a'u fflanio fel tlws. Maent yn byw i ddangos.
Ond nid byw trwy bethau yw byw. Pan fyddwn ni'n uniaethu gormod â phethau, rydyn ni'n rhoi'r gorau i fod yn berchen arnyn nhw ac maen nhw'n berchen arnom ni.
Y cwestiwn Aristotelian nad ydym wedi gallu ei ateb
Y cwestiwn pwysicaf y gallwn ei ofyn i ni'n hunain yw'r un a ofynnodd Aristotle iddo'i hun ganrifoedd yn ôl: sut ddylwn i fyw i fod yn hapus?
Nid yw'r rhan fwyaf o bobl yn edrych ynddynt eu hunain am yr ateb. Nid ydynt yn gofyn beth sy'n eu gwneud yn hapus, yn eu cyffroi neu'n eu cyffroi, ond yn gadael eu hunain yn cael eu cario i ffwrdd gan yr amgylchiadau. Ac ar hyn o bryd yr amgylchiadau hyn yn cael eu nodi gan y gymdeithas defnyddwyr.
Mae hapusrwydd, yn ôl yr "efengyl" newydd hon yn cynnwys byw bywyd da. Ac mae bywyd da yn llythrennol yn golygu bywyd treuliant. Os yn bosibl, flaunted fel y gallai ein cymdogion a dilynwyr ar rwydweithiau cymdeithasol yn eiddigeddus ni.
Ond mae dibynnu ar bethau fel ffordd o gyflawni hapusrwydd yn fagl. oherwyddaddasiad hedonic, yn hwyr neu'n hwyrach rydym yn dod i arfer â phethau yn y pen draw, ond pan fyddant yn dirywio neu'n darfod, maent yn rhoi'r gorau i gynhyrchu'r boddhad cychwynnol hwnnw, ac mae hyn yn ein gyrru i brynu pethau newydd i ail-fyw'r teimlad hwnnw o ewfforia. Felly rydym yn cau'r cylch o brynwriaeth.
Mae degawdau o ymchwil seicolegol yn dangos yn union bod profiadau yn cynhyrchu mwy o hapusrwydd nag eiddo. Arbrawf diddorol iawn a gynhaliwyd yn y Prifysgol Cornell datgelu pam ei bod yn well cael profiadau na phrynu pethau. Mae'r seicolegwyr hyn wedi darganfod, pan fyddwn ni'n cynllunio profiad, bod emosiynau cadarnhaol yn dechrau cronni o'r eiliad rydyn ni'n dechrau cynllunio'r hyn rydyn ni'n mynd i'w wneud ac maen nhw'n aros am amser hir.
Mae aros am brofiad yn cynhyrchu mwy o hapusrwydd, pleser a chyffro nag aros i gynnyrch gyrraedd, arhosiad sy'n aml yn llawn mwy o ddiffyg amynedd na rhagweld cadarnhaol. Er enghraifft, mae dychmygu cinio blasus mewn bwyty da, faint y byddwn yn ei fwynhau'r gwyliau nesaf, yn cynhyrchu teimladau gwahanol iawn na'r aros enbyd a achosir gan ddyfodiad cynnyrch gartref.
Swm ein profiadau ydym ni, nid ein heiddo
Mae'r profiadau'n brin. Yn sicr. Ni allwn eu defnyddio fel soffa neu ffôn symudol. Ni waeth pa mor galed y byddwn yn ceisio, ni allwn grynhoi pob eiliad o eiliadau pwysicaf bywyd.
Fodd bynnag, mae’r profiadau hynny’n dod yn rhan ohonom. Dydyn nhw ddim yn diflannu, rydyn ni'n eu hintegreiddio i'n cof ac maen nhw'n ein newid ni. Mae profiadau yn dod yn ffordd o ddod i adnabod ein gilydd, tyfu a datblygu fel person.
Mae pob profiad newydd rydyn ni'n ei fyw fel un haen sy'n setlo ar ben un arall. O dipyn i beth mae'n ein trawsnewid ni. Mae'n rhoi persbectif ehangach inni. Datblygu ein cymeriad. Mae'n ein gwneud ni'n fwy gwydn. Mae'n ein gwneud ni'n bobl fwy aeddfed. Felly er na allwn drysori profiadau fel eiddo, gallwn eu cario gyda ni am weddill ein hoes. Ble bynnag yr awn, bydd ein profiadau yn cyd-fynd â ni.
Nid yw ein hunaniaeth yn cael ei ddiffinio gan yr hyn sydd gennym, yn hytrach mae'n gyfuniad o'r lleoedd yr ydym wedi ymweld â nhw, y bobl yr ydym wedi rhannu â nhw a'r gwersi bywyd yr ydym wedi ei ddysgu. Yn wir, gall hyd yn oed profiadau gwael ddod yn stori dda os gallwn ni gael dysgu gwerthfawr.
Mae prynu ffôn newydd yn annhebygol o newid ein bywydau, ond fe allai teithio drawsnewid ein golwg ar y byd. Nid yw'n gyd-ddigwyddiad bod ein edifeirwch mwyaf yn deillio nid o golli allan ar gyfle prynu, ond o beidio â gwneud rhywbeth yn ei gylch. Nid beiddgar. Ddim yn mynd i'r cyngerdd hwnnw. Ddim wedi gwneud y daith honno. Ddim yn datgan ein cariad. Heb newid eich bywyd...
Mae un bron bob amser ail gyfle i brynu pethau, ond ni ellir ailadrodd y profiadau. Pan fyddwn ni'n colli taith neu ddigwyddiad arbennig, rydyn ni'n colli'r holl straeon a ddaw yn ei sgil.
Felly, os ydym am leihau gofidiau ar ddiwedd oes, mae'n well ehangu ein gorwelion a blaenoriaethu profiadau. Dylem wneud yn siŵr ein bod yn byw i gael straeon i'w hadrodd a'u cadw yn ein cof yn lle dihoeni wrth gelcio pethau.
Ffynhonnell:
Gilovich, T. et. Al. (2014) Aros am Merlot: Defnydd Rhagweld o Bryniant Profiadol a Deunydd. Gwyddorau Seicolegol; 25 (10): 10.1177.
Y fynedfa Byw yw cael straeon i'w hadrodd, nid pethau i'w dangos ei gyhoeddi gyntaf yn Cornel Seicoleg.
